مقاله

من به شخصه بیش از سی سال است که دکتر موحد را می‌شناسم. با وجود آنکه استاد موحد عمری را صرف فرهنگ و شاخه‌های مختلف آن کرده، اما تا پیش از انقلاب، عمده شهرت ایشان در میان فعالان حوزه حقوق و نفت بوده است؛ از همین رو می‌توان گفت که شهرت استاد موحد میان اهالی فرهنگ و ادب دست بالا به چهار دهه اخیر ختم می‌شود و اغلب آثار ادبی ایشان نیز در همین دوره زمانی منتشر شده‌اند، البته نکته‌ای که نباید از آن غافل شد، این است که کتاب‌های مذکور در این دوره زمانی منتشر نشده‌اند و بواقع ثمره بیش از هفتاد سال تحقیق و مطالعه جدی هستند که شاید بتوان رد پای بخشی از آن را حتی در دوره نوجوانی ایشان جست.

«خدمت مولانا شمس‌الدین فرمود که پیش از این به حضرت حق تعالی تضرع می‌کردم که مرا به اولیای خود اختلاط ده و هم صحبت کن؛ به خواب دیدم که مرا گفتند که تو را با یک ولیی هم صحبت کنیم، گفتم: نیک است، کجاست آن ولی؟ شبی دیگر دیدم، باز شبی دیگر دیدم که گفتند در روم است؛ بعد از چندین مدت طلب، نیافتم و ندیدم، گفتند که وقت نیاید هنوز،ال مور مرهونه باوقاتها: کارها در گرو وقت‌های خودند.»

استاد دکتر محمدعلی موحد شخصیت یگانه‌ای ست همچون نامش. این یگانگی هم دو جهت و وجهه دارد، یکی جنبه علمی و دیگری جنبه انسانی. از جنبه علمی باز هم می‌توان دوچهره مشخص برای ایشان قائل شد، چهره فنی استاد که مرتبط با مطالعات حقوق نفت و حقوق بین‌الملل است که در حوزه کاری من نیست و قادر به صحبت درباره آن نیستم، هرچند که می‌دانم در این حوزه هم ایشان بحق موحد هستند.

استاد موحد از جمله بزرگانی است که دایره فعالیت هایشان تنها به یک حوزه محدود نمی‌شود و بی‌شک یکی از مردان بزرگ روزگار ما هستند. نه تنها در حقوق نفت، بلکه در عرصه‌های تاریخ، سفرنامه وعلم سیاست نیز تبحر دارد، البته نه در خود سیاست، چراکه ایشان هیچگاه طی سال‌های فعالیت شان خود را درگیر فعالیت‌های سیاسی نکرده‌اند، بلکه از دانش بسیاری در این زمینه برخوردار هستند.

افادات فرهنگی استاد فرهیخته، جناب آقای محمدعلی موحد برای ملت شریف ایران، همانند برخورداری زادگان خاک از سایه درخت تنومندی است که ریشه در خطه آزادمردان دلاور آذربایجان قهرمان دارد. همه جای ایران زمین را دلارامی و حیات می‌بخشد.

در یك تقسیم‌بندی بسیار كلی، اجمالی و طبعاً سهل‌گیرانه و تسامح‌آمیز، متفكران را میتوان به دو گروه تقسیم كرد: متفكران فردگرا، كه بیش از هر چیز دغدغه‌ی نجات افراد را دارند، و متفكران جامعه‌گرا، كه اهتمام‌شان عمدتاً معطوف به صلاح جامعه است. فردگرایان اصلاح جامعه را یا هدفی بلند پروازانه و غیر واقع‌بینانه میدانند یا هدفی می‌انگارند كه جز به وسیله و به‌واسطه‌ی نجات یافتگی یكان‌یكان افراد جامعه امكان حصول ندارد و، به هر تقدیر، برآن‌اند كه عقلانیت عملی حكم میكند كه به فرهنگ درونی افراد، یعنی به باورها، احساسات و عواطف و خواسته‌ها، ارزش‌ها و آرمان‌های آنان بپردازیم و در جهت تصحیح و بهبود‌بخشی آن بكوشیم.

در تاریخ چهره‌هایی دیده می‌شوند که علی‌رغم تلاش و تاثیرآنها در عصر خویش، کمتر یادی از آنها می‌شود. آنها الگوهای موفقی در زندگی شخصی و اجتماعی خود بوده‌اند که در عرصه دانش، فرهنگ، سیاست و اجتماع در ایران معاصر زیسته و از خود سابقه و نامی نیک برجای گذاشته اما کم آوازه بوده‌اند. یکی از آنها سیدغلامرضا سعیدی است که در دهمین سالگرد درگذشت او هستیم.

گنجینه های نسخ خطی مهمترین مجموعه کتابخانه ها و موزه های ایرانی از جمله کتابخانه و موزه ملی ملک را تشکیل می دهد. نسخه های خطی اما تنها یک ساحت یا جنبه ندارند بلکه آثاری هستند که چندین جنبه را به طور همزمان در خود دارندو از سویی همه نسخه های خطی در موزه ها به صنعت کتابت و استنساخ اشاره دارند. در همین فرآیند صنعتی می توان هنرها و فنون مختلفی را مشاهده کرد.

قاضی می نویسد آن روح اپیکوری (خیامی شدید)که در زوربا هست در من نیز وجود دارد من هم مانند زوربا ناملایمات زندگی را گردن نمی گیرم و در قبال بدبیاری ها روحیه شاد و شنگول خود را از دست نمی دهم.من نیز نیازهای واقعی انسان فهمیده را در چیزهای اندک و ضروری که خورم یا پوشم نمی دانم و خود فروختن! و دویدن و به دنبال کسب و جاه و جلال و ثروت و مال را اتلاف وقت می شمارم و می کوشم تا از آنچه بدست میآورم به نحوی که فکر و روح و وجدان اجتماعی ام را اقناع کند استفاده کنم.

زبان فارسی باستان چون دیگر زبان‌‌های هند و ایرانی دارای ویژگی صرفی است. این ویژگی در مورد اسم‌ها بسته به جنس آنها در حالت های مختلف صرفی (چون فاعلی، مفعولی، ندایی و ...) شکل می‌گيرد. مقالۀ زیر که ترجمه و تلخیص یکی از مقاله‌های رودیگر اشمیت، یکی از بزرگترین متخصصان فارسی باستان معاصر است، می‌کوشد، نقدی بر آثاری بیاندازد که به راحتی جنس اسم‌های فارسی باستان را سرخود تعیین کرده‌اند.