مقاله

برتراند راسل مسلما در فرآیندی که فرد در مسیر تربیت طی می کند ، مقدمات ورود او به اجتماع فراهم می شود. نحوه تربیت فرد نقش مهمی در بنا و پویایی یا نابودی جامعه خواهد داشت. به عبارت دیگر ، نوع تربیت افراد تضمین یا عدم تضمین بقای جامعه بشری را رقم خواهد زد. از همین روست که راسل تربیت را کلید جامعه و جهان نو می داند.

ادبیات ایران در یکصد ساله اخیر، افراد بسیاری را شاهد بوده است که در زمینه هایی مانند: داستان،شعر و نمایشنامه،آثارگوناگونی پدید آورده اند. با وجود آنکه زمان چندانی از دوره زندگی این افراد نمی گذرد، اما تلاطمات سیاسی، زندگی پر فراز و نشیب و یا اندیشه سیاسی آنها سبب شده است تا برخی از آثار ایشان متاثر از این حوادث، مفقود گشته ویا از میان برود.

از آنجا که اساطیر بن مایه های فرهنگی و اعتقادی هر سرزمین را تشکیل می دهند، اساطیر ایران نیز از این قائده مستثنی نیست. در این مقاله سعی شده است که عمق نگرش ایرانیان باستان از لابلای زندگی پادشاهان پیشدادی و کیانی – مقابله میان خیر و شر – پهلوانان و دلیران و خدایان باستان در معرض دید قرار گیرد. قربانی کردن برابر خدایان و مراسم آیینی و جشنها، آفرینش و اعتقاد به سرای باقی فضای کلی اسطوره ی ایرانیان را تشکیل می دهد که هر کدام به طور مفصل و ذکر شواهد و نمونه هایی تشریح می شود.

مکتب بغداد مکتب بین المللی عباسی که اولین مکتب نگارگری جهان اسلام است و به سده های اولیه هجری و دوران خلافت عباسیان گفته میشود. مکتب بغداد یا مکتب عباسی را نمی‌توان مکتبی ایرانی نامید چراکه از یک سو زیر تأثیر هنر بیزانس و از سویی دیگر در استیلای هنر ایرانی (ساسانی) است. از این روی این مکتب را مکتب بین‌المللی نیز گفته‌اند.

تصحیح متون کهن ادب و فرهنگ در هر زبانْ پایه‌ای استوار برای شناخت روشن‌تر و فراگیرتر از آن زبان و فرهنگ فراهم می‌آورد و پژوهشگران را در دیگر رشته‌های وابسته به زبان و فرهنگ تاریخی یک سرزمین یاری‌رسان می‌شود.

مفهوم شهروندی در سالهای منتهی به انقلاب مشروطه مورد توجه قرار گرفت و مقصود از آن عمدتاً این بود که مردم حق دارند به عنوان عضو جامعه خواسته های مشروع و پذیرفته شده ای را از حکومت طلب کرده و برای مطالبه آن بکوشند. تبدیل رعیت به شهروند در انقلاب مشروطه؛ گام مثبتی بود که نیمه کاره ماند. انقلاب مشروطه به عنوان یکی از مهمترین تحولات سیاسی- اجتماعی تاریخ معاصر ایران توانست خواسته های به حاشیه رانده شده ایرانیان را پس از مدتها به متن آورد. خواسته هایی همچون برخورداری از حقوق شهروندی که البته به واسطه ثابت ماندن ساخت قدرت محقق نشد.

سخن از آنکه زیبایی‌شناسی جایگاه اثبات‌شده‌ای در فلسفه‌ی اسلامی داشته، سخن گزافه و مبالغه‌انگیزی نیست. با توجه به آستان تاریخی فهم فلسفی از معرفت در تمدن اسلامی و وجود سه نگرش اساسی در باور اندیشمندان مسلمان، آن هم در نحوه‌ی بیان اتفاقات جاریه در هستی، بهانه‌ی بجایی شد تا سخنان مغفول‌مانده‌ی سه تن از سردمداران تفکر اسلامی اعصار گذشته را با نگاهی تطابقی به مباحثی همچون ماهیت زیبایی، خلقت زیبایی، عالم خیال، عارف و هنرمند به ضیافت تحقیق بنشینیم؛ مراد از این سه مسلمان فیلسوف، «شیخ‌الرئیس ابن‌سینا»، «شیخ‌الشهید سهروردی» و «صدرالمتألهین ملاصدرا» است.

مقاله های «پیکاسو» و «اولیس» نوشته ی جیمز جویس، از کتاب *روح انسان،هنر و ادبیات* جلد 16 مجموعه ی آثار یونگ رگزیده شده است. در مقدمه ی مقاله ی * ادبیات و روانشناسی* در همین مجموعه، چنین می خوانیم: «پدیدار شناسی روان چنان در صور و معانی رنگین است که امکان انعکاس آن تنها در یک آیینه میسر نیست و از آنجا که روان در تمامی فعالیت های ذهن آدمی جلوه گر است، روانشناس موظف است که با جلوه ها و نمود های گوناگون آن آشنا شود.

آنچه بر حسب ظاهر، از این بیت استنباط می‌شود، این است که مولانا دو کس را قادر به تفسیر معانی آیات قرآنی دانسته است؛ نخست خود قرآن کریم که در مصرع اول نیز بدان اشاره می‌کند و در این راستا، ذهن را به سمت سخن قدما می‌برد. آنجا که می‌گفتند: «بخشی از قرآن بخش دیگری از آن را تفسیر می‌کند.» جالب این است که این سخن اختصاص به قرآن ندارد. هر کتابی و متنی چه مقدس و چه غیرمقدس، عرفانی، الهیاتی، فلسفی و... همه متون از آن حیث که «متن» هستند، تفسیرشان از رهگذر تفسیر بخش‌های دیگری از آن میسر می‌شود.

کتاب هابرماس و روشن‌فکران ایرانی پس از ۱۰ سال ممنوعیت انتشار بالاخره به همت طرح نقد به چاپ رسید[۱] و نتیجه‌ی تلاش نویسندگان کتاب (علی پایا و محمدامین قانعی‌راد) برای شناخت نسبت اندیشه‌ی ۱۶ نفر از روشن‌فکران ایرانی با آرا و افکار هابرماس در دسترس خوانندگان علاقه‌مند قرار گرفت. روشن‌فکران و اندیشه‌ورزان مورد مصاحبه در این کتاب را می‌توان در سه دسته قرار داد: حلقه‌ی مرکز تحقیقات استراتژیک، حلقه‌ی ارغنون و روشن‌فکران ایرانی مقیم خارج.