مقاله

یوزف مارکوارت (Marquart: ۱۸۶۴ـ۱۹۳۰) خاورشناس نامدار آلمانی، رشته شرق‌شناسی را در دانشگاه وورتمبرگ به ‌پایان رسانید و از دانشگاه توبینگن دکتری گرفت. سپس در کتابخانه همین دانشگاه به‌کار پرداخت و چندی بعد به موزه مردم‌شناسی لیدن نیز رفت و مشغول تدریس شد. وی از سال ۱۹۱۰ تا پایان عمر، استاد فقه‌اللغة ایرانی و ارمنی در دانشگاه برلین بود.

من معتقدم اُنس ويژه نظامی با متون درجه اول فرهنگ اسلامی و تمدن ايرانی و آذربایجانی، در ترغيب و تشویق او به تخليد داستان‌های عاشقانه ملی بی‌تأثير نبوده است؛ البته در اين ميان برخی تفاوت‌ها به ویژه در نوع روايت، در داستان‌های نظامی و سروده‌های فردوسی دیده می‌شود؛ همچون اختلافی که مثلا در طرح داستان اسكندر در شاهنامه فردوسی‌توسی و اسکندرنامه نظامی‌گنجه‌ای می‌بینیم.

استاد موحد به دنبال مطالب پیش می‌نویسند: «عبدالباقی می‌نویسد: این نسخه به تملک صاحب‌عطا درآمد و بعد از آن به دست کسی به نام جمال‌الدین مبارک رسید که گویا از جان و دل شیفتة مولانا و سلطان‌ولد بود و از جانب او به خانقاه وقف گردید.» (ص۵۹)

مگر یک انسان تا چه حد می‌تواند عاشق باشد که تمام زندگیش، خانواده‌اش، داراییش و توانش را به کار بگیرد و این همه اثر را در نهایت شگفتی خلق کند. کمتر مردانی این چنین‌اند و در این میان شمار اندکی هستند که خلق هر یک اثر جدید از آنان یک گام رو به جلو برای توسعه سرزمینشان است.

مثنوی به دلیل سکوت مولانا دربارۀ قصۀ پسر سوم ناقص نمانده است. مولانا در بیت پنجم و بعد از آن در تکمله‌ای که سلطان ولد سروده است، پاسخ پسر خود را داده است. پاسخ این پرسش غیرمستقیم در مقالات شمس است. این قضیه دو بار در مقالات آمده است. شمس خود بار دوم که خلاصه‌ترِ ماجرا را نقل می‌کند، می‌گوید: «حکایت معروف است.»

تحقیق و پژوهش در باب فرقه ها و نحله های گوناگون در عرصۀ تاریخ و تفکر ایران و جهان اسلام،از جمله موضوعات جذّاب در نظر پژوهشگران زمینه های اسلام شناسی و ایران شناسی بوده و با کشف نسخه ها و اسناد تازه یا قرائت مجدد مآخذ کهن،مطالعات پیرامون این موضوعات جانی تازه گرفته است. از جملۀ این مباحث،که برای شناخت تاریخ و فرهنگ تشیع به طور کلّی و ایران و زبان فارسی و عربی اهمیت خاص دارد،تحقیق و پژوهش در چگونگی پیدایش و رشد و گسترش افکار و اندیشه های باطنی و تشکیل جماعات پنهان و آشکار باطنیّه است،که از میان ایشان،قرامطه و اسماعیلیه در سرزمین های اسلامی در عرصۀ فکر و عمل فعالیت های گسترده و تأثیر چشمگیر داشته اند.

در سطح جامعه بیشتر تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود یا اقداماتی که با افکار عمومی سروکار دارد، باید بر مبنای تجربه و خرد جمعی باشد. مجریان این تصمیم‌‌ها نیز سعی می‌کنند در کمال خوبی آن را اجرا کنند. یکی از تصمیم‌هایی که سال‌هاست در سطح کتابخانه‌های عمومی کشور، به‌ویژه کتابخانه‌های دولتی و زیرمجموعۀ نهاد کتابخانه‌های عمومی اجرا می‌شود، طرح وجین کتاب‌هاست.

بسياری از آثار كلاسيك را نبايد صرفا از ديدگاه ادبی نگريست. اين آثار، گذشته از وجوه ادبی و زيبايی‌شناختی، مملو از انديشه‌هایی است كه جز با تكيه بر نظريه‌های دقيق و روش‌های جديد قابل كشف نیستند. اسكندرنامه نظامی را نيز بايد در زمره‌ همين آثار دسته‌بندی كرد و آن را همچون شاهنامه فردوسی، اثری ملی قلمداد نمود.

پاریز -روستایی که چندسالی است به شهر تبدیل شده- شهرت خود را مرهون قلم و قدم باستانی پاریزی است؛ این روستا نه چیزی بیشتر از دیگر روستاهای ایران داشته و نه کمتر، نه بر سر شاهراه تجاری است و نه در کنار رودخانه‌ای دائمی، نه گنبد و بارگاه شیخ جام و بسطام را دارد و نه کاخ و بارگاهی چون پاسارگاد و آرامگاهی چون مشهدالرضای سناباد، این روستا البته نه چون شیراز سعدی و حافظ پروریده و نه چون طوس، غزالی و فردوسی، روستایی بوده در کوهستان میانۀ سیرجان و رفسنجان که باید شهره می‌شد!

هانا آرنت (۱۹۰۶-۱۹۷۵) یکی از اثرگذارترین فیلسوفان سیاسی قرن بیستم بود. از آنجایی که در خانواده‌ای یهودی-آلمانی متولد شده بود، در سال ۱۹۳۳ مجبور به ترک آلمان و زندگی در پاریس تا هشت سال پس از آن شد. آرنت در سال ۱۹۴۱ به ایالات متحده مهاجرت کرد و به زودی به عضویت یک حلقه روشنفکری فعال در نیویورک درآمد. او تا زمان مرگش چندین مقام آکادمیک در دانشگاه‌های گوناگون آمریکا در اختیار داشت.