مقاله

دایره المعارف هایی که درباره اسلام به وسیله غربی ها نوشته می شود نظیر دایره المعارف اسلام ویراست یک تا سه سرشار از توهین به اسلام و تشیع است. کاری که غربی ها درباره تاریخ اسلام و تحت عنوان کار علمی و جدید انجام می دهند این است که همان مطالب پر از تحریف و اشتباه نویسندگان قرون میانی را که خود آن آثار باید نقد شوند زیرا عموما تحت تاثیر آثار پیش از خود که عموما با اغراض دینی و سیاسی نوشته می شده اند شده است.

دانش سیاسی در ایران «ایرانی» است. علوم سیاسی، نخستین شاخه از علوم انسانی جدید است که در ایران و در سال 1317ق. چند سالی قبل از مشروطه به فرمان مظفرالدین‌شاه قاجار در تهران تأسیس شد. اما علوم‌سیاسی در ایران، با‌ وجود اهمیت اولیه‌ای که داشت با دو مشکل اساسی مواجه شد

بعد از وقایع 28 مرداد، دکترمحمد مصدق در یک دادگاه فرمایشی محکوم به تبعید در احمدآباد شد، به یاد دارم که دو بار برای شنیدن اظهاراتش به دادگاه رفتم، او تقریباً با بی‌اعتنایی با دادگاه نمایشی پهلوی برخورد کرد و مرتب خطاب به رئیس دادگاه می‌گفت؛ این مرد مرا محاکمه نمی‌کند بلکه این استعمار جهانی است که مرا محاکمه می‌کند.

شاید هنگامی که «ملک‌ تاج فیروزخانم» دختر «نصرت‌الدوله اول» و نواده «عباس‌ میرزا» ولیعهد دلاور و ناکام فتحعلی‌شاه تصمیم گرفت یکی از نخستین بیمارستان‌های مدرن تهران را در خیابان دروازه یوسف‌آباد بنا کند، گمان نمی‌کرد که درست 39 سال بعد از افتتاح این بیمارستان، فرزندش «محمد مصدق» پس از تحمل بیش از یک دهه زندان و انزوا، در همین بیمارستان دار فانی را وداع گوید

فرانسویان همچون مردم ایتالیا، اولین بار نام حافظ را از جهانگردان کشور خود شنیدند. در واقع اگر پیترو دلاواله (۱۶۵۲ـ۱۵۸۶)، جهانگرد مشهور رمی، مردم ایتالیا و حتی مردم اروپا را اول‌بار با نام حافظ آشنا کرد، جهانگردانی همچون تاورنیه (۱۶۰۶ـ ۱۶۸۹) و ژان شاردن (۱۶۴۳ـ۱۷۱۳) نیز آوازه حافظ را به فرانسه رساندند. تاورنیه در خلال سالهای ۱۶۳۲ تا ۱۶۶۸ نُه بار از ایران دیدن کرد و در هر سفر مدتی در اصفهان اقامت گزید.

اسطوره روایتی قدسی از خلقتی آغازین است که با آیین، مراسمات و ادبیّات جامعه پیوستگی دارد. اساطیر ریشه و بن، ادامه دهنده و مکمّل اسطورۀ آفرینش اند. آیین ایزدی، آیینی محلّی در منطقه ای کوچک از کردستان عراق است که دارای دو کتاب مقدّس و مجموعه ای سروده های دینی شفاهی است. این سروده ها در مراسم هایی مانند تولّد، مرگ، اعیاد و هر مراسمی که در آن زایشی نو اتفاق می افتد، خوانده می شوند.

شعر غنایی از مهم ترین انواع ادبی در تاریخ نقد ادبی است. در تاریخ ادبیات هر سرزمینی، اشعاری وجود دارد که به همراهی موسیقی و یا برای همراهی با آن سروده می شده و از سوی دیگر، اشعاری ساده، عاطفی و موسیقایی وجود دارد که از دل جامعۀ عوام به وجود آمده و منشأ اشعار غنایی رسمی شده است. محققان ایرانی تحت تأثیر تعریف رمانتیک شعر غنایی، اغلب این نوع شعر را اشعاری دانسته اند که بیانگر احساسات و عواطف شخصی است و «من» شخصی گوینده را بازگو می کند

ناصرخسرو (481-394 ه.ق) شاعر و نویسندة توانا، از چهره های درخشان قرن پنجم ادبیّات فارسی است. او علم و دانش را در بالاترین درجه قرار داده و والاترین ارزش ها را برای آن در نظر گرفته است. روش علمی ناصرخسرو در کنار سیرت عملی وی، می تواند نمونه و سرمشق کامل برای هر انسانی باشد. یکی از روش های تعلیمی که ناصرخسرو در دیوان خود از آن بهره جسته، آوردن سؤالاتی است که به شیوه های گوناگون مطرح نموده است.

بر خلاف آنچه در نگاه نخست به نظر می رسد تحولات سیاسی تنها حوزه های مشخص و محدودی را تحت تأثیر قرار نمی دهد، بلکه دامنه آن به حوزه های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و ادبی نیز کشیده شده، زمینۀ دگرگونی های مختلفی را در عرصه های متعدد و متنوع فراهم می آورد.

تشیع در نیم سدۀ نخست از موجودیت خود یک نهضت سیاسی کاملاً عربی با تکیه بر حقانیت حضرت علی بن ابیطالب (ع) به عنوان جانشین پیامبر (ص) بود و در این مدت، ویژگی عربی خود را کاملاً حفظ کرد و تا زمانی که دچار اولین انشعاب شد، فراز و نشیبهای زیادی به خود دید.