استالاکتیت و استالاگمیت

اِستالاکتیت و اِستالاگمیت [e]stālāktit - o (va)\ \ [e]stālāgmit، اشکال طولی کانیهای مختلف حاصل از انحلال که از چکه‌های آب در فضاهای خالی ایجاد می‌شوند. استالاکتیت همچون قندیل از سقف یا دیوار غارها آویزان می‌شود، ولی استالاگمیت در ظاهر همان استالاکتیت واژگون است که از کف غار به سمت بالا برآمده باشد.

استالاکتیتهایی که از سقف غار آویزان‌اند، عموماً دارای مجراهایی مرکزی، یا اثر یک مجرای اولیه‌اند؛ قطر این مجرا برابر با قطر چکۀ آبی است که به سبب کشش سطحی، به شکل آویخته درآمده باشد. قطره‌هایی که از انتهای استالاکتیت می‌چکد، در کناره‌های آن رسوب می‌کند و رشد رو به پایین این رسوبها مجراهایی را پدید می‌آورد. بنابراین، ساده‌ترین نوع استالاکتیتها لوله‌ای‌شکل‌اند، دیوارۀ سنگی شکننده دارند و در جایی که جریان هوا عاملی جدی در جلوگیری از رشد آنها نشده باشد، طول آنها ممکن است به 5/ 0 متر یا بیشتر نیز برسد. شکل معمول استالاکتیتها (مخروط نوک‌تیز رو به پایین) درواقع همان 
شکـل لـوله‌ای است که در اثر رسوب لایۀ نازکی از آب، که بر سطح خارجی استالاکتیت فرو می‌لغزد، ضخیم‌تر شده است.
استالاکتیتها و استالاگمیتها شکلها و اندازه‌های گوناگون دارند و با اینکه رنگ کلسیم‌کربنات خالص، که از مواد تشکیل‌دهندۀ آنهاست، سپید است، آنها به دلیل ناخالصیهایشان، رنگهای متفاوتی دارند. 
استالاگمیتها نسبت به استالاکتیتها ضخیم‌ترند و در اثر فروچکیدن همان آبی که استالاکتیتها را پدید می‌آورد، و رسوب کانیهای آب، در کف غار پدید می‌آیند. هر استالاکتیت لزوماً با استالاگمیت همراه نیست و بالای هر استالاگمیت نیز ممکن است استالاکتیتی وجود نداشته باشد؛ اما اگر هر دو آنها با هم وجود داشته باشند، به سبب طویل شدن پیوستۀ یکی یا هردو، سرانجام به هم می‌پیوندند و یک ستون را تشکیل می‌دهند.
کانیهای کلسیت (کلسیم‌کربنات) فراوان‌ترین کانیهای استالاکتیتها و استالاگمیتها هستند که بیشترین رخنمون آنها در غارهای آهکی و دولومیتی است. دیگر کانیهایی که ممکن است به صورت استالاکتیت و استالاگمیت رسوب‌کنند، عبارت‌اند از: کربناتها، اُپال، کالسِدوئَن، لیمونیت و برخی سولفیدها. 
شرایطی که باعث این رسوب‌گذاری می‌شود، اینهاست: 1. وجود سنگ منشأ در بالای غار؛ 2. نشست رو به پـایین آب ذخیره‌شدۀ باران در این سنگها؛ 3. جریان آرام، ولی پیوستۀ آب در مجراهای تنگ که به چکیدن آن بینجامد؛ 4. وجـود هوای کافـی در فضای خالی غار هم برای تبخیر آب، هم برای خارج شدن کربن‌دیوکسید از آبی که توانایی حلّالیتش کاهش یافته باشد. این شرایط متغیرند، به‌طـوری‌کـه ممکـن است رسوب‌گذاری متـوقف شود، یـا حتـى استالاکتیتها یا استالاگمیتهای قبلی هم دوباره حل شوند. 
استالاکتیتها و استالاگمیتها اشکال زیبایی در غارها پدید می‌آورند که از جاذبه‌های طبیعی به شمار می‌روند و می‌توانند موجب جذب گردشگران شوند. 

مآخذ

EA, 2006 (under «stalactites and stalagmites»); EB, 1986 (under «stalactite and stalagmite»); ME, 2008 (under «stalactite and stalagmite»). 
بخش جغرافیا