مقاله

انسان‌گرایی دستاورد خاص رنسانس بود. بازیابی، ترجمه و نشر آثار ادبیِ دوران باستان، شور و هیجان تازه‌ای به بار آورد و پیشرفت‌ها و ظرفیت‌های نوع بشر و آثار آن‌ها برای تمدن را، که فراتر از تصور است، به‌روشنی آشکار کرد.

پیروان فیثاغورث نخستین کسانی بودند که گفتند تمام طبیعت، ازجمله آثار هنری، ساختاری ریاضی دارند. این باور در دورۀ قرون وسطا معنی خاصی پیدا کرد؛ به این دلیل که این امر با این نظرگاهِ مسیحی سازگاری داشت که خداوند، خالق جهان، فرزانه‌ترین خردمند و منشأ عقل است. این امر با ریشه‌های یهودیِ مسیحیت نیز سازگار است. ازاین‌قرار، خداوند نخستین و برترین هنرمند، خالق زیبایی و پرمایگیِ آسمان‌ها و زمین بود. انسانِ هنرمند درگیر کاری شده است مشابه آنچه خداوند انجام داده بود، و از خرد خود در کارش استفاده می‌بُرد، درست همانند کاری که خداوند انجام داده بود.

با ورود فرهنگ و خودِ اجتماعی به بحثها، بررسی اذهان دیگر برای یافتن بنیان معرفت شناختی کاری بس ضروری نمود. اذهان وقتی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند رنگ خاصی به شناختِ ابژه‌ها از جمله شناختِ خودِ انسان می‌دهند. مثل عناصری که در کنار هم، ساختار و تأثیراتی جدای از تأثیرات عناصر منفرد، تولید می‌کنند. این رویکرد ملازم با قرار گرفتن ابزارِ ارتباط و حاملهای فرهنگ یعنی زبان و بدن در کانون تحلیلها شد. هر چه بار فرهنگی که زبان و بدن حمل می‌کنند بیشتر باشد، تأثیرش روی افراد زیادتر خواهد بود.

مطمئناً هیچ‌کس در سال ۱۸۷۹ در شهر اولم (Ulm) آلمان نمی‌توانست حدس بزند که روزی یکی از فرزندان این شهر مدال جهانی نبوغ انکارناپذیر را دریافت کند و شایستگی دریافت لقب «چهره‎ی قرن» را داشته باشد (عنوانی که مجله‎ی تایم به او نسبت داد). به همین ترتیب، احتمالاً خود اینشتاین نیز در سال ۱۸۹۵، زمانی که در آزمون ورودی مؤسسه‎ی پلی‌تکنیک فدرال زوریخ در سوئیس رد شد، انتظار کسب شهرت بین‌المللی نداشت.

امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که متأسفانه گروه‌هایی مثل داعش و بوکوحرام به اسم اسلام دست به انواع جنایت‌ها و کشتارها می‌زنند و خودشان را عین اسلام و عین دین می‌دانند. درحالی‌که این داعشیان عین حقیقت و واقعیت کفر هستند چراکه اسلام براساس آنچه از قرآن و سیره عملی پیامبر(ص) برداشت می‌شود، دین صلح، مدارا، محبت، تحمل، منطق و گفت‌وگو است. قرآن مجید می‌فرماید: «ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن...». براساس این آیه شریفه، پیامبر اکرم(ص)، مأمور به دعوت از مردم به دین با حکمت و پند و اندرزی است که توأم با احترام باشد. این گفت‌وگوی احترام‌آمیز همان راهی است که زندگی عملی پیغمبر نیز بر آن استوار است.

گزارش کردن تاریخ ۹۰۰ سالة شعر کرمان، در مجالس اندک کار دشواری است و به ناچار بسیاری از فرازهای آن ناگفته خواهد ماند. بنابراین، باید این گزارش را در حد آشنایی مختصر یا یادآوری شتاب‌زده تلقی کرد و بس

شناخت ابعاد گوناگون اندیشه و سیره پیامبـــر اسلام(ص) به عنوان انسان کامل و صاحب اخلاق متعالی«انک لعلی خلق عظیم» (قرآن کریم، قلم : 4) در دوره معاصر بویژه برای نسل جوان که جویای آگاهی، شناخت و گزینش الگو است، ضروری به نظر می‌رسد. این ضرورت فراتر از افراد، نهادها و مهمتر از همه، نظام‌های سیاسی را نیز دربرمی‌گیرد زیرا فقدان الگو و اسوه بویژه در عرصه سیاست که موضوع آن «سرنوشت مشترک آدمیان است» ( جمشیدی ؛ 1385 : 85 ) و نیاز به اقدام‌های «مدبرانه، مسئولانه، آگاهانه و عاقلانه و مبتنی بر صیانت و رعایت شئون، مصالح و استحقاق‌ها» (همان) دارد، بر اهمیت این مسأله می‌افزاید.

نقد به معنی تجزیه و تحلیلی است برای سنجش و تمییز٫ کانت به «عقل محض» حمله نکرده است مگر در آخر کار برای تعیین حدود آن. کانت امیدوار بود که حدود امکانات عقل را نشان دهد و آن را از معلومات غیرمحض و غیرخالص که از راه حواس حاصل شده و تغییر شکل داده است جدا سازد و بالاتر قرار دهد. زیرا «عقل محض» عبارت است از معلوماتی که از راه حواس حاصل نمی‌گردد، بلکه از هر حس و تجربه‌ای مستقل است و مربوط به طبیعت و فطرت و ساختمان ذهن ماست.

جمال میرصادقی، داستان‌نویس معتقد است که نویسندگان ایرانی چیزی از همتایان خارجی خود کم ندارند اما چون ایران به عضویت کپی‌رایت نپیوسته، ادبیات ایران در دنیا شناخته شده نیست. میرصادقی در یادداشت خود می‌نویسد: ادبیات‌داستانی ما با وصف بر این‌که ادبیاتی درخشان است و در سطح جهانی نوشته می‌شود، هیچ گاه ترجمه نشده است. این آثار نه تنها به اروپا راه نیافته بلکه در میان کشورهای همسایه هم شناخته شده نیست.

داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم در سرمقاله نشریه فرهنگستان علوم آورده است: کشور ما دانشمند و پژوهشگر دارد اما نظام علم و پژوهش ندارد و به این جهت پژوهش ها هماهنگ نیست. پنجاه و پنجمین شماره نشریه فرهنگستان علوم با پیشگفتار «ابلاغ سیاست های کلی برنامه ششم توسعه» توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی و با سخن اول دکتر رضا داوری اردکانی ریاست فرهنگستان علوم با عنوان «امید به آینده» منتشر شد. در این شماره علاوه بر درج اخبار و گزارش های مربوط به جلسات شوراها و مجامع فرهنگستان در سه ماهه تابستان، گزارشی از برگزاری همایش ها و جلسات سخنرانی و سمینار گروه های علمی فرهنگستان منتشر شده است.