مقاله

من سال گذشته بخشی از مطالعاتم را اختصاص دادم به تدوین و تحلیل اندیشه های فلسفی عمر خیامی و تصحیح کلیه آثار فلسفی او. مقدمه ای هم درباره زندگی او نوشتم که بخش هایی از آن در سایت کاتبان منتشر شد. آنجا گفتم که به عقیده من خیامی از شاگردان مستقیم ابن سینا بوده است؛ در واقع شاید جوانترین شاگردش.

در تاریخ ۲۱ آوریل ۱۹۳۳ یعنی درست سه ماه پس از به قدرت رسیدن حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان پروفسور هایدگر به‌عنوان رئیس دانشگاه فرایبورگ انتخاب شد. امروزه هرکس از خود می‌پرسد که آیا گرایش سیاسی هایدگر با فلسفه او مرتبط است یا بحث سیاسی را نباید با دیدگاه‌های فلسفی خلط نمود؟ این پرسشی است که ذهن دوست و دشمن را به خود مشغول داشته است. روزی ریچارد رورتی قبل از مرگش گفته بود که ارتباطی تنگاتنگ میان سیاست و فلسفه وجود دارد و اضافه نمود که هایدگر در زندگی سیاسی خود جانب اخلاق و فضیلت را نگرفت.

نیکلاس لوماننی کلاس لومان در جامعه‌شناسی ایرانی مغفول واقع و به چند دلیل کمتر به او پرداخته شده است. اولین دلیل این است که نسل اول جامعه‌شناسان ما تحصیلکرده فرانسه و نسل دوم تحصیلکرده آمریکا هستند. دلیل دوم ناشناخته‌ماندن لومان در ایران این امر است که کسانی که جامعه‌شناسی را در آلمان خواند‌ه‌اند، به تعداد انگشتان یک‌ دست هم نمی‌رسند. بنابراین بخشی‌ از جامعه‌شناسی، که در ایران تدریس می‌شود، جامعه‌شناسی فرانسوی و بخش دیگر جامعه‌شناسی جامعه‌شناسان آمریکایی است. علت سومی نیز درباره لومان وجود دارد و آن، این است که او به‌طور مشخص انسانی است که پیچیده می‌نویسد.

آگاهان در میان محققان رشته رجال حدیث شیعی به خوبی می دانند که فهرست های نجاشی و شیخ طوسی بر اساس فهارس قدیمتر شیعی نوشته شده است. این مطلب را مرحوم بهبودی و نویسنده این سطور و آقای احمد پاکتچی و برخی دیگر گفته اند. اما در این میان یک مطلب که باید روشن شود این است که نجاشی و شیخ در تألیف فهارس خود صرفاً ناقل نبودند بلکه خود در اصلاح فهارس قبلی و کنار هم گذاشتن و یکپارچه سازی اطلاعات و گزینش منابع قبلی سهم مهمی داشتند.

جستار حاضر می كوشد تا ضمن آشناساختن پژوهشگران با قصص الانبیای محمدبن عبدالله كسایی، به معرفی تفصیلی نسخ خطی ترجمه های فارسی آن بپردازد. بررسی نظام درون متنی این ترجمه ها به منظور دستیابی به ساختار سبكی (زبانی و ادبی) نیز یكی از اهداف راهبردی این پژوهش است. با عنایت به نبود اطلاعات كافی درباره زندگی مولف و هویت مترجمان فارسی این اثر، نقد نظرات فهرست نویسان و كتابشناسان در این باره نیز در این مقاله مطمح نظر بوده است.

محسن صدر در خاطرات خود به این نکته اشاره می‌کند که هیئت دولت از اقداماتی که در جهت سرکوب شورش مردمی در مشهد رخ می‌داد اطلاعی نداشت و هیچ یک از وزرا از دستورهای مستقیم شاه به نظامیها و شهربانی مشهد مطلع نبود. حتی اگر وزیر کشور اطلاع مختصری در ارتباط با این حادثه داشت ابراز نظر نمی‌کرد.

تبعید رضاشاه به جزیره دورافتاده موریس جدا از تلاش انگلستان برای خروج رضاشاه از صحنه قدرت در ایران دلیل دیگری هم داشت و آن چیزی نبود جز جلوگیری از دسترسی رضاشاه به رسانه های جمعی و افشای کم و کیف روابط پنهانی که میان انگلستان و رضاشاه در طول سالهای طولانی سلطنتش برقرار بود.

«نقد فکر عربی» الجابری در ظاهر یک طرح پژوهشی در برابر طرح عظیم فلسفه ایرانی هانری کربن است. فلسفه ایرانی طرح هانری کربن است و الجابری در آثار خود کوشیده است آن طرح را از اساس برهم زند. او می‌توانست در مبادی فکری کربن نفوذ کند و آنها را مورد چون و چرا قرار دهد. کربن پرورده حوزه پدیدارشناسی در فلسفه بوده و درس «بحران تفکر اروپایی» را از هوسرل و «مابعدالطبیعه چیست؟» را از هایدگر آموخته است؛ اما اینکه همه سعی و کوشش مدام و توام با علاقه او در جهت اجرای وظیفه شرق‌شناسی و با دید شرق‌شناسی از منظری دیگر بوده است بجد باید تردید کرد.

ادبیات داستانی بخشی مهم از آثار ادبی است که در کشور ما تا کنون کمتر بررسی شده است. از میان این آثار، داستان هایی برجسته هست که رنگ و بوی بومی و محلی دارد. یکی از این آثار، رمان بلند سال های ابری اثر علی اشرف درویشیان است. در این مقاله جنبه های سبکی این اثر به لحاظ واژگان و سطح نحوی زبان و هم چنین سطح ادبی تحلیل شده است.

هابز که حاکمیت دولت را مقدم بر ارزش آزادی می‌کند و بر مبنای «قرارداد اجتماعی» فرد را تسلیم به حکومت می‌داند، بر سر این دوراهی ناچار می‌شود راه حلی ارائه کند و می‌گوید: «در عمل تسلیم ما تکلیف و آزادی ما هر دو نهفته است و باید این هر دو را از آن بیرون کشید».۱سپس پیمانی را که به موجب آن شخص حق دفاع از نفس خود را نداشته باشد، باطل می‌داند و به اشخاص حق می‌دهد که از تن خود در هر تجاوز دفاع کنند. در جهت مخالف نیز دیدیم که جان استوارت میل با آن همه شیفتگی و اعتقاد در برابر آزادی، در آخرین تحلیل ناچار می‌شود به برخورد قدرت و آزادی بپردازد.