مقاله

تفسیر طبری از جمله‌ی تفاسیر مهم جهان اسلام است. طبری در این اثر از روایات تفسیری شیعه بسیار اندک بهره می‌جوید؛ همچنان که نخستین مفسران شیعه‌ی هم‌عصر وی نیز ـــ چون عیاشی، قمی و فرات کوفی ـــ توجهی به نقل روایات غیر شیعی ندارند.

در جامعه‌ی فعلی، فقه سنتی کارآمد است یا فقه پویا؟ آیا مدل فقه مدرن مطلوب دنیای فعلی است؟ تردیدی نیست جهان معاصر با سودای سلطه بر طبیعت تمدن و دانشی عظیم پدید آورد که بر پایه‌ی آن، فرهنگ و روابط جدیدی سامان گرفت.

روزنامه‌ها در جهان معاصر منبع اساسی و مهمی برای تحقیق در تاریخ، فرهنگ و هنر یک ملت به شمار می‌روند. با مطالعه و بررسی یک نشریه در طول دوره انتشار آن، می‌توان تصویری نسبتاً گویا و ملموس از جریانات و فضای حاکم در آن دوره را به‌ دست آورد و با مقایسه آن با احوال کنونی مشخص می‌کند که هر یک از جریانات و وقایعی که اتفاق افتاده از کجا آغاز شده و چگونه شکل گرفته و به کجا رسیده است.

«صد شتر زین علم نزد من دو جو» «کفارۀ کسی که با خوردن آب یا با خوردن خاک روزۀ خود را عمداً» باطل کرده، چه تفاوتی با هم دارد؟ ۱) «اولی باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و دومی باید برای هر روز به شصت فقیر طعام دهد»

برخلاف اروپای غربی که بعد از حملات بربرها تمدنش با سقوط در قرون تاریک فروپاشید، تمدن ایرانیان بعد از حمله اعراب وارد عصرطلایی خود شد و به پربارترین دوره خود رسید. بنابراین اروپای غربی و ایران در نتیجه حملاتی که اساسا با هم متفاوت بودند، با پیامدهای متضادی روبرو شدند و دو فرهنگ کاملا متفاوت را پدید آوردند.

شیخیه یکی از جریان های نسبتاً جوان در تاریخ شیعۀ امامیه است.یکی از نظریّات منسوب به آنان، نظریۀ«رکن رابع ایمان» است که انشعابات شیخی در مورد آن نظر همسانی ندارند. یکی از وجوه اختلاف در شناسائی مبتکر این نظریه است.

دانش سیره نگاری به دلیل آن که برای مسلمانان اهمیت بسیاری یافت، توجه همه گروه ها و شخصیت ها را به خود جلب کرد. در این میان، صحابۀ رسول خدا(ص) که خود حاضر و ناظر در حوادث دوران رسالت بودند نخستین گروه و مرجعی بودند که به عنوان منبع و مأخذ دریافت آگاهی های مربوط به این دوره، مورد توجه قرار گرفتند.

نقش تاریخی مشروطه ی گیلانی در بازگرداندن مشروطه ی ایرانی ، نقش بی بدیلی بوده است که تاریخ نویسان معاصر ایرانی و حتا ما گیلانیان نیز آن را زیر سایه ی مبارزات قهرمانانه ی مجاهدین مشروطه ی تبریز ، ستارخان و باقرخان قرار داده و اهمیت تاریخی آن را نادیده گرفته ایم.

مجموعه رسائل و لوایح تحدید حدود ایران و عثمانی، 907ـ1309 هجری قمری. میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملك مرندی یکانلو. تصحیح و پژوهش نصرالله صالحی. تهران: طهوری 1395, 538 ص.

بحث های کلامی متکلمان امامی با مخالفان و تبیین مبانی کلامی بحث امامت بی تردید نخست با هشام بن الحکم و مکتب او آغاز شد و بعدها با کسانی مانند فضل بن شاذان ادامه یافت. با این وصف مهمترین سهم را تا آنجا که ما می دانيم متکلمانی بر عهده گرفتند که با مبانی کلامی معتزله آشنایی عميقی داشتند.