مقاله

امروزه تقریباً تردیدی نیست كه نگاره های ایرانی با استفاده از پیش نمونه ها تركیب می شده اند. با این حال، این پرسش اساسی كه تركیب این پیش نمونه ها بر اساس چه ضوابطی صورت میگرفته، قابل طرح است. مقالۀ پیش رو با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی موردی تلاش میكند تا با تكیه بر مشاهده دقیق مجلس بیست ویكم شاهنامه بایسنقری یعنی «بازی شطرنج بوزرجمهر و سفیر هند»، چگونگی روند تركیب عناصر و اجزاء را در نگاره های ایرانی بكاود.

در ادبیات انگلیسی چند شعر رثائی شهرت خاص پیدا کرده است: یکی شعر «لیسیداس»۱ اثر جان میلتن در مرگ ادوار کینگ،۲ شاعر انگلیسی ایرلندی که با او هم درس و دوست بود؛ دیگری شعر تنیسن با عنوان «به یادبود»۳ برای دوست غریق خویش آرتو هنری هلم۴ و نیز شعر «ادونه ئیس»۵ شلی به یاد کیتس،۶ شاعر انگلیسی. این هر سه اثر زاده طبع شاعری است درباره دوستی گرامی و هم قلم. شعر معروف علی‌اکبر دهخدا در مرگ میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل نیز اثری از این گونه است و از جهات بسیار، خواندنی و ماندنی.

بررسی میراث فرمانروایان گورکانی هند و همکاران مسلمان و هندو و زرتشتى و مسیحى آنان، اکنون بیش از یک سده است که بخش مهمی از پژوهش هایی را به خود اختصاص داده است که در طیفی از رویکردهای شرق‌شناسانه تا بومی‌نگاری را در بر می‌گیرند. در طول دهه‌های گذشته، این پژوهشها بیشتر بر بررسی این میراث در روزگار اکبر گورگانی متمرکز بوده‌اند و اکنون یک دهه‌ است که شماری از محققان به میراث روزگار بنیانگذار سلسله گورکانی هند، ظهیرالدین محمد بابُر (م۹۳۷قر ۱۵۳۰م) نیز توجه کرده‌اند. مقاله پیش رو بخشی است از پژوهش چندساله نگارنده درباره میراث این روزگار که می‌کوشد بازتاب اخلاقیات ایرانی در اندیشه و عمل بابُر را از رهگذر بررسی دو متن برنماید: بابُرنامه که زندگینامه خودنوشت نخستین فرمانروای تیموری هند است و رساله اخلاق همایونى نوشته قاضى اختیارالدین حسن بن غیاث‏الدین حسینى (م۹۲۸قر ۱۵۲۲م) که از جمله نخستین آثاری است که به نام بابر نوشته می‌شود و زمینه آشنایی او با میراث اخلاقی فیلسوفان ایرانی و از جمله آرای ابوعلی مسکویه را فراهم می‌کند. به نظر نگارنده، تلاش پیگیر بابُر براى توسعه زندگى اجتماعى ساکنان قلمرو حکومتش و توجه خاص او به مفاهیم شهر و باغ، در آشنایی او با چنین میراثی ریشه دارد؛ تلاش و توجهی که از آن به «استعاره بابُرى» یاد کرده‌ام؛ استعاره‌ای که در بازنمود جهان مطلوب بنیانگذار سلسله گورکانی مددیار ما تواند بود.

به یاد کیواندخت کیوانی ( 13اریبهشت 1313- 16 مهر 1393) بانوی پرمهر کتابدار تالار مرجع دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران . غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1395 درحال پرسی زنی در صفحات دوستان کوشندۀ فیس بوکی ام بودم که درصفحۀ یکی شان چشمم به عکس زنی افتاد که عمق نگاهش برایم خیلی آشنا آمد . کمی که تأمل کردم دیدم تصویر خانم کیواندخت کیوانی ، کتابدار تالار مرجع دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران است . دربیست سال گذشته تقریبا هیچ خبری از او نداشتم تا اینکه دیروزغروب خبردرگذشت او رادر زیرهمان عکس خواندم .نویسندۀ خبر نوشته بود : چنان آرام رفت که منِ گرفتارپس از13ماه ازرفتنش نبودنش را شیون کردم

