مقاله

ضرورت تأسیس نهادی که در شرایط صلح و جنگ «کمک‌رسانی و امداد به جامعه» را برعهده گیرد، به اوایل سده بیستم میلادی بازمی‌گردد. ایجاد چنین موسسه نوینی در ایران، افزون بر ضرورت اجتماعی آن، از پیشینه تاریخی ایرانیان در دوره‌های گذشته برگرفته بود. با وجود این که ایران در سال ١٨٧٤ میلادی در کنفرانس صلیب سرخ جهانی در ژنو به عضویت آن نهاد بین‌المللی درآمد، اما ظاهرا دولت ایران برای تشکیل این نهاد اقدامی نکرد، تا این که در سال ١٩٠٦ میلادی، بار دیگر در کنفرانس صلیب سرخ در شهر ژنو درباره چگونگی تشکیل این موسسات در کشورهای عضو بحث و تبادل نظر شد، وجه سیاسی آن اهمیت یافت.

استاد دکتر مهدی گلشنی، فیزیکدان و نظریه‌پرداز، پژوهشگر فلسفه علم، نویسنده و مترجم، استاد دانشگاه صنعتی شریف، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران است. او از برگزیدگان همایش «چهره‌های ماندگار» در عرصه فیزیک و برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.

آقای دکتر دیباج ـ استاد فلسفه دانشگاه تهران ـ تحقیقاتی جدی چند‌ساله‌ای در خصوص معماری و جغرافیای مسکون تا لایه‌های بنیادی و معقول از مکان داشته‌اند و تأملات عمیق ایشان در کتاب «فی المکان»، مهمترین کتاب فلسفی در زمینه مکان و فضا منعکس شده و به چاپ رسیده است. و این افزون بر تحقیقات ایشان در فلسفه سیاسی و استراتژیک است. چندی پیش در محل انجمن ژئوپلتیک ایران در محضر اساتید و دانشجویان مباحثی ارزشمند را در زمینه تحولات در مفهوم متعارف استراتژی پس از ظهور داعش بیان نمودند که در ذیل بخشهایی از آن از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد.

در تحلیل هایی که از نهضت تنباکو صورت گرفته است، بعد اقتصادی آن پررنگ نشان داده شده و ابعاد مذهبی بیشتر به عنوان ابزاری در راستای مسایل و منافع اقتصادی درنظر گرفته شده است. نویسنده، بر این اساس به بررسی تاریخی نهضت پرداخته و نقش عنصر نیابت فقها در مراحل مختلف این نهضت از مقدمات تا فرآیند وقوع و نتایج و پیامدهای آن را تبیین و ثابت کرده است که در تمامی این مراحل، تبعیت از حکم ولایی میرزای شیرازی به عنوان نایب عام امام زمان، نقش اصلی را دارا بوده است و لذا این نهضت یک حرکت اصالتاً مذهبی است که البته، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خاصی نیز داشته است.

جنبشی که علیه امتیاز تنباکو در ایران شکل گرفت از دو جهت قابل تامل و دقت است، از یک سو نقش رهبری علما در این حرکت عظیم اجتماعی و از سوی دیگر رودررو قرار گرفتن سلطنت و روحانیت شیعه. جنبش تنباکو به نظر اکثر صاحب‌نظران مسائل تاریخ ایران، پیش‌درآمدی بوده برای انقلاب مشروطه. اغلب منابعی که به بحث و بررسی در تاریخ مشروطه به طور سنتی پرداخته‌اند فصلی را به این مهم اختصاص داده‌اند.

واکاوی جایگاه جنبش تنباکو بر اساس فقه سیاسی شیعه فقه سیاسی شیعه، تقسیم بندی متفاوتی از حاکمین جامعه اسلامی ارائه کرده است. از منظر این فقه، با قرارداد رژی حکومت جامعه رو به سقوط گذاشت. بر اساس این تحلیل است که می‌توان چرایی فتوای تاریخی میرزای شیرازی را درک کرد.

واژه کُرتَه در پارسی از پهلوی (پارسی میانه) کُرْتَکْ می باشد. که به شکل قُرطَق و قُرطَه معرب شده است. فرهنگ‌ها این واژه را در معنا برای دو چیز به کار برده‌اند: یکی پیراهن، و دودیگر قبا و یا نیم تنه.

الهیات مسیحی از كتاب آسمانی خویش و از فلسفه یونانی مآبی1 ویژگی‌هایی را به ارث می‌برد كه نوعی غموض و سردرگمی ایجاد می‌كنند و به اعتقاد برخی این غموض و سردرگمی فقط با استناد به تمثیل فیصله پذیر است. این غموض و سردرگمی از آنجا كه مأخوذ از كتاب آسمانی است، مبتنی است بر تعارض در بادی نظر میان هشدارهای مكرر كتاب مقدس مبنی بر اینكه خدا كاملاً قیاس ناپذیر با خلق خود است و تصاویر زنده كتاب مقدس در مقام توصیف امور الهی همراه با گزاره های کاملا صریح درباره غایات، عواطف وشیوه های خاص رفتار خداوند.

نگارگری ایرانی دارای معانی و مفاهیم زیبا و گاه شگرف و پیچیده‌ای است که بسیاری از آن تاکنون نامکشوف باقی مانده است. نمونه‌ای از آن دست نیز نگاره‌های پیکره در پیکره که در سده 10 و 11ه.ق در ایران تصویرگری شده‌اند می‌باشد. نگاره‌های مذکور دارای پیکره‌ای اصلی و بزرگ در مرکز ترکیب‌بندی هستند که تمام یا بخشی از آن با پیکره‌های کوچک‌تری که درون آن جای گرفته‌اند پر شده است و نگارنده در این نوشتار سعی در تبیین برخی از رموز نهفته در آن سوی این نگاره‌ها دارد.

پژوهش‌های نظری پیرامون فلسفه و حکمت هنر اسلامی، با چالش‌های بزرگی همراه است. فیلسوفان مسلمان مقوله مستقلی در باب فلسفه هنر به نحوی که از فلاسفه یونان باستان یا فلسفه معاصر غرب سراغ داریم، طرح نکره‌اند. بنابراین عمده منابعی که می‌تواند به تدوین نظریه مستقلی درباره فلسفه و حکمت هنر اسلامی منجر شود، معطوف آثار و آراء عارفان و صوفیان است، که عمدتا به شکل کلی و انتزاعی مطرح می‌شود که برقراری نسبت صریح میان آن نظریات و هنر اسلامی، همواره منتقدان بسیاری دارد.