گفتگو

هفته گذشته، خبر درگذشت دکتر انور خامه‌ای در یکصد و دو سالگی، یکی از مهم ترین رویدادِهای آخرین روزهای آبان 1397 را رقم زد؛ گرچه دکتر خامه‌ای را عموماً با گروه 53 نفر و زندان دوران رضاشاه می‌شناسند، اما ایشان در مهم‌ترین رویدادهای بعد از شهریور 1320 نیز حضور داشتند، چنانکه مدتی عضو حزب توده بود که به انشعاب از این حزب در دی ماه 1326 انجامید؛ بعدها نیز به علاقه مندان نهضت ملی شدن نفت پیوست که حاصل آن انتشار مقالات متعدد در روزنامه حجار بود.

شاید اسم ایران مانند فرانسه متبادرکننده ادبیات و هنر اصیل نباشد اما بی‌شک شاعرانگی و شعر‌دوستی از خصیصه‌های ایرانی‌جماعت است و به این نام در جهان شهره‌ایم. شعر در تار و پود زندگی ما تابیده و دستی بر سر بسیاری از فضاهای بینابینی، ارتباطی و تعاملی ما کشیده است.

مجید کیانی، موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و پژوهشگر برجستۀ موسیقی ایرانی، سال‌ها در عرصۀ موسیقی فاخر ایرانی به فعالیت مشغول بوده است. بررسی و تحلیل متون کلاسیک در موسیقی ایرانی و نسبت آن‌ها با موسیقی کنونی، بخشی از خدمات ایشان به فرهنگ فارسی است. استاد مجید کیانی با بزرگواری و روی گشاده تلاش کرده‌اند در گفت‌وگوی زیر، برخی زوایای بعضاً مغفول‌ماندۀ موسیقی ایرانی را واگشایی کنند.

سایمون كریچلی، فیلسوف معاصر بریتانیایی در سال‌های اخیر در ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است هم از سوی علاقه‌مندان به رویكردهای چپ‌گرا و قاره‌ای در فلسفه و هم از سمت كسانی كه نگاهی غیرتخصصی و غیرحرفه‌ای به فلسفه دارند و به واسطه پرسش‌هایشان در حوزه‌های عمومی به سمت مطالعات فلسفی سوق یافته‌اند و در آثار كریچلی با فیلسوفی آشنا شده‌اند كه به پرسش‌های انضمامی و دغدغه‌های وجودی(نه الزاما به معنای اگزیستانسیال بلكه بیشتر به معنای روزمره) می‌پردازد و نگاهی تجربی به فلسفه دارد.

تاریخدان مشهور و استاد برجسته مطالعات هخامنشی در جهان معتقد است: آزادی مذهب، زبان و اندیشه زیر یک پرچم واحد، از هوشیاری سیاسی هخامنشیان حکایت داشت. جدی، دقیق و کاریزماتیک است؛ جذابیت زیادی دارد روبروی کسی بنشینی که بی شک بخش زیادی از آنچه ایرانیان تحت عنوان تاریخ تمدن ایران در دوره هخامنشیان می‌شناسند و آن را مایه غرور خود می‌دانند توسط او که بنام‌ترین هخامنشی‌شناس کنونی دنیاست پژوهش و به چهارگوشه جهان گسترانیده شده است.

ارتباط میان فلسفه و علوم دقیقه، لزوم توجه به علوم انسانی در دانشگاه‌های صنعتی و مهندسی، توجه به خودباوری و رهایی از خودباختگی علمی‌ـ فرهنگی، روند نزولی دانشگاه‌ها در توجه به ارزش‌های علمی و پایین آمدن کیفیت مدیریت علمی نسبت به گذشته و لزوم توجه به هویت ملی و میراث فرهنگی، مباحثی هستند که در سالهای اخیر بارها استاد گلشنی تذکر داده است.

یک ایران شناس فرانسوی معتقد است شاید در سال های گذشته برخی مردم مغرب زمین تحت تاثیر تبلیغات برخی رسانه ها، نگاهی منفی به ایران داشتند اما امروز چنین دیدگاهی نسبت به کشوری که مهد تمدن جهان است، از بین رفته و حقایق روشن، از پس پرده سیاه تبلیغات سوء علیه ایران هویدا شده است.

اولین گام جدی دربارۀ تاریخ عثمانی در ایران در دورۀ ناصرالدین‌شاه و با دستور وی در خصوص ترجمۀ کتاب «تاریخ عثمانی» پورگشتال هامر برداشته شد. امروزه هم اگرچه تلاش‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد، اما بیشتر معطوف به روابط ایران و عثمانی ذیل تاریخ ایران است، آن هم بر اساس منابع موجود در ایران.

تقویم، تاریخ تولد کیهان کلهر را سوم آذر ماه 1342 نشان می‌دهد؛ هنرمند نام آشنای موسیقی ایران که نوای مسحورکننده کمانچه‌اش نه تنها برای ایرانیان بلکه برای بسیاری از علاقه‌مندان موسیقی ملل در آن سوی آب‌ها نیز آشناست. از همین رواست که نام کلهر به ایران خلاصه نمی‌شود و سال‌های بسیار زانو به زانوی بزرگان موسیقی دنیا هنرنمایی و عرض اندام کرده است. نوای ساز او چون تیری رها شده از چلّه کمانش بوده که هماره بر دل‌ها نشسته است.

این روزها حال زبان فارسی چندان خوب نیست، زبان نوشتاری و گفتاری مردم به سمت و سویی رفته که موجب نگرانی کارشناسان فرهنگی شده و اغلب آنان از ضرورت برنامه‌ریزی برای حفظ این بخش مهم از فرهنگ و هویتمان خبر می‌دهند. محمدجعفر یاحقی هم یکی از همین افراد است، این پژوهشگر و استاد دانشگاه فردوسی مشهد که سال هاست به‌عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم فعالیت دارد بخشی از این آسیب‌ها را ناشی از تغییرات سبک و سیاق زندگی امروز و شتابزده شدن آن می‌داند. با این حال او معتقد است حتی در این شرایط هم نباید دست روی دست گذاشت و مسئولان آموزشی- فرهنگی باید حداکثر تلاش خود را برای بهبود وضعیت فعلی به کار ببرند.