مقاله

از بنده خواسته شده تا در حد 900 كلمه درباره تاریخچه انتشارات در سالیان شروع كار انجمن فلسفه ایران تا 1357 بگویم ولی با تامل، تحقق چنین كاری به نظر ناشدنی و شاید محال می‌بود. لذا تصمیم بر این شد تا به عنوان نمونه از دو اثر انجمن، یكی از شكل‌گیری نشریه جاویدان خرد(Sophia Perennis) كه بحمدالله تا كنون ادامه یافته است و دیگری از كتاب‌شناسی توصیفی منابع تاریخ علوم اسلامی به عنوان كار ارزنده‌ای كه ابتر ماند به ‌طور خلاصه گفته شود.

47 ساله شدن موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران یا چنانكه در بین ما قدیمی‌ها معروف است «انجمن فلسفه» رویداد مباركی است. از میان موسسات پژوهشی یا انتشاراتی‌ای كه قبل از انقلاب در حوزه علوم انسانی فعال بودند و غالبا نه از سوی دولت و با تصویب قانونی در مجلس بلكه با فرمانی از بالا تاسیس شده بودند و به این دلیل بعدها بیشتر از دانشگاه‌ها در معرض سوء‌ظن بودند، این نهاد جزو موسسات معدودی است كه از انحلال و ادغام جان به در برده است.

نقش دهقانان در دوره گذار از ساسانیان به خلافت اسلامی یکی از مهمترین رخداد های مربوط به تاریخ ایران در قرن اول هجری است. دهقانان در جامعه ساسانی، نجبای درجه دوم و طبقه ای از زمینداران کوچک محلی بودند که در مرتبه ای پائین تر از بزرگان وآزادان قرار می گرفتند. آنان در دوره انوشیروان طبقة قدرتمند و صاحب جایگاه ویژه ای بودند.

اردشیر بابکان در سال 224م با غلبه بر اردوان پنجم اشکانی توانست شاهنشاهی جدیدی را در تاریخ ایران پایه گذاری کند. سلسله ساسانیان به تدریج توانست پادشاهی عظیمی را تشکیل دهد که لازمه اداره چنین پادشاهی بزرگی داشتن نظام اداری توانمندومنسجم بود که در رأس آن صاحب منصبان مختلفی حضور داشتند.

فرش بافی از مهم ترین صنایع کهن ایرانی است که قدمت آن به دوران اساطیری و عصر هوشنگ، طهمورث و جمشید می رسد. در دوره هخامنشی و اشکانی نیز صنعت فرش بافی مرسوم بوده و فرش های ایرانی به سراسر دنیای آن روز صادر می شده است. با این حال، در دوره ساسانی این صنعت به اوج شهرت خود دست یافت، چنانکه فرش های گران بهایی که در بافت آن حتی از سیم و زر نیز استفاده شد، به حد اعلای تولید گردید.

در طرح فکری فلاطوری حساسیت‌های هرمنوتیکی نسبت به مقوله تنوع تفاسیر متن مقدس (در اینجا قرآن کریم) چندان جدی گرفته نمی‌شود و چنان از آموزه‌های قرآنی سخن می‌رود که گویی ما می‌توانیم به سهولت و پشت سر گذاشتن افق فهم معاصر به آن آموزه‌ها و جهت گیری‌ها در شکل ناب آن دسترسی پیدا کنیم.

«دگرگونی بنیادی فلسفه یونانی در برخورد با شیوه اندیشه اسلامی»، عنوان «رساله استادی، عبدالجواد فلاطوری است كه در سال 1973 میلادی برابر با 1352 هجری شمسی برای احراز مقام استادی تسلیم دانشكده فلسفه دانشگاه كلن آلمان شده است». این رساله در سال 1394 خورشیدی با ترجمه محمدباقر تلغری‌زاده و ویراستاری بهمن پازوكی توسط موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران با همكاری موسسه انتشارات امیركبیر منتشر شد.

با آنکه عبدالقادر گیلانی شخصیت موثری در تصوف و فرقه‌های عرفانی بوده و پیروان فراوانی درطول قرنها درایران ، ترکیه ، عراق و دیگر کشورها داشته‌است اما تاکنون آثار چندانی درباره زندگی و اندیشه‌ها و جایگاه او در تصوف و عرفان اسلامی به زبان فارسی نگاشته نشده‌است.به تازگی کتابی در این باره از دلاور گورر محقق دانشگاه سلجوق قونیه به همت داود وفایی به فارسی ترجمه و توسط انتشارات مولی منتشر شده‌است.

فلاطوری در سال 1968 یگانه کتابخانه شیعی را در سطح اروپا، در دانشگاه کلن آلمان بنیان نهاد. همچنین ایشان بنیانگذار آکادمی علوم اسلامی در آلمان است. کتابخانه‌ای که نحوه ارسال کتاب از ایران از طریق زمینی با یک تریلی و رسیدن آن در یک عصر روز جمعه به دانشگاه (که دو روز بعد آن یعنی شنبه و یکشنبه تعطیل است) را می‌باید از زبان استاد فلاطوری می‌شنیدید.

پیدایش و گسترش شتابان کیش نوظهور مانوی در سده سوم میلادی با استفاده از ابزارهای متعدد و متنوع تبلیغ دینی که حاصل نبوغ پدیدآورنده‌اش بود، نه‌تنها قلمرو شاهنشاهی ساسانی بلکه بخش‌هایی از سرزمین‌های امپراتوری روم در شرق و در مجاورت مرزهای ایران‌شهر و قسمت‌هایی از آسیای میانه، چین و شبه‌جزیره عرب را نیز در بر گرفت.