نه مطالع آگاهی و بررسی تجارب معنوی می تواند روش شناسی دینی را شکل دهد؟ دین پژوهی جدید تاریخ درازی ندارد با وجود این در همین مدت کوتاه به پیشترفت های چشم گیری دست یافته است و این مهم به مدد گسترش علوم مختلف و خاصه بین رشته ای شدن مطالعات در زمینه ها و حوزه های گوناگون به دست آمده است. یکی از صدها دانشی که بر مطالعات حال حاضر دین تأثیر گذاشته، مطالع آگاهی و مقولات مرتبط با آن است. نقطه ای که مطالعات آگاهی و دین پژوهی را به یکدیگر نزدیک می کند، بحث تجرب دینی است. مقال حاضر ضمن بازنگری ابعاد مختلف دین پژوهی، البته در سطح طرح مسأله، به چگونگی ارتباط دین با آگاهی در بافت تجرب دینی می پردازد.

تحقیق نظام معرفت ‌شناسی شیخ اشراق می کوشد دیدگاه ‌های معرفت ‌شناختی سهروردی به ویژه از منظر صدرالمتألّهین و برخی از فلاسفه صدرایی و نوصدرایی نقد شود.

استعمار پیر چگونه به مقابله با امپریالیسم روبل پرداخت؟ در آستانه انقلاب مشروطه ایران به بازاری برای محصولات کشاورزی و کالاهای صنعتی روسیه تبدیل شد و اینگونه بود که این کشور از حالت فشار نظامی کاست و به رخنه اقتصادی متوسل شد. سیاستی که برخی آن را «امپریالیسم روبل» نامیده‌اند. بر این اساس، حمایت انگلیس از انقلاب مشروطه را می‌بایست در راستای مقابله با قدرت‌گیری روسیه در ایران تحلیل کرد.

نفس ناطقه كه هر كس بالوجدان بوجود آن پي مي‌برد و با تعبير «أنا» از آن حكايت مي‌كند، داستاني دراز و خواندني دارد بطوريكه برخي از طايفه فكر و نظر به جسم بودن آن فتوا دادند و گروهي حكم بجسم لطيف بودنش صادر كردند و آن را همچون آب گل جاري در برگ دانستند و دسته اي ديگر به مجرّد بودن آن قائل شدند.[1]

شیخ احمد احسایی چنانکه دست کم از آثارش پیداست دانشمندی آشنا به حدیث امامی بوده است. در آموزشهای او به روشنی نمی توان مراحل آموزش دقیق و حرفه ای دانش حدیث را پی گرفت اما آنچه مسلم است این است که او در عراق از تنی چند از عالمان امامیه در عتبات اجازه نقل حدیث دریافت داشت و خود نیز اجازاتی در نقل حدیث به شاگردانش داد. این مسئله در سنت امامیه نشانی است از دل مشغولی به دانش حدیث. در آثارش، شیخ احسایی به طور بسیار گسترده و پر شمار احادیثی از امامان شیعه نقل می کند. او البته کما اینکه از همین آثار به خوبی پیداست به سند احادیث توجهی نشان نمی دهد و به بحثهای رجالی در رابطه با میزان اعتبار احادیث وقعی نمی نهد.

بررسی ویژگی های انسان خودشکوفای مازلو با اوصاف انسان در حکمت متعالیه به طور تطبیقی، دربردارندۀ اشتراکاتی است که دید مازلو و ملاصدرا را بیش از پیش به هم نزدیک می کند. برخی از جهات اشتراک ملاصدرا و مازلو در مسئله را می توان در طبقه بندی نیازها، اعتقاد به شهود، زاویۀ نگاه، معناداری زندگی، فارغ بودن از قشر و طبقه، اعتقاد به خود حقیقی، تغییر در ملاک لذت و توجه به استعدادهای ذاتی دانست.