مقاله

در مطالعات متعددی که از سال 1970 در علوم انسانی و اجتماعی انجام شده بود، این واقعیت که رابطه‌ای بین جنسیت و کاربرد زبان وجود دارد مورد توجه قرار گرفت و همچنین روابط بین جنسیت و پیشینۀ تاریخی یا ادبی و همچنین محتوای جنسیتی دستگاه فلسفی، جامعه شناختی و یا سیاسی (به عنوان مثال، شرایطی که زبان‌های بسیاری از اصطلاح «مرد» برای اشاره به «زن» استفاده می‌کنند) را نیز بررسی کرد...

داستان ملودراماتیک «هاملت» و فیگور هاملت یکی از مهمترین داستانها و فیگورهای ادبی جهان مدرن محسوب می‌شود. ازینرو مرتب هاملت از یک سو از چشم‌اندازهای مختلف به نقد کشیده می‌شود و کمتر نقاد و فیلسوف مدرن یا پسامدرنی وجود دارد که از چشم‌انداز خویش به نقد هاملت نپرداخته باشد و از طرف دیگر مرتب روایات هنری نوین مدرن یا پسامدرنی چون فیلم‌های نو و تئاتر نو از داستان هاملت ساخته می‌شود... روانکاوی نیز از ابتدا به هاملت توجه داشته است. از فروید که حدااقل در دو اثر مهم خویش، یعنی کتاب «تفسیر رویا» و مقاله« داستایوسکی و پدرکشی»، به هاملت اشاره می‌کند تا نسل سوم روانکاوی، یعنی لکان و امروزه ژیژک، هر کدام به نقد آن پرداخته‌اند.

اقتباس از قرآن در متون نثر ادب فارسی، در دوره‌های ابتدایی آن، بیشتر برای تاکید و تقویت معنی و نه زینت و آرایش سخن به کار می‌رفته است. از آنجا که در نزد گذشتگان ما، معیار سخن فصیح و بلیغ قرآن کریم محسوب می‌شد، شعرا و نویسندگان می‌کوشیدند تا الفاظ و ترکیبات قرآنی را در نوشته‌های خود به کار برند و از معانی و مضامین این کتاب به اشکال مختلف استفاده کنند.

قبيله قريش در سرزمين وسيع جزيره‌العرب موقعيتي ويژه و منحصر به فرد داشت. آنچه در اين قلمرو وسيع وجود داشت، مرکب بود از قبايل مختلف عرب که به دلايل گوناگون عموماً در جنگ و ستيز بودند و لذا هيچ نوع مرکزيت سياسي و قدرت مرکزيي وجود نداشت؛ اما علي‌رغم اين همه، «مکه» و «مراسم حج» يک نهاد شناخته شده و مورد احترام بود. اين تنها عامل مشترک اجتماعي ـ ديني و اجتماعي ـ سياسي به شمار مي‌آمد؛ عاملي که موجب اهميت يافتن قبيله قريش مي‌گرديد؛ قبيله بزرگي که در مکه سکونت داشت و امور حج را اداره مي‌کرد و کم و بيش همگان برتري و سيادت او را پذيرفته بودند.به «زمان» فرصت دادن/ حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر محمد مسجدجامعي

کتابهاي مقدس علويان اهل حق (يارسان) چنان که شيوه و سرشت کتابهاي ديني است، از نظم محتوايي اساطيري و تاريخي برخوردار نيست. پير هاشم رژه‌وي از قديسان علويان درباره واقعه گرفتاري کيکاووس در مازندران که آن را تطبيقي با طي هفت مرحله عرفان و به اصطلاح هفت شهر عشق مي‌دانند، مي‌گويد:

در پیشرفت‌های تکنولوژیک قرن گذشته نقش اصلی را مسائل ریاضی و فیزیک ایفا کرده است. این چرخش از مسائل تجربی سبب شد افق‌های جدیدی در پیشرفت تکنولوژیک گشوده شود. تحولات تکنولوژی تاثیراتی را بر شخصیت انسان گذاشته است. برخی معتقدند در عصر استفاده از مگاتکنیک‌ها انسان‌ها به جای ایفای نقش فعالانه به عنوان شخصیتی خودمختار، به حیوانی بی‌هدف و منفعل تبدیل شده است. در این میان انسان دو راه بیشتر ندارد یا به خورد ماشین خواهد رفت و یا در جهتِ منافعِ شخصی‌زدایی‌شدۀ نهادهایِ جمعی، به شدت محدود خواهد شد. لوییس مامفورد با تاکید بر ماهیت تاریخی انسان نظریاتی را که دربارۀ نقش ابزارها و ماشین‌ها در پیشرفت انسانی اغراق می‌کنند، نقد می‌کند.

در بسیاری از کتاب‌های مهم متعلق به میراث مکتوب فرهنگ و ادب ایران، نویسندگان بزرگ، نوشته‌ها و نظرات مطرح شده در کتاب‌های دیگران را بدون این که اشاره‌ای به نویسنده یا منبع آن داشته باشند، می‌آورده‌اند! بر اساس معیارها و شیوه‌های دنیای معاصر، آیا این کار قدما را باید «انتحال» یا «بی‌اخلاقی‌های علمی» تلقی کرد؟ دکتر اکبر ایرانی، پژوهشگر و رییس موسسه میراث مکتوب، در یادداشتی که در فیسبوک خود منتشر کرده‌، درباره این موضوع و نوع مواجهه و داوری درباره آثار قدما، به نکته ظریفی اشاره کرده‌است که در ادامه می‌خوانید.

تصویر رنگ در ذهن نقش می بندد و این رنگ با واژگان توصیف میگردد زمانیکه آمیزه رنگها تفکیک نگردند نیز واژه ای برای آمیزه رنگها تعریف نگردد ذهن عموم بشر در توصیف برخی از رنگها عاجز خواهد ماند. بر اساس همین فلسفه زبانی برخی اعتقاد دارند که پیشینیان بعضی از رنگها از جمله رنگ آبی را نشاخته اند. نیز روی همین اصل است که رنگ دریا در متون یونانی قدیم با رنگ شرابی تیره و در ادبیات کلاسییک ایران با رنگ سبز و غیره توصیف شده است.

هایدن وایت شواهد تاریخی که در عصر ما تولید می‎شود اغلب به همان اندازه که شفاهی و نوشتاری است در سرشت خود دیداری نیز هست. همچنین، قراردادهای ارتباطی وضع‎شده در علوم انسانی به همان اندازه که در اشکال مسلط بازنمایی خود کلامی هستند به نحو فزاینده‎ای تصویری نیز می‎شوند. مورخان عصر مدرن باید آگاه باشند که تحلیل تصاویر دیداری نیازمند شیوه‎ای برای «خوانش» است که کاملاً متفاوت از شیوه‎های توسعه‎یافته برای بررسی اسناد نوشتاری است.

کین‌توزی و خشونت و تروریسم که جای مبارزه و مجاهده برای استقلال و آزادی رؤیایی را گرفته است، از ناتوانی این سو و بسته‌شدن افق آن سو حکایت می‌کند. شاید اگر جهان توسعه نیافته به وضع توسعه یافتگی نزدیک می‌شد، مشکل جهان تا این حد شدید نمی‌شد.