مقاله

بیست‌وسومین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌خواجوی به «روضه‌الانوار خواجو در آینه سبک عراقی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر عبدالرضا مدرس‌زاده، چهارشنبه چهارم مرداد در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. دکترمدرس‌زاده در این نشست به بازکاری روضه‌الانوار خواجو که بر وزن مخزن الاسرار نظامی است، پرداخت. ذیلاً متن کامل این سخنرانی را تقدیم می کنیم.

آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی فرزند محمدجعفر در سال 1276 قمری در روستای مهرجرد میبد از توابع یزد چشم به جهان گشود. وی تحصیلات مقدماتی خود را در اردکان یزد نزد مجدالعلماء اردکانی و دیگران به پایان رساند. سپس به یزد رفته در «مدرسه خان» ساکن گردید و سطوح را در یزد در محضر مرحوم حاج میرزا سید حسن وامق و آقا سید یحیی مجتهد یزدی تحصیل نمود.

در مقاله پیش رو دیدگاه غزالی در خصوص ساحت ارادی نفس مورد بررسی قرار می گیرد. غزالی ساحت ارادی انسان را در دو سطح حیوانی و انسانی مورد توجّه قرار می دهد. به کارگیری تعابیری چون قوّه عامله، عقل عملی، قدرت، و اراده از سوی او در اطلاق به ساحت ارادی نفس انسانی مسئله مهم حیث معرفتی یا تحریکی داشتن عقل عملی را پیش می کشد که بررسی موضوع نشان دهنده اعتقاد غزالی به تعلّق عقل عملی به ساحت معرفتی و تأکید بر نقش تحریکی آن در انجام افعال است.

طریقت قادریه از نخستین سلسله های منظم صوفیانه در جهان اسلام و منتسب به شیخ عبدالقادر گیلانی (470 561 ق./1077 1166م) است که در فاصلۀ سدۀ هشتم تا دوازدهم هجری در جغرافیای پهناوری از سودان تا میان مسلمانان چین، از هند تا دورترین سرحدات اروپایی دولت عثمانی پراکنده شد.

هدف: این مقاله به دنبال بررسی نحوۀ پیدایی نقش «جارچی» و تحولات آن در ساختار روابط اجتماعی ایرانیان قبل از دورۀ جدید است.

هدف پژوهش: در تعدادی از فلوس­های دورۀ صفوی و قاجار، نقشمایۀ ماهی در دوکنار گلی چندپَر ضرب شده است. ترکیبی از این نقشمایه در مُهرهای دورۀ قاجار نیز مشهود است. این مقاله با هدف پیدایش نماد نقشمایۀ ماهی آئین مِهر در مُهرها و فلوس­ها به مطالعه و تحلیل می­پردازد.

هدف: پژوهش حاضر، در پی مشخص کردن نقش افراد و مناصب حکومتی و دیوانی در نگارش و صدور فرمان‌های دورۀ قاجار است.

هدف: بررسی تاثیر روند دگرگونی‌های نظام مالی و مالیاتی دورۀ سلجوقیان در دگرگونی‌های ساختاری و عملکردی منصب مالیاتی این دوره، موضوع بحث مقاله حاضر است.

دورۀ قاجار در ایران مصادف با نهضت صنعتی‌شدن اروپاست و صنایع نساجی ایران که در این دوره هنوز با دست انجام می‌شد، توان مقابله با محصولات ماشینی را نداشت. در این زمان انواع پارچه‌های خارجی به سوی بازار ایران روانه شد که به دلیل حمایت نکردن از صنایع بومی، کارگاه‌های پارچه‌بافی مملکت رونق گذشتۀ خود را از دست دادند. این روند با واگذاری امتیازات بی‌رویه به دولت‌های خارجی، به خصوص روسیه و انگلیس، شدت بیشتری یافت.

روند نوگرایی علمی، اجتماعی، و فرهنگی در دورۀ قاجار با تاسیس مدارس ویژه‌ای مانند دارالفنون و مجمع‌الصنایع همراه است. در مورد دارالفنون کم و بیش مطالب درخوری در دست است، اما در مورد مدرسۀ مجمع‌الصنایع، اطلاعات زیادی وجود ندارد