مقاله

درباره کوروش، سخن‌های گوناگونی گفته شده؛ از وصف او گرفته و ستایشش تا سخنان پراکنده‌ای که این‌روزها به او نسبت می‌دهند. دراین‌میان کوروش، شخصیتی است که جهان و بزرگانش او را ستایش کرده‌اند و حتی در متون مقدس آسمانی نیز نام او برده شده است؛ از ذوالقرنینی که مولانا ابوالکلام آزاد در وصف او گفته تا آنچه که نسل امروز، جسته‌وگریخته از او می‌دانند. در آستانه روزی که به نام کوروش نهاده شده، بیش از همه توجه به این نکته ضروری است که این شخصیت تاریخی و جهانی، ایران را به‌درستی و به‌دور از شعارها و سخنان بیراهی که به او منتسب می‌کنند شناخت.

ابوعلی‌حسین ‌بن عبدالله بن‌علی بن‌سینا معروف به شیخ‌الرئیس پزشک و فیلسوف نامدار که نزد اروپائیان Avicenna معروف است در سال ۳۷۰ در قریة خرمثن از توابع بخارا به دنیا آمد و علوم زمان خود را در خردسالی فراگرفت و در دوران زندگی خود آثار فراوانی از خود به یادگار گذاشت که مهمترین آنها «شفا» در فلسفه و «قانون» در طب است. کتاب قانون که یک دائرة‌المعارف پزشکی محسوب می‌شود، در قرن دوازدهم میلادی به زبان لاتین ترجمه شد و پس از آن ترجمه‌هایی از آن به زبان عبری و انگلیسی و فرانسه و آلمانی صورت گرفت و تا قرن هفدهم در مراکز علمی اروپا تدریس می‌شد. دانشمندان اسلامی بر کتاب قانون شروح و حواشی متعددی نوشتند که از مهمترین آنها می‌توان از شرح ابن نفیس (متوفی ۶۸۷) نام برد که گذشته از اینکه بخش تشریح قانون را شرح کرده کتابی هم به صورت اختصار به عنوان «موجز القانون» تألیف کرده است و همچنین شرح ‌فخر‌الدین رازی و شرح قطب‌الدین شیرازی از شروح مهم کتاب قانون به شمار می‌رود.

پیش از آغاز سخن باید اشاره کنم که صحبت کردن درباره ادبیات ژاپن با صفحات بسیار محدود، کاری نه چندان مفید و جالب باشد. از این رو تصمیم گرفتم مقاله ای ارائه بدهم که در آن به نکات جالب توجهی در زمینه رابطه ادبیات و علوم اجتماعی اشاره شود.

دشمن درنظر داشت با تقویت نیرو به منظور حفظ مناطق اشغالی وآزاد شدن نیروهای تک‌ور، خود را برای ورود به داخل خرمشهر مهیا کنند. روز 22مهر، به عبارتی، روز سرنوشت ساز برای خرمشهر به شمار می‌رود، زیرا موقعیت دشمن، بیانگر سقوط قریب‌الوقوع شهر بود.

اسماعیل امینی با بیان این‌که گاهی شاعران برای بیان صمیمانه واقعه عاشورا، از ادبی که شعر عاشورا نیاز دارد فاصله می‌گیرند. می‌گوید: توجه شاعران جوان به شعر عاشورایی نویدبخش شعرهای ماندگار در آینده است.

واقعه کربلا از همان ابتدایی که اتفاق افتاد، احساسات جامعه مسلمانان را از چند جهت جریحه‌دار کرد؛ یکی اینکه امام حسین(ع) تنها نواده پیغمبر(ص) بوده که بسیار محبوب بوده‌ است و دیگر اینکه ایشان حرف خلافی هم نمی‌زده است. از سوی دیگر میزان خشونتی که در واقعه شهادت ایشان اتفاق افتاده در آن زمان کم‌نظیر بوده است. درواقع حادثه‌ای که برای امام حسین رخ‌داد چون برای جامعه شیعیان کمی دور از ذهن بود، بسیار سنگین تمام شد. ماجرای عزاداری برای امام حسین(ع) نیز از همان ابتدا شکل گرفت.

