مقاله

خبر كوتاه بود اما تلخ و ناگوار! چهـره ماندگار دكتـرامیـر نــاصر كاتوزیــان؛ امیــر لشكر حقوقدانـان، پیــشــكســوت اندیشمند و متفكر نوع‌دوست و متعهد بی‌پیرایه و سختكوش و خردورز خلاق. هم او كه عمر پربارش را در راه آموزش و تحقیق علم حقوق با هدف رشد علمی و آگاهی فرزندان این آب و خاك و تحقق عدالت و ایجاد نظم سپری كرد، دعوت حق را لبیك گفت و به سرای جاودان شتافت و خاكیان را رها كرد وبه افلاكیان پیوست؛ بزرگ مردی كه مصداق بارز «مدادالعلماء افضل من دماء شهدا» بود.

گر نادره معدوم شود هیچ عجب نیست / كز كاخ هنر نادره‌كاران همه رفتند/ افسوس كه افسانه‌سرایان همه خفتند/ اندوه كه اندوه‌گساران همه رفتند/ فریاد كه گنجینه طرازان معانی / گنجینه نهادند به ماران همه رفتند/ یك مرغ گرفتار در این گلشن ویران

دربارۀ پاسداشت زبان ملی همواره نکاتی حائز اهمیت وجود داشته است، نکاتی درباره تفاهم، فرهنگ، آگاهی، واقع‌بینی و تسامح که موضوع را خاصه در علوم انسانی اهمیت می‌بخشد. نخستین گزینه برای پژوهشگر ایرانی طبعاً ارائه کار به مخاطبین خود به زبان فارسی است.

به تازگی کتاب خرد گفتگو، حاصل درسگفتارهای دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی با تلاش دو تن از شاگردان وی منتشر شد، آنچه در ادامه می آید مقدمه دکتر دینانی است بر این کتاب.

امروز انتخابات ریاست شورای شهر تهران است. طی یک‌سال گذشته «مسجدجامعی» ریاست این شورا را عهده‌دار بوده و امیدوارم امروز هم انتخاب اهالی این شورا، دوباره «احمد مسجدجامعی» باشد. «مسجدجامعی» فردی فرهنگ‌مدار و مدیری مدبر است که حضورش در هر منصب و جایگاهی موجب خشنودی است. احمد مسجدجامعی، فردی فرهنگ‌مدار و مدیری شایسته و کارآمد است و پشت هر میزی که بنشیند، میزان فرهنگ‌مداری و تدبیرش تفاوتی نمی‌کند. با اینکه نمی‌دانم دقیقا در شورای شهر تهران چه می‌گذرد اما با شناختی که از مسجدجامعی دارم، می‌دانم که او برای صندلی ریاست شورای شهر تهران، اصلح است.

بحث درباره صفت «تكلم» در تاریخ علم كلام ریشه دیرینه‌ای دارد و یكی از نخستین مسائل كلامی است كه در اواخر قرن نخست و یا اوایل قرن دوم مطرح گردید و درگیریهای لفظی و مشاجرات دامنه‌دار و احیاناً زد و خوردهای خونینی به دنبال داشت، و داستان دستگیری احمدبن حنبل و یارانش كه در تاریخ به «محنت احمد» معروف است، از نتایج این اختلاف است. فتوحات و كشورگشاییهای مسلمانان، سبب شد كه افكار ملل جهان به میان مسلمانان راه پیدا كند و مسائل جدیدی در جوامع اسلامی مطرح شود. درباره تكلم خدا در دو محور گفتگو می‌شود:

رابطه میان امام موسی صدر و امام خمینی(ره)، هم رابطه‌ای خویشاوندی بود و هم رابطه‌ای اعتقادی و مبارزاتی. گذشته از آن، امام صدر پیوندی استوار با یاران امام خمینی(ره) داشت که در سالهای پایانی حکومت شاه، ایران را ترک کردند و به بیروت پناه بردند. می‌توان گفت جنبش أمل نقش مهمی در این جریان داشت؛ زیرا یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌‌های جنبش، یعنی دکتر مصطفی چمران که مسئول رده اول سازمانی جنبش و یکی از بزرگترین معاونان امام صدر به شمار می‌رفت، از حامیان انقلاب اسلامی بود و پس از پیروزی انقلاب به عنوان نخستین وزیر دفاع ایران منصوب شد.

اشاره: بانک به عنوان یک مؤسسه انتفاعی در هیچ یک از جوامع بشری به صورت نظام‌مند کنونی وجود نداشته؛ ولی از صدر اسلام معاملاتی شبیه به آنچه در بانک انجام می گیرد، در جامعه جریان داشته است كه آن را می‌توان به انحای گوناگون بسط داد و مباحث مختلفی را در ضمن آن مطرح كرد. این نوشتار به مناسبت دهم شهریور كه روز بانكداری اسلامی است، در معرض دید خوانندگان گرامی قرار می‌گیرد.

امیل دورکیم دین را بر اساس «تمایز میان مقدس و نامقدس» تعریف می‌کند. به عقیده دورکیم دین عبارت است از: «نظام یکپارچه‌ای از باورداشت‌ها و عملکردهای مرتبط با چیزهای مقدس؛ یعنی چیزهایی که از چیزهای دیگر جدا انگاشته می‌شوند و در زمره محارم به شمار می‌آیند. این باورداشت‌ها و عملکردها، همه کسانی را که به آنها پایبندند، در یک اجتماع اخلاقی واحد همبسته می‌کند.» (دورکیم، امیل (1383) «صور ابتدایی حیات دینی» ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز)

در واقع تجاوزات مسلحانه در شهر‌ها و روستاهای جنوب با موج گسترده تبلیغاتی روزنامه‌ها و مجلات وابسته به احزاب چپ‌گرا بر ضد امام صدر و طرفدارانش همراه بود. امام و طرفدارانش وقتی در جنوب و بیروت و هر کجای دیگر حضور می‌یافتند، مورد تعقیب قرار می‌گرفتند و در مقاله‌ها و گزارشها و کاریکاتور‌ها امام صدر را متهم می‌کردند که مهره اسرائیل و انزواطلبان (کتائب و احرار) از احزاب راست‌گرای مسیحی است! برخی از شیعیان نیز که با این احزاب تعامل داشتند یا اختلافی با امام داشتند نیز با این حمله سازمان‌دهی‌شده همراه شدند و اوضاع به ‌گونه‌ای شد که هر گونه همکاری با جنبش امل یا دفاع از امام یا برشمردن خوبیهای ایشان، سبب متهم شدن می‌شد!