ماجرای نوشتن این یادداشت از آنجا آغاز شد که قرار شد به همراه چند دوست به‌صورت داوطلبانه کارهایی را جهت ارتقای روحیه و نشاط علمی در دانشگاه رازی انجام دهیم. یکی از این فعالیت‌ها دعوت از اساتید مشهور در حوزۀ علوم انسانی بود؛ کاری که گرچه می‌دانستیم کار راحتی نیست، اما فکر نمی‌کردیم این‌قدرها هم مشکل باشد.
چندی پیش مراسم رونمایی از ترجمه‌های جدید «رحمت‌الله جباری» با حضور جمعی از دانشجویان، جوانان و دوستداران کتاب در دفتر مرکزی شرکت سهامی انتشار برگزار شد. رحمت‌الله جباری در زمینه‌های فلسفی و ادبی تحقیقات زیادی انجام داده و شاگرد استادانی مانند بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی، اسماعیل حاکمی، صادق کیا، ذبیح‌الله صفا و… بوده است. وی کتاب‌هایی از کارل پوپر مانند «حدس‌ها و ابطال‌ها»، «فقر مکتب تاریخ‌گرایی» و«جامعه باز و دشمنان آن» را به فارسی ترجمه کرده است. در این مراسم استاد فریدون مجلسی مترجم و نویسنده سرشناس کشورمان نیز درباره اهمیت ترجمه آثار فلسفی و ضرورت نقد و نقادی در فضای اجتماعی سخنانی ایراد کرد. آنچه در پی می‌آید، چکیده سخنرانی اوست که خود آن رای منقح کرده و در اختیار ما قرار داده است.
ابن‌خلدون سال‌ها به عنوان یكی از مهم‌ترین متفكران جهان اسلام كه پایه‌گذار علوم اجتماعی بوده است ازسوی برخی اساتید و نویسندگان در جامعه ما معرفی شده بود. اما برخی پژوهشگران با تكیه بر تحقیقات متاخری كه در مورد ابن‌خلدون انجام شده است، آن ادعای پیشین را به چالش كشیده‌اند و درمورد شأن ابن‌خلدون و اهمیت آثار او نكات تازه‌ای را مطرح كرده‌اند. حسن محدثی در یكی، دو سال اخیر ازجمله مهم‌ترین چهره‌هایی است كه در این مورد مباحثی را مطرح كرده و به نقد آرای نویسندگانی پرداخته كه متعلق به دیدگاه اول در مورد ابن‌خلدون هستند.
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاكنون موسیقی نقش بسزایی در همراهی با مردم و تاثیرگذاری اتفاقات و مسائل سیاسی و اجتماعی روز داشته است. هنرمندان همواره با ابزاری كه در دست دارند، سعی كرده‌اند تا بر رسالت خویش كه همراهی با توده مردم و كمك به تشخیص خوبی‌ها از پلیدی‌ها بوده است، جامه عمل پوشانده و هنرشان را در خدمت ارتقای سطح اندیشمندی و آگاهی به كار گیرند. ایجاد كانون «چاووش» یكی از نتایج این همراهی‌ها در اوایل انقلاب بوده است. هنرمندان شاخص آن زمان با اتحاد، همفكری و همراهی یكدیگر در این كانون، مجموعه چاووش را تولید و از موسیقی برای به ثمر‌رسیدن انقلاب استفاده كردند.
در مقاله قبل به شکل‌گیری تسنن دوازده‌امامی در نیمه دوم عصر صفوی اشاره کردیم و گفتیم که کسی چون کمال‌الدین حسین میبدی (م909) شخصیتی سنی‌مذهب بود که صاحب شرحی بر دیوان منسوب به امیرمومنان علی‌بن‌ابی‌طالب و متمایل به مکتب عرفانی ابن‌عربی بود که همزمان معتقد به مذهب تسنن و ولایت امامان دوازده‌گانه و حتی غیبت و مهدویت امام زمان(عج) بود. (رک: میبدی، 1379: 210-201)
برهان حدوث یکی از دیرینه ترین براهین وجود خدا است که تقریرهای کلامی و فلسفی متعدد دارد. آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته صورت متعارف آن در مغرب زمین است که به حدوث زمانی جهان پرداخته و از این طریق وجود خدا را اثبات کرده است. تقریرهای دیگر آن مانند حدوث ذاتی و نیز حدوث جوهری که در فلسفه اسلامی مورد توجه ویژه قرار دارد، در مغرب زمین یا اصلاً مطرح نگردیده و یا بدان تصریح نشده است.
در برقراری تطبیق و مقایسه میان دو تفکر یا حوزه فکری، بویژه تفکر متعلق به دوره باستان، به دو روش میتوان عمل کرد؛ روش اول، مطالعات تاریخی و اثبات تأثیر و تأثر میان دو فرهنگ بر اساس شواهد تاریخی است و روش دوم آن است که مؤلفه های هر تفکر و شباهتهای آنها با یکدیگر بررسی شود. در این میان، لغت شناسی تعابیر و واژگانی که در هر نظام فکری بکار میرود و بررسی نقاط مشترک و متفاوت آنها، جایگاهی خاص دارد.
شناخت فلسفه و حتی زندگی هر حکیم دانشمند بدون تعمق در زندگی و اوضاع و احوال زمانهیی که در آن میزیسته میسر نیست. این امر درباره فلاسفۀ بزرگی که ابداعات آنها فصلی جدید در تاریخ فلسفه گشوده است، ضروریتر مینماید.
درباره زمان پیدایش و شکل‌گیری مراسم روز عاشورا در میان جوامع شیعی، با استناد به گزارش‌های مورخان معتبر عراقی همچون ابن جوزی (المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۰) و ابن اثیر (الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۵۴۹) مبنی بر عزاداری‌های شیعیان بغداد در روز عاشورا که در زمان معزّالدوله دیلمی (حکومت: ۳۳۴-۳۵۸ق) از سال ۳۵۲ق آغاز شد
در مقاله قبل گفته شد این تصور که «علمای شیعی که عمدتا از مناطق جبل‌عامل آمدند، عامل شیعی‌گردانیدن ایران بودند»، بیش از حد تصوری خام است. اگر اقدامات شیعه‌گرایانه برخی خان‌های مغول نظیر غازان‌خان و شیعه شدن اباقاخان (مقتول به سال 688) و اولجایتو(1) (حکومت: 716-703) در دوره ایلخانان (رک: اقبال‌آشتیانی، 1376: 316) را کنار بگذاریم، حقیقت این است که گرایش ایران به سوی تشیع، پیش از صفویه یعنی از زمان تیموریان و ترکمانان جدی شده بود.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید