مقاله

از زمان های گذشته بحث پیرامون مقام زن و ارزش اجتماعی اش نزد دانشمندان و متفکران مورد بحث بوده است. وصف های فردوسی دربارۀ این صنف، پرصلابت است و ظرافتی دلنشین دارد. وی این صنف مخصوص را گاه مقام و منزلت فرشتگان و گاه جایگاهی مانند اهریمن می دهد.

شاهنامۀ فردوسی یکی از سترگ شاهکارهای همیشه ماندنی تاریخ ادبی ایران زمین و گنج پایان ناپذیر زبان فارسی است. این کتاب از برای زبان فارسی از دید زبانی و از دید اسطوره شناسی برای شناخت باورهای کهن سال و نیز شناخت رخدادهای تاریخی بسی ارزشمند است.

امروز دربارۀ نام و اهمین «راه ابریشم» توافق جهانی وجود دارد. سازمان جهانی یونسکو مسیر باستانی شرق دور و خاورمیانه را به این نام می شناسد. بنا بر اسناد سازمان های جهانی، موجودیت آن با شروع تجارت راه ابریشم در این مسیر گره خورده است و آن را سازمان یونسکواز دورۀ اشکانی به بعد تا اواخر دورۀ صفویه مشخص کرده است.

اگر کمی دقیق تر به محیط پیرامون خود نگاه کنیم به حضور انکار ناپذیر و پررنگ اعداد در زندگی روزمره، آینن ها، و اعتقادات خود بر می خوریم. شمار را می توان در تمامی جنبه های زندگی ایرانیان اعم از زندگی روستایی یا حتیشهری یافت. برخی از این اعداد پیوندی دیرینه با باورهای ما دارند و ریشه شناسی آنها ما را با دلایل مقبولیت و رواج آنها آشنا می سازد.

خلیج فارس در طول تاریخ نقش بسیار مهمی در سیر تمدن و حوادث بشری ایفا کرده که اوراق و منابع تاریخی و باستان شناسی همواره آن را تأیید کرده است. این خلیج از گذشته های بسیار دور به سبب موقعیت جغرافیایی ویژه، واقع شدن بر گذرگاه تمدن های بزرگ و منابع طبیعی سرشار، از جهات اقتصادی و فرهنگی و سیاسی اهمیت به خصوصی برای فلات ایران داشته و بندرهای آن نقش مهمی در تجارت بین المللی شرق و غرب ایفا کرده است.

سقوط امپراتوری ساسانی و ورود مسلمانان عرب به ایران، سبب اختلاط طبقات مختلف جامعۀ ایرانی با جامعۀ اسلامی گردید. یکی از این طبقات مهم، دبیران اند که حامل رسوم و سنت های سرزمین خود خاصّه در زمینۀ امور اداری و نهادهای سازمانی و حکومتی بودند. با نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی، خلفای آن سلسله، از آداب و سنن ایرانی الگو گرفته و آن را در ادارۀ حکومت خود به کار بستند.

در تاریخ ماوراءالنهر سیاست و نهاد قدرت با دین که در این منطقه در شکل صوفیانه اش ظهور یافته ، پیوند داشته است. وجود این پیوند مثلثی را در این سرزمین ترسیم نمود که رابطه مشروعیت بخش میان اجزاء آن، تأثیر زیادی در تحولات منطقه داشته است.

نثر شیخِ جام را می توان از ارزنده ترین و زیباترین نمونه های نثر دوره سلجوقی به شمار آورد. نثری گرانبار و ارجمند و مشحون از ویژگی ها و اشارت های کلی این دوره - اعم از توجه به تمثیل و استشهاد به آیات و اخبار و تقلید از نثر عربی. ـ اما نثر شیخ جام امتیازات دیگری نیز دارد که توجه به لغات سره و ترکیبات خاص پارسی از جمله مهم ترین آنهاست.

بسیاری از مورخان انقلاب اکتبر 1917 میلادی روسیه را بزرگترین رویداد قرن بیستم و بزرگترین انقلاب سیاسی-اجتماعی تاریخ دانسته‌اند. نه‌تنها به این علت که وسیع‌ترین و پرجمعیت‌ترین امپراطوری وقت جهان را ظرف تنها چندماه توسط توده‌های عظیم کارگری، روستایی و سربازان شورشی از بیخ و بن برکند، بلکه به سبب تغییرات گسترده و دامنه‌داری که بر سیر وقایع تاریخ جهان برجای گذاشت.

حضرت علی(ع) در جمله‌ای دیگر می‌فرمایند: «الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا» یعنی مردم در خواب هستند زمانی که بمیرند بیدار می‌شوند. انتبه، انتباه و تنبیه که از یک ریشه‌اند، یعنی بیدارشدن. وقتی می‌گوییم: فلانی را تنبیه کنیم، تنبیه در اینجا به معنای «مجازات» است؛ اما تنبیه در اصل به معنای آگاه کردن است.