گفتگو

محمود مهدوی دامغانی، استاد پیشکسوت دانشگاه فردوسی مشهد و مترجمی است که تاکنون 18 هزار صفحه در قالب کتاب از او چاپ و منتشر شده است. ازجمله آثار وی می‌توان به ترجمه دوجلدی «مغازی محمدبن واقدی» با نام عنوان فارسی «تاریخ جنگ‌های پیامبر اسلام (ص)»، ترجمه 2 جلد از کتاب «دلائل النبوه» اثر محدث بزرگ احمدبن حسین بیهقی، ترجمه ۱۰ جلد از کتاب «نهایه الارب فی فنون الادب» (بخش سیره و تاریخ اسلام تا آغاز حکومت عباسی) و ترجمه «اخبار الاطوال ابوحنیفه دینوری» اشاره کرد.

در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های فارسی، یونانی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایه تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یک باستانی باشد، دوم، ادبیات غنی داشته باشد و سوم در آخرین هزاره عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.

آصف بیات در مصاحبه با احمد العوفی از کتاب جدیدش «انقلاب بدون انقلابیون»، استراتژی‌های بازیگران اجتماعی، انتقادها نسبت به انگاره‌های «پیشروی آرام» و «ناجنبش»، آینده اسلام سیاسی، امکان انقلاب و.. سخن می‌گوید. این متن ترجمه‌ ایست از متن انگلیسی Islamism, Post Islamism and Social Movements: An Interview with Asef Bayat که در سایت حکمت به انگلیسی و عربی منتشر شده است و توسط محسن هویدایی به فارسی ترجمه شده است.

با اسم‌های «ملانصرالدین»، «چغندر میرزا»، «ننه قمر»، «کلثوم ننه»، «آمیز مَمتقی»، «میرزا یحیی» و «عَبدُل» در نشریاتی مانند گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جست‌و‌جو، عروس و تماشاگران طنز نوشت و یک روز آنچه داشت برداشت و با خود برد کنج خانه‌ای در احمدآباد مستوفی و به عزلت عمر گذراند.

بسیاری «اتوپیا» را حاصل تجربه‌ها، رویدادها، الگوها، داستان‌ها و خاطرات یک ملت تعریف می‌کنند؛ به تعبیری، آن را «رؤیای جمعی یک جامعه» می‌دانند که همچون بند یک تسبیح، نسل‌های مختلف را به هم پیوند می‌زند. در این فضا، این پرسش مطرح می شود که اتوپیا و رؤیای جمعی جامعه ما چیست؟ و در یک نگاه تاریخی- جامعه شناختی چه مسیری را از سر گذرانده است؟

10 سال است که به صورت متمرکز روی تهران و قصه‌های این شهر کار می‌کنم. حاصل این پژوهش پیوسته کتاب‌هایی شد که از آن جمله می‌توان به «گذر ایلچی» اشاره کرد که درباره قتل گریبایدوف است که از سوی نشر تاریخ ایران منتشر شد و «قصه‌های مسعودیه» که تهران را در آینه یک عمارت دیده‌ام و این کتاب را هم نشر تاریخ ایران منتشر کرد. در کنار این، کارهای دیگری هم انجام داده‌ام و به طور کلی موضوع روایت، قصه و شهر، مورد علاقه‌ام است. معمولا کوشیده‌ام تا روایت‌های مستند یک مکان را بیرون بکشم. اما مساله این است که هر موضوعی را می‌توان به شیوه‌های مختلف بیان کرد. حتی می‌توان همان داده‌های خام را هم در حد اطلاع‌رسانی صرف مورد استفاده قرار داد. اما زاویه دیگر، استفاده از قالب‌های روایی، نریتیو یا دراماتیک است. موضوع‌های بسیاری هستند که ظرفیت بیان دراماتیک دارند. بسیاری از آدم‌ها و مکان‌ها آن قدر قصه دارند که آدم را در ظرفیت‌های دراماتیک‌شان غرق می‌کنند.

بیش از یك دهه است كه مصطفی ملكیان، بر طرح عقلانیت و معنویت تاكید می‌كند و در گفتارها و نوشتارهای كثیر و پرمخاطبش از آن سخن می‌گوید. ماحصل آنچه را كه این روشنفكر و نواندیش نام‌آشنای معاصر می‌گوید، می‌توان در اندیشه اصالت فرهنگ فردی تبیین كرد، یعنی این آموزه كلی كه برای نیل به رشد و توسعه و پیشرفت جامعه و فرد، بیش و پیش از ساختارهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، باید به درون انسان‌ها بازگشت و برای اصلاح باورها و احساسات و خواسته‌های آنها تلاش كرد. حالا او یك گام فراتر گذاشته و می‌خواهد به طور مشخص و ایجابی از چیستی و چگونگی این اصلاح سخن بگوید.

ابوالفضل خطیبی شاهنامه‌پژوه و محقق حوزه ادبیات در گفت‌گویی مفصل ، از روزگار پیشین و وضعیت تحقیق و پژوهش در حوزه ادبیات فارسی گفت و با مقایسه زمان حاضر به شرح فرازونشیب‌های این حوزه پرداخت.

«شهره است که در سال 642 هـ. ق جلال‌الدین محمد بلخی و شمس تبریزی برای نخستین‌بار با یکدیگر ملاقات می‌کنند. بر اساس شواهد موجود و بنابر نظـر «گلپینارلی» مولانا در این دیدار باید 38 ساله و شمس 62 ساله بوده باشد. اما نکته استثنایی و درخور توجه درباره این رویداد تاریخی آن است که علاوه بر آنکه روز و ماه و سال این واقعه به دقت بیان و ثبت شده، حتی درخصوص اینکه این دیدار در چه ساعتی از روز به‌وقوع پیوسته ‌است نیز سند موثق وجود دارد.

وقتی از امیرحسین آریان‌پور، عبدالله انوار و در آخر مهدی محقق، همسرش صحبت می‌کند لبخندی به پهنای صورتش نقش می‌بندد و از عهدی قدیمی که روزگاری میان این سه تن بوده می‌گوید:«عهد بسته بودند هیچگاه ازدواج نکنند، قول و قراری که تنها استاد انوار به آن پایبند ماند ولی هم مهدی و هم زنده یاد آریان‌پور به آن وفا نکردند، اتفاقاً هر دو هم سال 42 ازدواج کردند.