گفتگو

«از نراق تا ترکمان‌چای» شرح احوال ملا احمد نراقی است و به حضور علما در جنگ‌های ایران و روس می‌پردازد. این کتاب نوشته مجید پورشافعی پژوهشگر تاریخ و نویسنده کتاب‌های «در چشم دیگران (جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجار)»، «دیار من بسکاباد: نیم‌بلوک قاینات، خراسان جنوبی (پیشینه، جغرافیا، آداب و رسوم، گویش، تبارشناسی)» است و از سوی ناشر-مولف منتشر شده است. «از نراق تا ترکمان‌چای» بازخوانی کوتاه و غمباری است که نشان می‌دهد چگونه انبوهی از مجاهدت و صداقت، بدون درک همه‌سویه و عاقبت‌اندیشی بخردانه، به فرجامی دردناک و زیان‌بار انجامید.

سوزان گویری دوران دبستان و دبیرستان را در زادگاهش کرمانشاه گذراند. از سال 1351 در دانشگاه کلن آلمان به تحصیل در رشته زبان‌شناسی مشغول شد و در سال 58 پس از اقامتی دو ساله در امریکا به ایران بازگشت. دوره کارشناسی ارشد و دکتری را در رشته زبان‌شناسی، شاخه فرهنگ و زبان‌های باستانی در تهران طی کرد.

سیدمحمد کاظم بجنوردی از موسسان حزب ملل اسلامی و مبارزان سیاسی در رژیم پهلوی می گوید: پس از پیروزی انقلاب اسلامی نان سوابق مبارزاتی ام را نخوردم و مسئولیتی قبول نکردم چون به کار علمی و فرهنگی علاقه مند بودم.

دکتر یوپ لامیر در زمرۀ برجسته‌ترین محقّقان غربی قرار دارد که برای سالهای متمادی به تحقیق در منطق اسلامی اشتغال داشته است. دو اثر مهمّ وی در این زمینه، یکی پایان نامۀ دکتری او دربارۀ منطق فارابی با عنوان «فارابی و قیاسهای ارسطوئی: نظریّۀ یونانی و کاربرد اسلامی» و دیگری ترجمۀ انگلیسی رسالۀ تصوّر و تصدیق ملاّصدرا به زبان انگلیسی است که برندۀ جایزۀ جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز شده است. تصحیح ترجمۀ عربی رکن الدّین جرجانی از اخلاق ناصریِ خواجه نصیرالدّین طوسی و ترجمۀ انگلیسی تاریخ ادبیات (مکتوبات) عربی کارل بروکلمان از تازه‌ترین کارهای او در سالهای اخیر است.

اغراق نیست اگر بگوییم از در و دیوار خانه‌اش کتاب می‌بارد! سمت چپ، کمی بعد از ورودی خانه تهران پژوه و نسخه شناس مشهور معاصر، درست وسط سالن پذیرایی که بیشتر به مخازن کتابخانه‌های قدیمی می‌ماند تا بخشی از یک خانه، میز و صندلی کوچکی گذاشته و آنجا اغلب پذیرای میهمانانی است که می‌آیند تا پای گفته‌هایش بنشینند. سیدعبدالله انوار را جان تهران می‌دانند که حق هم همین است، پژوهش و تحقیق درباره محله‌ها، خیابان‌ها و بناهای این بخش از سرزمین‌مان را از سال 27، درست از هنگامی که حس کرد خطر نابودی در کمین قنات‌های تهران است، آغاز کرد.

اندرو ریپین، استاد مطالعات اسلامی دانشگاه ویکتوریا و یکی از برجسته‌ترین خاورشناسان معاصر است. زمینه اصلی مطالعات و پژوهش‌های وی مطالعات قرآنی و تفسیر است و مقالات متعددی در حوزة قرآن‌پژوهی در نشریات و دایره‌المعارف‌های معتبر به چاپ رسانده است.

گذر از دو رویداد درگذشت فریدون فروغی (13 مهر 1380) و حسن گلنراقی (19 مهر 1372) و دوباره گوش دادن «یار دبستانی من» و «مرا ببوس» و اندیشیدن به اینکه یک ترانه و کلی‌تر از آن موسیقی، چطور با رویدادهای اجتماعی پیوند می‌خورد موجب شد به سراغ کسی برویم که بتواند این مبحث نظری را از منظر خود بشکافد؛ کسی چون ساسان فاطمی، محقق و پژوهشگر موسیقی و استاد موسیقی دانشگاه تهران.

«سرمایه اجتماعی» در هر جامعه‌ای نیروی پیش‌برنده آن جامعه در مقابله با بحران‌های پیش‌رو است و پیش‌شرط تقویت این سرمایه، ایجاد «اعتماد اجتماعی» و به‌دنبال آن «امید اجتماعی» است و میان این سه همپوشانی قابل‌تأملی به‌چشم می‌خورد؛ به‌طوری که تقویت هر یک، بستر و زمینه تقویت دیگری را فراهم می‌کند.در میزگردی با حضور دکتر سیدجواد میری، دانشیار جامعه‌شناسی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و دکتر ابراهیم فیاض، جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران، اهمیت سرمایه اجتماعی را برای برون‌رفت از بحران‌های امروز به بحث گذاشتیم؛ اینکه اساساً مطالبات مردم چیست؟

متن زیر مصاحبه مفصل با سیاوش جمادی است که به دلیل حجم بسیار زیاد آن بخش اندکی از آن در نشریه فرهنگ امروز منتشر شده است. سیاوش جمادی در این مصاحبه مفصل از فلسفه سخن گفت و از تاریخ. از ایران سخن گفت و از جهان. از سنت سخن گفت و از مدرنیته. از مردم سخن گفت و از حاکمان و اینکه چگونه ایرانیان با مشروطه نیم بند تلاش کردند با الگوپذیری از غرب از سرنوشت تاریخی خود فاصله بگیرند. او همچنین از چرایی ناکامی ما برای ایجاد آنچه که در غرب دموکراسی نامیده می شود سخن گفت. آنچه که این مصاحبه را مهم جلوه می دهد تلفیق تاریخ و فلسفه در رسیدن به یک پاسخ مطلوب است. مطلب زیر بخش ششم این مصاحبه است.

مجلس شورای ملی پس از سقوط حكومت قاجار با چالش‌های بزرگی ازجمله دخالت‌های بیرون مجلس مواجه شد كه استقلال آن را با خطر جدی مواجه كرد، خطری كه تاثیر آن در عصر پهلوی دوم بیشتر خودش را نشان داد. سال‌هایی كه می‌توانست سرعت توسعه سیاسی را در كشور چند برابر كند عملا به برهه‌ای از زمان تبدیل شد كه حاصلی جز كودتای 28 مرداد در پی نداشت و جامعه مدنی را با سرخوردگی بزرگی رو به‌رو كرد.