مقاله

امشب شبی است که خورشید در نیمه‌ی آن دوباره زاده می‌شود و از صبحِ فردا، یعنی نخستین روز زمستان، با جلوه و درخششی تازه‌تر طلوع خواهد کرد و هر روز که از فصلِ سردِ سال می‌گذرد، تابشش بیش‌تر رخ‌ عیان می‌کند.

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، روز چهارشنبه 2 اسفند 1391 نشست علمی «بررسی مسائل ایران‌شناسی در جهان دانش» را با حضور ایران‌شناس برجسته، پروفسور برت فراگنر، رئیس مؤسسه ایران‌شناسی در آکادمی علوم اتریش، برگزار کرد.

دو شهر مکه و مدینه به علت تقدّس و اهمیت معنوی آنان نزد مسلمانان، موضوع نگارش تواریخ محلی متعدّدی در طول دوران اسلامی بوده‌اند. در میان نگاشته‌های فراوان موجود در این زمینه، تواریخ محلّی مهمی به قلم عالمان و نویسندگانی مغربی الاصل نگاشته شده است.

مسأله اینجاست که علت اینکه زبان عربی را «زبان ضاد» گفته اند و ۱۸ دسامبر را به نام لغت ضاد نام‌گذاری کرده‌اند چیست؟ به دلیل آنکه عربی تنها زبانی است که تلفظ حرف «ضاد» با گویش متفاوت دارد و تلفظ آن برای غیر اعراب‌ بسیار ثقیل است. این اصطلاح در قرن دوم و آغاز قرن سوم رایج شد. هنگامی که لغویون در آن دوران متوجه صعوبت تلفظ این حرف توسط غیر اعراب شدند این اصطلاح را به کار بردند و سیبویه نخستین کسی بود که به این مسأله پی برد و در آثار خود به آن اشاره کرد.

در آوریل سال گذشته میلادی «آکادمی ملی علوم امریکا» با همکاری «بنیاد کاولی» و «بنیاد آلفرد پی اسلوان» همایشی ترتیب داد تا تصویری از آینده علم در امریکا و جهان ترسیم کند. در این همایش جمعی از متخصصان سیاستگذاری و مدیریت علم و فناوری شرکت داشتند ولی حتی یک فیلسوف یا جامعه‌‌شناس علم در میان آنان نبود!

بيستم نوامبر امسال جهان اسلامشناسی در غرب بزرگترين و مشهورترين و پرکارترين شخصيت خود را از دست داد: پروفسور يوزف فان اس. برخلاف ديگر همکاران و همسالانش شهرت او در اسلامشناسی از مرزهای حوزه آکادميک بسيار فراتر رفت و شهرت رسانه ای و جهانی پيدا کرد.

دکتر ابوالفضل خطیبی، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به مناسبت درگذشت دکتر اکبر نحوی، در یادداشتی به زندگی و آثار این استاد فقید زبان و ادبیات فارسی پرداخته است.

یکی از جنبه های اصلی فرایند دموکراتیزه شدن جوامع جنبه عادت واره‌ای یا هابیتوسی آن است. در اغلب پژوهش‌های پیرامون موضوع دموکراسی از این جنبه معمولا یا به عنوان بعد «فرهنگی» و یا مولفه‌ای از ویژگی «فرهنگ سیاسی» یاد می‌شود.

ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی صاحب کتاب و تألیفات بزرگ در زمینه‌های متعدّد علوم زمان خود بوده‌است که متأسّفانه تنها معدودی از آن باقی مانده ‌است.

آزرمیدخت فرهیخته‌والا در یادداشتی به هویت انسان‌مدار، آزادمنش و دادگر جامعه ایرانی در عهد هخامنشی پرداخته و بر این باور است که این دوره باستانی تا همیشه موجب شگفتی تاریخ بشر خواهد بود.