مقاله

نام بلند منوچهر ستوده با ایران و ایرانگردی و ایران‌شناسی پیوند خورده است. 55 کتاب و قریب به 300 مقاله کوتاه و بلند دستاورد پژوهش‌های ایران‌شناسانه این درخت کهن پربرگ و بار است. آثار دکتر ستوده عمدتاً در حوزه جغرافیای تاریخی و تاریخ‌های محلی است (البته در حوزه‌های دیگر هم آثاری دارد.) او در این زمینه هم متون مهمی راتصحیح وتحشیه کرده و هم مؤلف کتاب‌های ماندگار بسیاری است. تصحیح «حدودالعالم من المشرق‌الی المغرب» که کهن‌ترین متن جغرافیایی به زبان فارسی است، «میهمان‌نامه بخارا»، «تاریخ گیلان و دیلمستان»، «تاریخ رویان»، «احیاءالملوک شامل تاریخ سیستان»، «تاریخ گیلان» و «تاریخ بدخشان»،‌ تعدادی ازمتونی است که به کوشش ستوده تصحیح و منتشر شده است. ستوده با نشر این متون که سرشار از معلومات ریز و ناب درباره مناطقی از کشورمان است، بیشتر پژوهش‌های تألیفی و میدانی خود و ایران‌شناسانی چون خود را فراهم آورد.

تیراژ کتاب در ایران از زمان ورود صنعت چاپ به کشور پایین بوده، در عصر قاجار که سیطره چاپ سنگی دورانی طولانی میدان نشر را در اختیار داشت تیراژ کتاب‌ها حداکثر بین 500 تا 700 نسخه بود، این روند در عصر رضاخان با رواج چاپ سربی اندکی رشد کرد. اگرچه عناوین منتشره قلیل بود اما تیراژها به دو هزار و سه هزار نسخه می‌رسید علت آن البته تضمین فروش این تعداد کتاب نبود، بلکه چون چاپخانه‌ها هزینه تیراژ پنج‌هزار نسخه چاپی را می‌گرفتند، ناشر برای کاستن از هزینه تولید به چنین تیراژی بسنده می‌کرد، ضمن اینکه صاحبان آثار که تعدادشان نیز اندک بود چندان تمایلی برای تیراژ کمتر از خود نشان نمی‌دادند، البته فروش همین تعداد نسخه گاه سالیان درازی به طول می‌انجامید. مثلاً کلیات سعدی که در 1317 توسط منصور به شکل نفیسی چاپ شد، ده‌ها سال بعد نیز در کتابفروشی‌ها قابل دسترسی بود، همین‌گونه بود مثلاً چاپ دیوان مسعود سعد سلمان، یا حتی نویسندگان نوگرایی مثل جلال آل‌احمد که عبدالرحیم جعفری مدیر و مالک سابق انتشارات امیرکبیر، در خاطراتش از مدتی ده ساله برای فروش دید و بازدید وی یاد می‌کند.

کتاب حال و روز چندان خوبی ندارد. این را همه می‌دانند. هم اهالی کتاب و نشر و هم آنانی که اهل مطالعه و کتابخوانی هستند، البته این شرایط نامطلوب، دستاورد یکی دو سال اخیر نیست و بخش عمده مشکلات آن از حدود 10 ‌سال پیش نشأت می‌گیرد. زمانی که کسب مجوز برای انتشار کتاب‌ مستلزم عبور از دالان‌های پر‌پیچ و خم و گاه بن‌بست ممیزی معاونت فرهنگی وقت در وزارت ارشاد بود. البته تمام ماجرا از بحث ممیزی ناشی نمی‌شد، چراکه افزایش ناگهانی قیمت ارز در حدود چهار‌سال قبل ضربه مهلکی بر پیکر نحیف نشر وارد آورد و آن را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو کرد. دو عامل ذکر شده و مواردی دیگر، طی گذر زمان باعث شد تا تیراژ کتاب‌ها با روند پرشتابی کاهش یابد. این مسأله تا جایی ادامه پیدا کرد که تیراژ آثار منتشر شده از سوی بسیاری از ناشران حتی به 500 نسخه و گاه کمتر از آن نیز رسید.

شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان سال گذشته آماده شدم برای شرکت در مراسم احیا.ساعت حدود یک بامداد در یکی از خیابان های تهران در حاشیه خیابان یک دستگاه وانت توقف کرده بود و انبه می فروخت. بالای انبه ها روی تکه ای مقوا قیمتی را نوشته بودکه نصف قیمت معمول بود.من نیز چون دیگران، به گمان ارزانی، سرعتم را کم کردم دیدم فروشنده هم لباس مشکی به تن دارد و هم مشغول شنیدن دعای جوشن کبیر از رادیواست.خوشحال شدم یک تیر و چند نشان،خرید میوه ارزان از فروشنده ای دین دار ومحب علی بن ابیطالب(ع).ماشین را به سختی به کناری راندم توقف کردم آمدم کنار فروشنده، دیدم زیر کلمه "کیلو" با قلمی بسیار ریز نوشته شده "نیم". خوب طبیعی است که تعدادی از مشتری ها در حالی که ناراحت بودند رفتند و عده ای هم با اکراه خرید کردند که این معامله معلوم نیست درست باشد، چرا که شرط صحت معامله وفق فرمان قران باید با رضا و رغبت دو طرف معامله باشد[1].

