مقاله

تاریخ نگاری ایران در دورۀ ایلخانان به نام های تنی چند از دیوان سالاران برجستۀ ایرانی مزین شده که از آن میان است عطاملک جوینی نویسندۀ تاریخ جهانگشای، و خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، صاحب جامع التواریخ. این دو مورخ دیوان سالار با گرایش ها و دیدگاه های متفاوت به تدوین دو کتاب ماندگار و برجسته تاریخی دست زدند که بیشترین اختلاف نظرهای آنان را می توان در چگونگی ارائه مطالب درباره اسماعیلیان مشاهده کرد.

هرودت در سال 484 پیش از میلاد – در زمان خشایار شاه چهارمین پادشاه سلسلۀ هخامنشی در شهر هالیکارناس یا «بودرم» کنونی در جنوب غربی ترکیه و در کنار دریای اژه که در آن دوران جزء متصرفات دولت هخامنشی بود متولد گردید. بنابراین از نظر زادگاه ایرانی به شمار می رود.

ارزش و مقام زن در تاریخ ایران بسی گسترده و قابل تامل است. در دوران صفویه به واسطۀ رسمیت یافتن تشیع دوازده امامی، زن ایرانی در چارچوب اعتقادات مذهبی وضع خاصی پیدا کرد. مورخین ایرانی عصر مورد نظر به واسطۀ عدم دسترسی به حرمسرا و مصاحبه های حضوری، نتوانستند گزارش های مفصل و دقیقی ارائه دهند. آنچه از نوشته های سیاحان بر می اید زنان در دوره ی صفویه دارای حجاب و پوشش خاصی بوده اند و در پرده زندگی می کردند.

ادبیات هر عصر متاثر از اوضاع و شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن دوره است و زبان حال هر ملتی است. با وقوع انقلاب مشروطه، ادبیات جدیدی در ایران شکل گرفت که مستقیماً با تحولات سیاسی و اجتماعی سر و مار داشت و مفاهیم جدیدی با خود به همراه آورد که تا قبل از آن سابقه نداشت یا بسیار کمرنگ بود. این ادبیات بیش از هر چیز رنگ و بوی سیاسی داشت.

در این جستار نویسنده کوشیده است روند مهمترین وقایع ایران را در مقطع تشکیل دولت ساسانی، با بیانی مستدل، موجز، روشن و انتقادی، توصیف و تحلیل نماید. از این رو، وی بحث خود را از ضعف ها و قوت های اشکانیان آغاز کرده، سپس علل تحرک سیاسی در ایالت پارس را بیان نموده، اصل و نسب ساسانیان و چگونگی مبارزات اردشیر را تا تأسیس حکومت متمرکز و سرتاسری در کشور یادآور شده، و نهایتاً با توضیح دستاوردهای پادشاه مذکور، به پایان رسانده است.

یکی از عمده‌ترین مسائل عاطفی، که حوزۀ گسترده‌ای از تأملات انسان را در دوران ما به‌ خود مشغول داشته، مسالۀ وطن است. دسته‌ای با شیدایی تمام از مفهوم وطن سخن‌ می‌گویند و جمعی نیز بر آنند که وطن حقیقتی ندارد. زمین است و آدمیان، همه‌جا وطن‌ انسان است و جهان را وطن انسان می‌شمارند.

این مقاله نتیجه پژوهشی است که بر اساس نظریه «زمان در روایت» به شیوه استقرایی به بررسی زمان در تاریخ بیهقی پرداخته است. منظور اصلی نظریه «زمان در روایت» بحث در زمانبدی روایت است این مقاله بر اساس نظریه ژرار ژنت به آن می پردازد، که در سه محور نظم، تداوم و بسامد شکل می گیرد.

یکی از مهم ترین ابعاد مبارزۀ پهلوانان و جنگجویان شاهنامه، «گواژه زنی» و رجز خوانی هایی است که در قالب نوعی جنگ نرم مطرح می شود. پهلوانان در بیش تر مبارزات تن به تن با بیان ویژگی های پهلوانانه و جنگجویانۀ خود، در برابر حریف، او را به استهزا می گیرند

تئاتر، سینما، تاریخ، سفرنامه و خاطره از «روایت» بهره می گیرند اما داستان به شمار نمی آیند. در این گونه های روایت ابزار ارتباط متفاوت است هر چند ممکن است در اصل روایت تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشند.

در دهه نخست قرن بیستم، به جهت گفتگوی مسلمانان با مسیحیان مرکزی به نام «صفاخانه اصفهان» از سوی حوزه علمیه اصفهان دایر گردید. در این مرکز، نماینده مسیحیان و مسلمانان به گفتگو می پرداختند و عین سخنان آنها، مکتوب و در ماهنامه الاسلام منتشر می گردید.