مقاله

نویسنده در این مقاله مفهوم تمدن را در مقاله ساموئل هانتینگتون که با عنوان «رویارویی تمدن ها» منتشر شده است را به پرسش میکشد. به نظر شایگان برای آنکه بتوان از رویارویی صحبت کرد باید وجوه مستقلی را برای تمدن هایی که به باور هانتینگتون در مقابل هم قرار خواهند گرفت قائل بود، حال آنکه یک چنین استقلال هویتی از تمدن غرب را نمیتوان در جایی سراغ گرفت. سایر تمدن ها امروز در جهان و دقیقاً برای هماهنگ ساختن خود با تمدن غرب چندان تغییر یافته اند که دیگر نمیتوان از مستقل بودن آن ها از یکدیگر صحبت کرد .

گمان می کنم که چند پدیده ای که خصوصیات حیات ادبی را در پایان جنگ جهانی اخیر تعیین می کردند اکنون ناپدید شده اند،اگر چه بعضی هنوز راجع به آنهاصحبت می کنند. ما اکنون به واقع دوره ی ادبیات بعد از جنگ را پشت سر گذاشتیه ایم و مسائلکنونی مسائل 195 نیستند. مشکلات اساسی بر جای باقی است بخصوص اگر اکنون وارد یک دوره ی پیش از جنگ می شویم. در هر حال من گمان می کنم که تاکید بر توضیح مسائل به صورتی که در 1945 مطرح بودند،بی معنی است.

مبتنی بر جریانات اخیر که به واسطه ممنوع‌شد‌ن کنسرت‌ها د‌ر بعضی شهر‌ها اتفاق افتاد‌ه است، د‌وباره بحث بر سر نسبت اسلام و سنت با موسیقی شکل گرفته است. این‌بار تاریخ‌پژوهان و اسلام‌شناسان پا به عرصه گذاشتند‌ و از منظر علمی، تاریخی، نسبت با سنت و آنچه تاریخ شیعه اذعان د‌ارد‌ به مساله موسیقی پرد‌اخته‌اند‌. یکی از این شخصیت‌ها نصرالله پورجواد‌ی، عضو هیات‌علمی سابق د‌انشگاه تهران، نویسند‌ه، محقق و اند‌یشمند‌ حوزه اند‌یشه اسلامی است.

پيشكشي به دكتر مظفر بختيار پاییز بود گمانم که در دفتری که در نشر نقره داشتیم، با دکتر محمدعلی صوتی سخن از دکتر بختیار رفت و کاری که می‌خواهد کرد بر میرزا غلامرضا. و این باب آشنایی شد با مردی خدنگ. سال‌های شصت بود. و من گوشه گرفته به نشر نقره. بختیار را که دیدم، فارغ از این همه، دامن از دست داده کار خویش. همسن بودیم به‌تقریب. اما پختگی در او به پیرانگی می‌زد و شازدگی ایلی به تلفظ رسای کلمات و زبان‌ورزی، چیزی میان سعدی و متنبی. در دورانی که لُمپنیزم سکه رایج بود و تفاخر منهج، بی‌پیرایه مردی چنین شریف، بوی شرافت بود و فخامت ایران.

هر چه یک ورزش روزها را سپری می کند،بر قدمت خود می افزاید و جزو سنت و آیین آن سرزمین شناخته می شود. بدون شک ایران با قدمت تاریخی بسیار کهن خود دارای ورزش هایی بوده که در سرتاسر دنیا با نام ایرانی شناخته می شود. چند صد سال پیش درباریان و اطرافیان پادشاهان ایران با اسب های خود حرکاتی را به نمایش می گذاشتند تا سرگرمی برای پادشاه وقت به وجود آورده باشند.

با آغاز جنگ جهانی دوم در اول سپتامبر 1919م.9شهریور1318ش.دولت ایران بی طرفی خود در این جنگ را رسما اعلام کرد. اما طولی نکشید که با حمله آلمان به شوروی،دامنه جنگ به مرزهای ایران نیز کشیده شد. ارتش شوروی از شمال و ارتش انگلیس از جنوب و غرب –به بهانه حضور جاسوسان آلمانی در ایران- وارد کشورما شوند و پس از تصرف شهر های سر راه،به سوی تهران پیش روی کنند.

گفتمان و رفتار سیاسی، بنا بر تعریف و پیش از ظهور نظام‌های دموکراتیک، روندهایی آمرانه و استوار بر تنبیه، تحمیل درد و عذاب و محرومیت بوده‌اند. این ساختار تنبیهی که به قول ماکیاولی مبنای خود را بر «ترس» برپا می‌کرد، تا زمانی که قدرت‌ها مدعی بودند یا باشند که مشروعیت خود را یا از خدایان به دست می‌آورند یا از اشرافیت خون و‌نژاد و هر نوع برتری «طبیعی»، نیاز به شکل و محتوای دیگری از مشروعیت با عنوان «محبوبیت» و «مورد پسند بودن» نداشته و ندارند.

فرهیختگان را باید بزرگ داشت که جامعه علمی و فرهنگی مدیون خدمات آنان است و خدمات علمی آنان را باید شناخت که عمر گرانمایه را به پای کتاب و دفتر نثار کرده‌اند. سرکار خانم دکتر بدرالزمان قریب، استاد بازنشسته گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و عضو پیوسته و نیرومند فرهنگستان زبان و ادب فارسی فرزانه‌ای است که زندگی خود را در خدمت به فرهنگ و زبان‌های ایران باستان، به ویژه زبان سغدی، و گسترش زبان فارسی گذرانیده و آثار پژوهشی متعدد و یگانه‌ای تالیف کرده است1؛ دانشجویان بسیاری پرورده و اکنون نیز پژوهش را استوار و پرتوان ادامه می‌دهد.شادکامی و دیرزیوی از آنِ ایشان باد.

خداوند متعال به فضل و کرم نامتناهی خویش مرحوم استاد مجتبی مینوی را در رحمت واسعه کامله خود جای دهد. شکی نیست که آن مرحوم یکی از نوادر فضلای زمان به شمار می رفت و در جامعیت در فنون ادب اگر در میان اقران خود بی نظیر نبود قطعا کم نظیر بود.

ژوئیه اوت 1881 (شعبان و رمضان 1298) مارسل دیالافوا مهندس و باستانشناس معروف در سال 1881 میلادی به هزینه شخصی از راه ترکیه و قفقاز به ایران آمده و مدت یک سال در ترکیه و قفقاز و شمال و مرکز و جنوب ایران و بین النهرین به مطالعه ابنیه تاریخی قدیم و جدید پرداخته است و پس ازمراجعت به فرانسه در سال 1884 دوباره به ایران برمیگردد و مدتها در این کشور مشغول حفاری و کاوش میشود و اشیای آنتیک و باستانی نفیس زیادی از زیر خاك بیرون می آورد، از آن جمله است کاشیهای سربازان جاویدان و کاشیهای تزیینی دوران هخامنشی که فعلا زینت افزای موزه لوور پاریس است.