ابن منادی

اِبْنِ مُنادی، ابوالحسين احمد بن جعفر بن محمد (18 ربيع‌الاول 256- 19 محرم 336ق / 23 فوريۀ 870 - 10 اوت 947م)، محدث، مقری و فقيه حنبلی بغداد. منادی لقب پدربزرگش محمد بن عبيدالله بوده است (سمعانی، 12 / 435). او از جدش محمد و پدرش جعفر، ابوداوود سجستانی، عبدالله و صالح پسران احمد بن حنبل، محمد بن عبدالملك دقيقی و جمعی ديگر استماع نمود (نك‍ : ابن ابی يعلی، 2 / 3؛ خطيب، 4 / 69؛ ذهبی، 15 / 361؛ عليمی، 1 / 231). او همچنين از حسن بن عباس رازی، سليمان بن يحيی ضبّی، ادريس بن عبدالكريم و فضل بن مخلد دقّاق قرائت آموخت. ابوعمر ابن حَيّويه، محمد بن فارس غوری از او حديث شنيده و ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی، عبيدالله بن ابراهيم عمری و جمعی ديگر نزد او قرائت فرا گرفته‌اند (ابن ابی يعلی، ذهبی، همانجاها؛ ابن جزری، 1 / 44). ابن ابی يعلی (2 / 3-4) و خطيب (همانجا) او را با الفاظی چون ثقه و امين ستوده‌اند و ابوعمرودانی او را در قرائت متقن خوانده است (ذهبی، همانجا). از ابن منادی برخی نظرات فقهی نقل شده كه از آن جمله قول به صحت وضو گرفتن از ظروف طلا و نقره با وجود حكم به تحريم آن است (ابن ابی يعلی، 6 / 2). به گفتۀ ابن نديم (ص 41) او بيش از 120 اثر در علوم مختلف داشته كه بيشترين آنها مربوط به علوم قرآنی بوده است. ابن ابی يعلی (2 / 3) و ابن جوزی (6 / 358) آثار او را حدود 400 عنوان دانسته‌اند. با اين وصف تنها اثر خطی شناخته شده از وی متشابه القرآن است كه نسخه‌ای از آن در كتابخانۀ بلديۀ اسكندريه موجود است (نك‍ : ‍GAS, I / 44). اثر ديگر ابن منادی الملاحم، در سدۀ 6ق توسط مؤلف شيعیِ كشف المخفی فی مناقب المهدی (ع) (نك‍ : ابن طاووس، 180) و پس از وی توسط مقدسی در عقدالدرر (ص 22، جم‍ ‌) و ديگران مورد اقتباس قرار گرفته است. برای چند اثر يافت نشدۀ ابن منادی می‌توان به ابن نديم (همانجا) و حاجی خليفه (2 / 1921) مراجعه كرد.
گفته شده سختگيری و تندخويی ابن منادی در متروك شدن روايات او مؤثر بوده است (ابن ابی يعلی، خطيب، همانجاها).

مآخذ

 ابن ابی يعلی، محمد، طبقات الحنابلة، به كوشش محمد حامد الفقی، قاهره، 1371ق / 1952م؛ ابن جزری، محمدبن محمد، غاية النهاية، به كوشش گ. برگشترسر، قاهره، 1351ق / 1932م؛ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، حيدرآباد دكن، 1357ق؛ ابن طاووس، علی بن موسی، الطرائف، قم، 1400ق؛ ابن نديم، الفهرست؛ حاجی خليفه، كشف؛ خطيب بغدادی، احمدبن علی، تاريخ بغداد، قاهره، 1349ق؛ ذهبی، محمدبن احمد، سير اعلام النبلاء، به كوشش شعيب ارنؤوط و ابراهيم زيبق، بيروت، 1404ق / 1984م؛ سمعانی، عبدالكريم بن محمد، الانساب، حيدرآباد دكن، 1401ق / 1981م؛ عليمی، عبدالرحمن بن محمد، المنهج الاحمد، به كوشش محمد محيی‌الدين عبدالحميد، بيروت، 1404ق / 1984م؛ مقدسی، يوسف بن یحیی، عقدالدرر، به كوشش عبدالفتاح محمد حلو، قاهره، 1399ق / 1979م؛ نيز:

GAS.

محمدهادی مؤذن جامی