مقاله

سه رساله‎ی الهیاتی بوئتیوس -از مجموع پنج رساله- که به «نوشته‎های مقدس» (opuscula sacra) مشهورند و در باب اصول مسیحیت (Christian doctorine) نگاشته شده‎اند را می‎بایست تحت تأثیر اوضاع زمانه‎ی بوئتیوس مورد خوانش قرار دهیم.[۵] انگیزه‎ی اصلی در مورد نگاشتن رساله‎ی چهارم که بر علیه اوتیخس (Eutyches) و نستوریوس (Nestorius) است، نامه‎ای است که عده‎ای از اسقف‌های یونانی به امید اینکه کلیساهای شرق و غرب را با یکدیگر متحد سازند نوشته بودند.

حدود 11‌سال از فوت استاد آشتیانی می‌گذرد. سالگرد وفات استاد آشتیانی همیشه به سکوت می‌گذرد چون او سوم فروردین 84 همه علاقه‌مندان و مریدان و شاگردان و کل دار فانی را ترک کرده و این ایام با روزهای آغازین سال نو و تعطیلات نوروزی قرین است. آن سال نیز بسیاری از افراد از خبر مرگ استاد و مراسم خاکسپاری و به تبع آن مجلس ختم و دیگر مراسم، مطلع نشدند و نتوانستند در آن شرکت کنند. مطالب راجع به فوت ایشان هم یا در آخرین شماره روزنامه‌ها در پایان هر سال منتشر می‌شود یا در اولین شماره سال جدید. این مطلب بنده راجع به ایشان هم بعد از ایام تعطیلات منتشر خواهد شد.

پنجمین دلیلی که برای تشیع جناب مولانا بیان شده است،اعتقاد و اقرار ایشان به امامت و ولایت حضرت امام زمان (عج) است که باتوجه به اوضاع فرهنگی و اجتماعی عصر مولوی کاربسیار شجاعانه و آمیخته با رشادت است که نویسندگان محترم در مورد آن نوشته اند: «در دفتر دوّم مثنوی معنوی که برخی آن را ولایت نامه نیز خوانده‌اند،اعتقاد جناب مولانا به وجود یک امام حیّ قائم در هر زمان و حضور ولیّ متصل به باطن او به صراحت منعکس است؛امامی که نورالهی و مظهر صفات خداوندی است و برای رسیدن به او می‌بایست هفتصد پرده را پشت سرنهاد، امری که فقط برای مقرّبان خاصّ درگاه الهی مقدور می‌باشد ؛مقرّبان برگزیده ای که پائین‌تر از امام عصر و فانی در آن حضرت هستند، اولیایی که الزاماً از نسل حضرت علی (ع)نخواهندبود،این صاحبدلان یکتا همچون قندیلی محل ظهور نور محمدیّه علویه بوده و این نور از باطن آن صاحبدل به عالم موجودات و سایر مخلوقات تافته و فیض خواهدداد.

روی کار آمدن صفویان در ایران، تحولاتی را در سیر تصوف و عملکرد آن در جامعۀ ایرانی موجب شد؛ به ویژه آنکه در نیمۀ دوم این حکومت تصوف جایگاه پیشین خود در آن حکومت را از دست داد. پس از سقوط صفویان و در جریان حکومت کوتاه مدت افغانان و افشاریان، متصوفه در تکاپوی موقعیت و حتی قدرت سیاسی و اجتماعی و کسب جایگاهی چون گذشته در جامعه باشند.

با تشکیل نهاد خلافت به خصوص در دورۀ عباسی، ایرانیان نیز با هدف بازیابی قدرت و هویت سیاسی خویش، نهاد سلطنت را تاسیس و با خلفای عباسی به رقابت و گاه دشمنی پرداختند. در دوره خوارزمشاهیان، خلفا و سلاطین با بهره گیری از عوامل مختلف از جمله سیاست های مذهبی، در پی بسط و توسعه قدرت و قلمرو خود بودند. عراق عجم مهمترین منطقه محل نزاع این دو نهاد در این دوره، به آوردگاه خلفای عباسی و خوارزمشاهیان و متحدان سیاسی آنان تبدیل شده بود. خلاء قدرت ناشی از اضمحلال سلاجقه بزرگ، طمع این دو قدرت را برای تصاحب میراث سلاجقه دو چندان ساخته بود.

