مقاله

حکومت مشروطه از انواع حکومت های مدرن است. حکومت مدرن نیز نتیجه نوسازی سیاسی محسوب می شود؛ نکته مهم دراین زمینه، فهم نیروهای شرکت کننده در جنبش، از معنی و اهداف مشروطیت است. بازرگانان در پیروزی و شکل گیری حکومت برآمده از نهضت مشروطیت، نقشی اساسی را ایفا می کردند. جنبش مشروطه خواهی نهضتی تحول طلب و نوساز در تاریخ ایران است.

سنت اربعین نگاری در فرهنگ اسلامی سابقه دیرین دارد و عامل اصلی آن حدیث مشهور پیامبر است که به طرق متعدد روایت شده که هر کس چهل حدیث از احادیث ما را حفظ کند خداوند روز قیامت وی را عالمی فقیه برانگیزاند.

شهریارنامه یکی از منظومه ‌های پهلوانی نسبتاً مفصل پس از شاهنامه ‌ فردوسی است که آغاز و انجام آن افتاده است. این منظومه تنها منظومه ‌ پهلوانی پس از شاهنامه است که به یکباره و بدون هیچ مقدمه ‌ای آغاز می ‌شود و بی ‌فرجام به پایان می ‌رسد و چندان توفیقی در میان عامه ‌ مردم نداشته است.

خوانسار یکی از شهرهای معتبر ناحیۀ اصفهان در روزگار حاکمیّت قاجار بوده است. از این شهر در متون تاریخی به کرّات یاد شده و شهر به کرات مورد بازدید سفرنامه نویسان اروپائی قرار گرفته است.

حسن انصاری که خود از اعضای هیات علمی دانشگاه پرینستون است در یادداشتی به بیان برخی تفاوت‌ها در دانشگاه‌های غرب؛ آن هم درحوزه مطالعات اسلامی پرداخته است. این یادداشت در ادامه آمده است

حسن انصاری: روابط و مناسبات فرهنگی و تمدنی ميان جهان ايرانی و حوزه اقيانوس هند، تاريخی به درازای تاريخ قوم ايرانی دارد و آنچه در اين نوشتار مدّ نظر است، بررسی گوشه ای از تاريخ روابط فرهنگی ايران با اين حوزه خاصتا از طريق يمن است.

آشنایی‌ام با «ژاله آموزگار» به دومین سفرم به ایران در سال 1985 (1364) برمی‌گردد. آن زمان، به تازگی فوق‌لیسانس خود را در رشته زبان فارسی به پایان برده بودم. در آن سال‌های سخت جنگ عراق علیه ایران، دو ماه را در ایران ماندم و در این مدت که به دانشگاه تهران رفت و آمد داشتم، نخست بار با شادروان احمد تفضلی و بانو ژاله آموزگار آشنا شدم.

روسو سه «گفتار» مشهور دارد که این سه گفتار به علاوة «قرارداد اجتماعی» در میان آثار او، در حقیقت بیانگر مراحل تکوّن اندیشة او دربارة «جامعه مدنی» است. وی در نخستین گفتار خود به تقبیح و مذمت تمدن و جامعة مدنی که در آن مالکیت پدید آمده و مساوات و عدالت از میان انسانها رخت بربسته زبان گشوده، امّا در دو گفتار دیگر به دنبال گفتار اول کوشیده است تا با لحاظ شرایطی خاص و بر اساس « قرارداد اجتماعی » جامعه مدنی را روایی و جواز بخشد.

ایران در دوران جنگ جهانی اول روزهای دشواری را پشت سر می‌گذاشت. دولت مرکزی توان اداره کشور را نداشت و قوای متجاوز خارجی نیز از شمال و جنوب به مرزهای ایران تعدی کرده بودند. اقتصاد کشور در وضعیتی به غایت نابسامان قرار داشت و ظلم و تعدی خوانین محلی از حد گذشته بود.

اما به سراغ ابعاد دیگری از چهرۀ انسان در انسان‌شناسی دینی و بالاخص در امر اسلام می‌رویم. انسان هماره خاکستری مخلوقیست که هم می‌تواند به تعریف شر شبیه‌تر شود و هم می‌تواند در مقام خلیفه‌گری الهی، منشأ تمامی خیرها باشد