پیامبر(ص) در موقعیتهای حساس، عمامه بر سر می گذاشتند و می توان گفت که عمامه جزو لباسهای رسمی ایشان بوده است. پیامبر(ص) هم عمامه سیاه بر سر می گذاشتند که نامش سحاب بوده و هم عمامه سفید و عمامه سرخ. سؤالی که اکثر مردم درباره طلاب در ذهن خود دارند این است که چرا طلاب امامه بر سر می گذارند و فلسفه لباس روحانیت چیست؟ متن پیش رو حاصل پرسش و پاسخی درباره لباس روحانیت است که در سایت اصغرطاهرزاده منتشر شده است؛

رهیافت‌هایی درباره اخلاق پزشکی ایرانیان از خلال سیاحت‌نامه‌ها حکیم گفت، «اول مرتبه حکمت، امانت و دیانت است؛ زیراکه طبیب به هر خانه که داخل شد محرم و اهل آن خانه محسوب است. طبابت با خیانت ضد است». تصویر خوشایندی که زین‌العابدین مراغه‌ای در سیاحت‌نامه ابراهیم‌بیگ از قول یک پزشک ایرانی دوره قاجار ارایه می‌دهد، درواقع بخشی‌از تصویری است که در ذهن ایرانیان نسبت به این گروه حرفه‌ای نقش بسته و موجد اعتماد و ارایه جایگاهی ویژه و گاه فرا انسانی برای فعالان این صنف بوده است.

بازنمود اخلاق عملی پزشکان نوعدوست در تاریخ معاصر ایران سوگندنامه‌های مشهور پزشکی چون سوگندنامه بقراط و ابن میمون، همچنین برخی مضامین پندنامه‌ها و آیین‌نامه‌های کهن که ویژگی‌های لازم یک طبیب را برشمرده‌اند، از لزوم توجه پزشک به بیماران فقیر و بینوا و نداشتن چشمداشت مادی در درمان بیماران سرشار است. آنچه که به شرافت و اخلاق پزشکی نام‌بردار است، حق عامه مردم از برخورداری از امکانات درمانی و پزشکی را تبیین می‌کند. تاریخ دیرپای ایران، مصداق‌هایی فراوان از یاری‌گری دست‌گیری بیماران نیازمند از سوی طبیبان و حکیمان در دسترس‌مان می‌گذارد.

تأثیر توافق هسته‌ای بر فضای علمی و دانشگاهی کشور یکی از ابعاد تحریم‌های ظالمانه غرب نسبت به جمهوری اسلامی و اعمال تضییقات شدید در حوزه امور علمی، آموزشی، دانشگاهی و پژوهشی بوده است. نهادهای دانشگاهی کشورهای اروپایی و ایالات متحده، تحت تأثیر فشارهای سیاسی امنیتی دولت‌هایشان و در حرکت‌هایی کاملاً نامأنوس، حتی اجازه تحصیل دانشجویان ایرانی را در برخی از رشته‌های علمی محدود و متوقف کردند.

مدتی بود که گفت‌وگوهای ایران با قدرت‌های شش‌گانه‌ جهان بر سر امور هسته‌ای ایران به یکی از مهمترین رویدادهای خبری در ایران و جهان بدل شده‌بود. بعد از سال‌ها پرهیز از گفت‌وگو و مذاکره، ایران به پشتوانه‌ انتخاباتی که دست‌کم بخش قابل توجهی از مردم در آن دنبال تغییری مثبت و پیش‌روانه در عرصه‌ سیاسی بودند ، با مدیریت خردمندانه‌ رئیس‌جمهور منتخب و تیم متخصصان وزارت خارجه، نقطه‌ عطفی را در رابطه‌ خود با کشورهای قدرتمند در نظام جهانی رقم زد و از موضع کشوری ذی‌حق و مستقل به مذاکره‌ طولانی با این کشورها پرداخت و شروط خاص خود را بر سر میز مذاکره نهاد.

امروز شاید بیشتر از هر زمان دیگر خواندن کتاب « چین » خاطرات هنری کیسینجر لذت بخش باشد. دانستن اینکه امریکاییان در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون چگونه برسردی روابط چین غلبه کردند. ایران امروز نیز شاید چنین باشد. توافق هسته ای، اتفاق بسیار مهم و بزرگی در ایران است. مثال آن شاید با پایان جنگ تحمیلی و پذیرفتن قطعنامه 598 قابل مقایسه باشد. در «جنگ سخت» اول هشت سال و در «جنگ نرم» دوم بیش از 12 سالِ تحمیلی را گذراندیم. بعد از اتمام جنگ اول، تمام توان و نیروی ما صرف بازسازی ایران شد. جنگ اگرچه برای ما دفاعی مقدس بود اما توش و توان را از کشور گرفته بود. تمام هزینه ها و سرمایه های مالی و اجتماعی ذیل جنگ قرار گرفته بودند.