مقاله

دشمن درنظر داشت با تقویت نیرو به منظور حفظ مناطق اشغالی وآزاد شدن نیروهای تک‌ور، خود را برای ورود به داخل خرمشهر مهیا کنند. روز 22مهر، به عبارتی، روز سرنوشت ساز برای خرمشهر به شمار می‌رود، زیرا موقعیت دشمن، بیانگر سقوط قریب‌الوقوع شهر بود.

اسماعیل امینی با بیان این‌که گاهی شاعران برای بیان صمیمانه واقعه عاشورا، از ادبی که شعر عاشورا نیاز دارد فاصله می‌گیرند. می‌گوید: توجه شاعران جوان به شعر عاشورایی نویدبخش شعرهای ماندگار در آینده است.

واقعه کربلا از همان ابتدایی که اتفاق افتاد، احساسات جامعه مسلمانان را از چند جهت جریحه‌دار کرد؛ یکی اینکه امام حسین(ع) تنها نواده پیغمبر(ص) بوده که بسیار محبوب بوده‌ است و دیگر اینکه ایشان حرف خلافی هم نمی‌زده است. از سوی دیگر میزان خشونتی که در واقعه شهادت ایشان اتفاق افتاده در آن زمان کم‌نظیر بوده است. درواقع حادثه‌ای که برای امام حسین رخ‌داد چون برای جامعه شیعیان کمی دور از ذهن بود، بسیار سنگین تمام شد. ماجرای عزاداری برای امام حسین(ع) نیز از همان ابتدا شکل گرفت.

اگرچه از دهه‌های پیش روشن‌فکری ایرانی پیوسته اقبالی به فلسفه‌ی هگل نشان داده است، اما به‌رغم ترجمه‌هایی که از برخی نوشته‌های فیلسوف آلمانی به زبان فارسی صورت گرفته و انتشار کتاب‌هایی درباره‌ی فلسفه او -اعم از نوشته و ترجمه از زبان اروپایی- کمابیش می‌توان گفت که هنوز در زبان فارسی هیچ اثر معتبری در این باره وجود ندارد. تا زمانی که حمید عنایت (استاد پیشین دانشگاه تهران، ۱۳۴۹) ترجمه‌ی فارسی کتاب استیس انگلیس را منتشر کرد، کتابی درباره‌ی فلسفه‌ی هگل وجود نداشت. ۱ البته اندکی پیش از آن، حمید حمید رساله‌ی کوتاهی را به‌عنوان هگل و فلسفه‌ی جدید منتشر کرده بود که اهمیتی جز اینکه نخستین نوشته‌ی به زبان فارسی بود، نداشت.

جوانان امروز برای مطالعه كمتر سراغ ادبیات كهن می‌روند به‌این دلیل كه آنها فكر نمی‌كنند این مطالعات برای‌شان فایده‌خاصی داشته‌باشد. مثلا جوانی كه در رشته مهندسی كامپیوتر یا مدیریت یا اقتصاد تحصیل می‌كند، فكر می‌كند حتما باید به لغات و اصطلاحات تخصصی رشته‌خود اشراف پیدا كند و در این زمینه مطالعه می‌كند. در حالی كه مطالعه ادبیات كهن می‌تواند به باسواد شدن یك فرد كمك كند و در بالندگی دانش او كمك‌رسان خوبی باشد. با همه‌اینها ما می‌بینیم در میان دانشجویان امروزی جز دانشجویان رشته‌های ادبیات عرب و ادبیات فارسی باقی دانشجویان سروكار مستقیمی با ادب گذشته ندارند. یك روز یكی از فرزندان من از من پرسید سواد به‌چه‌می‌گویند؟

طب در لغت عرب به معنی طبیعت و سحر آمده که طبیب مزاج آدمی را که از حالت طبیعی بیرون آمده به حالت اصلی بازمی‌گرداند گویی در این امر سحر و جادو به کار می‌برد و در اصطلاح، به صناعتی اطلاق می‌شود که تندرستی موجود با آن حفظ و سلامت از دست رفته با آن برگردانده می‌شود. در اسلام به علم طب اهمیت فراوان داده شده و «علم ابدان» بر «علم ادیان» در حدیث منسوب به پیغمبر اکرم(ص) مقدم قرار گرفته؛ زیرا تا آدمی تنی سالم نداشته باشد، نمی‌تواند به مبدأ آفرینش بیندیشد.

در ادامه برنامه‌های پنجشنبه‌های مؤسسه مطالعات سیاسی اقتصادی پرسش، سمینار وضعیت ترجمه در ایران با حضور سیاوش جمادی (تبارشناسی ترجمه در ایران)، محمد مالجو (ترجمه در چارچوب دانشكده‌های اقتصاد: راه‌حل یا جزیی از معضل)، عادل مشایخی (ترجمه، زبان، اندیشه)، مراد فرهاد‌پور (ترجمه در آینه تجربه)، صالح نفی (سوژه مترجم) و تایماز افسری (ترجمه: چهره شاعر مدرن ایرانی در چشم‌انداز تاریخ) برگزار شد. گزارش پیشین این نشست به سخنان عادل مشایخی اختصاص داشت. در گزارش پیش رو سخنان صالح نجفی در خصوص سوژه مترجم آورده شده است. نجفی در این سخنرانی ترجمه را نوعی سرقت از آینده تلقی کرده و با وام گیری از نظریات پیر بایارد این مساله را توضیح داده است.

من معتقد نیستم که علم ِ ریاضی صرفا یک علم صوری است و احکام آن، احکامی انتزاعی است. احکام ریاضی همانطور که کانت می گفت احکام تألیفی یا به تعبیری واقعی است. ...اگر ریاضی نباشد، همه علوم فعلی ما بهم می ریزد. ریاضی فقط مدخل علوم نیست بلکه همه علوم ما ریاضی است. به این جهت پیشرفت ریاضی، نشانه پیشرفت علم است.

بوردیو از جامعه‌شناسی این انتظار را دارد که وسوسه‌ی جادو، این غول تحقیر ناآگاهی از خود را از خویشتن براند؛ او به حسن نیت‌های مبهم و اراده‌گرایی‌های آرمانی حمله می‌برد، چون امر واقعی، پوچ بودن بسیاری از آن‌ها را نشان داده است. بوردیو ازاین‌رو به تخیل و آرمان‌گرایی‌های بلندپروازانه یورش می‌برد.

در ادامه برنامه‌های پنجشنبه‌های مؤسسه مطالعات سیاسی اقتصادی پرسش، سمینار وضعیت ترجمه در ایران با سخنرانی اساتیدی چون مراد فرهادپور، محمد مالجو، سیاوش جمادی، عادل مشایخی،صالح نجفی و تایماز افسری برگزار شد. سمیناری که درابتدا به نظر می رسید به دنبال نوعی آسیب‌شناسی از وضعیت ترجمه در ایران است؛ نوعی آسیب‌شناسی که با توجه به سیل ترجمه‌های دم دستی و دست چندم در بازار نشر امروز بسیار ضروری به نظر می‌رسید. اما آنچه که در این سمینار بیان شد علی‌رغم انتظار حضار با نوعی پراکندگی موضوع همراه بود. گزارش زیر سخنان عادل مشایخی در این سمینار است. عنوان سخنرانی او «ترجمه، زبان، اندیشه» بود اما او در این سخنرانی به دو مساله ترجمه به مثابه حرفه و ترجمه به مثابه رویداد پرداخت.