دائرة المعارف بزرگ اسلامی به زبان انگلیسی

بخش ترجمۀ دائرة المعارف به زبان انگلیسی پس از ارزیابیها و مذاکرات فراوان با پژوهشگران و اندیشمندان برجستۀ داخل و خارج از کشور به طور رسمی فعالیت خود را با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی لندن در 1382ش آغاز کرد و پس از طی مراحل مقدماتی برای راه‌اندازی طرح که حدود دو سال به طول انجامید، گروهی متشکل از مشاوران عالی، ویراستاران و مترجمان داخل و خارج کشور به‌طور هماهنگ و برنامه‌ریزی شده ترجمه، ویرایش و به‌روزسازی و در مواردی تألیف مجددِ مقاله‌های دائرةالمعارف بزرگ اسلامی را با سرویراستاری کاظم بجنوردی (سرویراستار نسخۀ فارسی) در تهران، و ویلفرد مادلونگ و فرهاد دفتری (سرویراستاران نسخۀ انگلیسی) در لندن و نیز با نظارت علمی صادق سجادی، احمد پاکتچی و رضا شاه‌کاظمی آغاز کردند. حاصل این کوششها تا ابتدای سال 1387ش/ 2008م ترجمه و ویرایش دو جلد اول نسخۀ انگلیسی با بیش از 400 مقاله بوده است که جلد نخست آن با 210 مقاله در حدود 850 صفحه در همان سال، و جلد دوم با 193 مقاله در 824 صفحه در 1388ش/ 2009م با عنوان Encyclopaedia Islamica (با اختصار EIs) توسط چاپخانۀ بریل در شهر دانشگاهی لیدن هلند منتشر شد.
ویرایش مقاله‌‌ها در 5 مرحله صورت می‌گیرد و در نهایت برای تأیید نهایی از نظر سرویراستاران و مشاوران عالی می‌گذرد. علاوه بر این، به علت تطابق نداشتن ترتیب مدخلهای نسخه‌های فارسی و انگلیسی، مقالاتی مختص نسخۀ انگلیسی تألیف می‌شوند و همچنین مقاله‌هایی که اهمیت کمتری برای مخاطب اروپایی دارند، حذف یا خلاصه می‌شوند.
سعی بر این است تا این دائرةالمعارف که مقاله‌های آن توسط محققان و نویسندگانی از درون جهان اسلام تألیف می‌شوند، از رویکردهای شرق‌شناختی ــ که ضمن داشتن نقاط قوت بسیار، اسیر محدودیتهای فراوان است و سایۀ آن بر تحقیقات مشابه ازجمله «دائرةالمعارف اسلام» اروپا (EI2) سنگینی می‌کند ــ فاصله گرفته، به اثری تبدیل شود که تا حد ممکن بتوان آن را از نظر محتوا و رویکردها و نیز از لحاظ نقاط تأکید و روش‌شناسی به فرهنگ اسلامی متعلق دانست؛ و این مسیری است که امکان آفرینش گفت‌و‌گویی اصیل و برخاسته از درون را با دیگر فرهنگها به‌ویژه فرهنگ غربی در این برهۀ مبهم و نامتعین از تاریخ بشری برای فرهنگ اسلامی مهیا می‌سازد و زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا غفلت نسبی طرحهای تحقیقاتی مشابه قبلی دربارۀ مناطق شرقی جهان اسلام، به‌ویژه ایران و آسیای مرکزی و فرهنگ شیعی جبران گردد. اعضای گروه ویرایش این اثر را استیفن هرتنستاین، شهرام خداوردیان، ایزابل میلر، وندی رابینسون، رکسان زند، رحیم غلامی، داریوش محمد‌پور، سارا حاجی‌حسینی و مرجان افشاریان تشکیل می‌دهند. فرزین نگهبان، جواد قاسمی، رحیم غلامی و محمد سهیل عمر از مترجمان فعالی بوده‌اند که در این زمینه همکاری داشته‌اند.