مقاله

در دورۀ ساسانیان، در شهر تازه بنیاد جندی شاپور خوزستان، آموزشگاه پزشکی و بیمارستانی ساخته شد و در سایۀ پشتیبانی های سیاسی و اقتصادی ساسانیان، چنان بارور و شکوفا شد که گهگاه جندی شاپور، شهر بقراط خوانده می شد. در سنت پزشکی جندی شاپور، آگاهی های پزشکی و شیوه های درمانی یونانی، هندی، سریانی و ایرانی با همدیگر آمیخته شدد و پزشکان جندی شاپوری با نگاه داشت میراث پزشکی کهنسال جندی شاپور، آن را در بغداد به دست مسلمانان بخشیدند

آریاها در اصل قومی دامدار در نواحی داخلی آسیای میانه بودند که با دریا و دریانوردی ارتباط چندانی نیافتند؛ تاسیس شاهنشاهی هخامنشی، شاید برای نخستین بار آریاهای ایرانی با دریا و دریانوردی به طور جدی رویارو گشتند.

بین ادبیات و اجتماع همواره رابطه متقابل وجود داشته و این دو بر هم اثر گذار بوده یا از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. بر زبان آوردن ادبیات، حتی ادبی اندیشیدن، می تواند از مهم ترین دلایل اجتماعی بودن ِ ادبیات باشد؛ زیرا ادیبانه و هنرمندانه اندیشیدن، به جهت القای دقیق تر احساس ِ خالق اثر ادبی و هنری به دیگران (مخاطبان) است.

رزم و بزم موضوعی مهم، ارزشمند، گسترده و پرتنع در ادبیات و هنر ایران است. موضوع رزم در ادبیات پارسی با مفهوم بزم، پیوندی ناگسستنی دارد و رزم آزمایان برجستۀ حماسه های ایرانی، بزم آرایانی بزرگ نیز بودند

آشنایی انسان به ویژه مردم مشرق زمین و ایرانیان با نفت به هزاران سال پیش باز می گردد. به گونه ای که گفته شده است، ریشۀ نفت، واژۀ نپتا، اوستایی است. در این مقاله تلاش بر آن است تا جایگاه نفت و آشنایی ایرانیان باستان با این ماده حیاتی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

به‌طور معمول گفته می‌شود پیدایش تاریخ‌نگاری آکادمیک و دانشگاهی، در یک دورۀ نسبتاً صدساله وارد نظام پژوهشی ما شد. ضمن اینکه ما به‌صورت سنتی، میراث قابل توجهی در زمینۀ علم تاریخ داشته‌ایم؛ برخی از مقاطع آثاری برجسته و در دوره‌هایی با روش‌های عقب‌مانده.

بحث و گفتگو در موضوع رابطه میان حکمت و دیانت، و یا به تعبیر دیگر دین و تعقل در ادبیات ما سابقه‌ای دیرینه دارد. برخی ممکن است این دو را کاملا جدا از هم و مستقل و بی‌ارتباط بدانند. برخی دیگر نبوت و دیانت را مکمل عقل محاسبه می‌کنند؛ یعنی معتقد می‌شوند که انبیا آمده‌اند تا کمبودهای عقل و مواردی که عقل بشری بدان دست نمی‌یابد را تکمیل کنند.

تقدس از آغاز تمدن های قدیم مانند مصر، یونان و ایران باستان و بین النهرین در خط و خوشنویسی مطرح بوده است اما دامنه تقدس در ادیان الهی و مخصوصا دین اسلام گسترده تر می گردد. تقدس به واسطه ارتباط انسان با خدا در آثار هنری معنی پیدا می کند

عهد ناصری از دوره های درخشان تاریخ خوشنویسی ایران است. چند تن از بهترین نستعلیق نویسان تاریخ در این دوره ظهور کردند، شیوه های نوی برای برآوردن نیازهای روز تجربه شد، و بسیاری از قالبها و شیوه های پیشین تکامل یافت. از علل پیشرفت خوشنویسی در دورۀ ناصرالدین شاه یکی زمینۀ مناسبی بود که در دورۀ پدران او – فتحعلی شاه و محمدشاه – مهیا شده بود

هم زمان با برآمدن صفویان، سنت خوشنویسی ایرانی نیز به پیشرف ها، استادکاری و موفقیت های چشمگیری دست یافت. ویژگی های صوری و فرمال نسخ و دست نوشته هایی که سرمشق خوشنویس آن عصر بود و مجموعۀ شرایط و دلایلی که وی را به خوشنویسی وابسته و مشغول می کرد، بررسی رویکرد و شیوۀ برخورد خوشنویس عصر صفوی را برایمان ممکن می سازد.