اگرچه از دهه‌های پیش روشن‌فکری ایرانی پیوسته اقبالی به فلسفه‌ی هگل نشان داده است، اما به‌رغم ترجمه‌هایی که از برخی نوشته‌های فیلسوف آلمانی به زبان فارسی صورت گرفته و انتشار کتاب‌هایی درباره‌ی فلسفه او -اعم از نوشته و ترجمه از زبان اروپایی- کمابیش می‌توان گفت که هنوز در زبان فارسی هیچ اثر معتبری در این باره وجود ندارد. تا زمانی که حمید عنایت (استاد پیشین دانشگاه تهران، ۱۳۴۹) ترجمه‌ی فارسی کتاب استیس انگلیس را منتشر کرد، کتابی درباره‌ی فلسفه‌ی هگل وجود نداشت. ۱ البته اندکی پیش از آن، حمید حمید رساله‌ی کوتاهی را به‌عنوان هگل و فلسفه‌ی جدید منتشر کرده بود که اهمیتی جز اینکه نخستین نوشته‌ی به زبان فارسی بود، نداشت.

جوانان امروز برای مطالعه كمتر سراغ ادبیات كهن می‌روند به‌این دلیل كه آنها فكر نمی‌كنند این مطالعات برای‌شان فایده‌خاصی داشته‌باشد. مثلا جوانی كه در رشته مهندسی كامپیوتر یا مدیریت یا اقتصاد تحصیل می‌كند، فكر می‌كند حتما باید به لغات و اصطلاحات تخصصی رشته‌خود اشراف پیدا كند و در این زمینه مطالعه می‌كند. در حالی كه مطالعه ادبیات كهن می‌تواند به باسواد شدن یك فرد كمك كند و در بالندگی دانش او كمك‌رسان خوبی باشد. با همه‌اینها ما می‌بینیم در میان دانشجویان امروزی جز دانشجویان رشته‌های ادبیات عرب و ادبیات فارسی باقی دانشجویان سروكار مستقیمی با ادب گذشته ندارند. یك روز یكی از فرزندان من از من پرسید سواد به‌چه‌می‌گویند؟

طب در لغت عرب به معنی طبیعت و سحر آمده که طبیب مزاج آدمی را که از حالت طبیعی بیرون آمده به حالت اصلی بازمی‌گرداند گویی در این امر سحر و جادو به کار می‌برد و در اصطلاح، به صناعتی اطلاق می‌شود که تندرستی موجود با آن حفظ و سلامت از دست رفته با آن برگردانده می‌شود. در اسلام به علم طب اهمیت فراوان داده شده و «علم ابدان» بر «علم ادیان» در حدیث منسوب به پیغمبر اکرم(ص) مقدم قرار گرفته؛ زیرا تا آدمی تنی سالم نداشته باشد، نمی‌تواند به مبدأ آفرینش بیندیشد.

در ادامه برنامه‌های پنجشنبه‌های مؤسسه مطالعات سیاسی اقتصادی پرسش، سمینار وضعیت ترجمه در ایران با حضور سیاوش جمادی (تبارشناسی ترجمه در ایران)، محمد مالجو (ترجمه در چارچوب دانشكده‌های اقتصاد: راه‌حل یا جزیی از معضل)، عادل مشایخی (ترجمه، زبان، اندیشه)، مراد فرهاد‌پور (ترجمه در آینه تجربه)، صالح نفی (سوژه مترجم) و تایماز افسری (ترجمه: چهره شاعر مدرن ایرانی در چشم‌انداز تاریخ) برگزار شد. گزارش پیشین این نشست به سخنان عادل مشایخی اختصاص داشت. در گزارش پیش رو سخنان صالح نجفی در خصوص سوژه مترجم آورده شده است. نجفی در این سخنرانی ترجمه را نوعی سرقت از آینده تلقی کرده و با وام گیری از نظریات پیر بایارد این مساله را توضیح داده است.