مقاله

انسانیم؛ نفَس می‌کشیم، می‌بالیم؛ و زیرِ «این سقفِ بلند ساده بسیارنقش» راه می‌پوییم و «آه! از این راه که در وی خطری نیست که نیست». جهان، نظاره‌گر غوغای درون و برون ماست؛ از همراهی و همدلی‌های‌مان، تا «جنگ هفتاد و دو ملت» که ره افسانه می‌زنند. اگر در جایگاه خودآگاهی بایستیم و نظاره‌گرِ خویش باشیم، آشوب و غوغایی در درون خود می‌یابیم. در گوشه‌کنارهای نفس گفت‌وگویی برپاست؛ یکی می‌گوید: «رمز عشق نگویید و نشنوید»؛ دیگری می‌گوید: «مشکل حکایتی است که تقریر می‌کنید». یکی پیکارجو و تُندخو و دیگری اهل موافقت و مروت است. یکی محتسب و دیگری مست است و این آغاز ماجراست.

نخستین‌باری که به آن پیکرکِ سفالین مرد آوازه‌خوان در موزه ملی که در کاوش‌های تپه گیان نهاوند پیدا شده و مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد مسیح است برخوردم، حیرت کردم از اینکه مگر می‌شود این مرد، چند هزار سال پیش در حال خواندن آواز بوده باشد!

حالم خوب نیست.‌ فکر نمی‌کردم، مرگ شجریان، تا این حد مرا بشکند‌. یکبار دیگر معلوم شد ، که تا چه اندازه ، من ، دور از دسترس من است ؛ تسلیت، موجب تسلی من نمی شود ،وقتی چاره‌ای نیست‌؛ به معنی واقعی‌، بیچاره‌ایم‌. با بیچارگی‌، صبوری ، چاره ساز نیست. مرگ او ناگهانی نبود، ولی ناگهان مظلومیت غریبانه ایران ،که سالها بود می دانستم ، در مقابل چشمانم متجسد شد.

متن منتشرنشده‌ به قلم فریدون مشیری درباره محمدرضا شجریان

کتاب «جغرافیای جامع ایران» را شاید بتوان اثری منحصربه‌فرد در میان کتاب‌های جغرافیایی دانست، زیرا تاکنون آنچه درباره جغرافیای ایران منتشر شده، به جنبه‌های طبیعی آن پرداخته است؛ برای مثال در سال 1362 مرحوم ربیع بدیعی کتاب «جغرافیای مفصل ایران» را توسط انتشارات اقبال منتشر کرد.

فرهاد عزیزپور، استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی و یکی از مؤلفان مجموعه «جغرافیای جامع ایران» در یادداشتی به ذکر اهمیت دانشنامه در علوم جغرافیایی برای پیوند نسل‌ها پرداخته است.

سیمرغ یکی از مهمترین و جذاب‌ترین نمادهای اشراقی و عرفانی در تمدن اسلامی ـ ایرانی است. ردپای این مرغ اساطیری در متون اوستایی و پهلوی قابل پیگیری و کاوش است. هم به عنوان مرغی سدره‌نشین و طوبی‌گزین و هم با نام حکیمی بلندمرتبه در حکمت زرتشتی.

مركز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی كه از سال 1362 فعالیت خود را در تهران آغاز كرده است با همكاری صدها نفر از پژوهشگران و صاحبنظران ایرانی و بین‌المللی با تدوین و انتشار آثار گرانسنگی همچون دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه ایران، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تاریخ جامع ایران، دانشنامه تهران بزرگ و... خدمات بزرگی به سرزمین كهن پارسی و ملت ایران داشته است.

انتشار كتاب جغرافیای جامع ایران توسط مركز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در شرایطی كه سال‌هاست این نهاد موثر علمی و فرهنگی ایران بحران مالی را تجربه می‌كند اقدامی قابل ستایش و فوق‌العاده است. هرچند از سال‌های پیش مقالات این كتاب نگارش یافته بود اما به‌سبب مشكلات مالی چاپ و انتشار آن متوقف شد.

جغرافیا را می‌توان علم شناخت دقیق و همه‌جانبه محیط طبیعی و محیط انسانی دانست. حغرافیا در زمره علوم كهن و اولیه‌ای است كه بشر با آن آشنا شد و از آن در جهت رفع مشكلات و بهبود زندگی خود و اطرافیان بهره گرفت. به عبارت دیگر بشر از دوران غارنشینی تاكنون همواره با محیط پیرامون خود در ارتباط متقابل بوده است و از جغرافیا برای شناخت و بهره‌گیری از مواهب طبیعی برای رفع مشكلات و نیازهای مادی و معنوی‌اش بهره‌برداری كرده است.