چکیده: ترجمه منابع آثار و تألیفات از زبان های اروپایی در دورۀ قاجار یک داد و ستد فرهنگی، علمی و تجربی بود که بر نگرش، جهان بینی و فرهنگ و معارف گروه های فعال اجتماعی ایران تأثیر زیادی داشت. در این فرآیند، رابطۀ زبان و فرهنگ در ترجمه به عنوان یک اصل مهم در مطالعات فرهنگی، نقش اثرگذاری در شکل گیری گفتمان میان متن مبدأ و ذهن و فرهنگ خالقان جدید (مترجمان) در جامعة ایران داشته است.

بخشی از اسواران به عنوان جنگجویان سواره نظام ویژۀ ارتش ساسانی در آستانۀ فتوح به مسلمانان پیوستند و ضمن ادامۀ فعالیت نظامی و نقش در گسترش فتوحات اسلامی، پس از استقرار در شهرهای تازه تأسیس بصره و کوفه در فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این شهرها سهمی عمده داشتند. آنها پس از روی کار آمدن امویان، ضمن شرکت در جنبش های ضد اموی به فعالیت فکری علیه جریان جبرگرایی که از سوی امویان تبلیغ می شد روی آوردندکه نتیجه آن پیدایش تفکر «قدری» بود. فعالیت های ضد اموی اسواران منجر به تبعید تعدادی از آنان به مرزهای سوریه شدو در آنجا نقش مهمی در تحولات سیاسی و فرهنگی دنیای اسلام بازی کردند.

بیش از هزارسال از تدوین شاهنامه می گذرد. این اثر سترگ، طی آن مدت، در معرض تصرفات گوناگون از قبیل الحاق و جذف و جابه جایی و تغییر و تبدیل بوده است. در ویرایش های متأخر، همۀ آثار دستکاری ها زدوده نشده است. افزون بر آن، شماری از ناهنجاری ها و اشکال ها چه بسا، به جهات و از راه های گوناگون، در خلال سی سال مدت ساخت و پرداخت تحریرهای متعدد این شاهکار نفس گیر، به سروده های خود شاعر راه یافته باشد. وظیفۀ ما به حیث حافظ این میراث گرانبها آن است که تا آخرین حد امکان در پالایش آن بکوشیم و آن را هرچه بیشتر به صورت اصیلش نزدیک تر سازیم.

در بخش اول و در بخش بازخوانی، دربارة طنزپرداز برجسته و صاحب نبوغ ایران زنده یاد پرویز شاپور، نکاتی گفته آمد و اجمالی دربارة زندگی و شیوه خاص گزین‌گویه‌های او به نام کاریکلماتور بیان شد. در این قسمت با سبک و امکانات این نوع لطیفه‌های کوتاه و ماهیت ادبی و کیفیت پرورش و شکل‌گیری آنها آشنا خواهیم شد.

از موسیقی باستانی ایرانی اطلاع دقیقی نداریم، اما آثار آن در حجاری ها و اشعار قدیم و کتاب های لغت باقی مانده است. نام نویسندگانی مانند باربد و نکیسا و اسم آوازهای و لحن های موسیقی که در اشعار فارسی و کتاب های لغت دیده می شود و نقش سازهای قدیم و نوازندگان درباری در حجاری ها همه حکایت از عظمت و جلال موسیقی دارد. بعد از اسلام تا یکی دو قرن، از سرنوشت موسیقی خبری در دست نیست، بعدها که شرایط برای فعالیت­های علمی و هنری مساعد شد،پیشرفت موسیقی خیلی کندتر و نامحسوس­تر از دیگر رشته های هنر صورت گرفت. اما از زمان فارابی به بعد موسیقی در ایران به صورت علمی و مدون درآمد و دارای کتاب و صبغه علمی شد(مراغی،14:1356). در این مقاله به سیر موسیقی در ایران پس از اسلام پرداخته می شود.