گفتگو

كمتر واژه‌ای را در علوم انسانی می‌توان یافت كه همگان روی آن اتفاق نظر داشته باشند و به یك تعریف واحد از آن برسند. واژه‌های فرهنگ و سیاست هم مشمول همین قاعده می‌شوند و اتفاقا در این دو واژه عدم اجماع بیش از بقیه به چشم می‌آید. وقتی بخواهیم از نسبت این دو صحبت كنیم كار به مراتب سخت‌تر می‌شود. چرا كه ابتدا باید مشخص كرد مراد ما از فرهنگ و سیاست چیست؟ این امر سخت را با دكتر حمید عضدانلو در میان گذاشتیم و از او خواستیم كه از نسبت میان سیاست و فرهنگ، روشنفكر و فرهنگ و همچنین فرهنگ دولتی سخن بگوید. حمید عضدانلو كه این روزها در امریكا اقامت دارد و مشغول تدریس است، سوال‌های ما را بی‌پاسخ نگذاشت و به صورت مكتوب به آنها جواب داد.

مجتبی مینوی در سراسر عمر ادبی اش، که دامنۀ آن نیم قرن تمام را در بر می گیرد، همواره خود را به عنوان یک منتقد سختگیر و یک پژوهشگر ستیهنده شناسانده است، و غالباً طرح و انتشار نظریات او مباحثات و گاه مناقشات فراوان در پی داشته است. بنابراین طبعاً هیچ ضرورتی ندارد که همۀ نویسندگان « کتاب امروز » با همۀ گفته های استاد مینوی موافقت مطلق داشته باشند، و لیکن آنها را این را مسلم می دانند که شنیدن نظریات مردی چون مینوی که، علاوه بر داشتن مقام بلند در عالم تحقیق، از بدو پیدایش جنبش جدید ادب فارسی در متن آن قرار داشته است همواره یک فرصت مغتنم خواهد بود.

تعطیلی اركستر سمفونیك تهران كه حالا چند سالی است به درازا كشیده شده و حتی دولت تدبیر و امید هم نتوانسته با امیدی كه در دل اصحاب موسیقی كاشته تدبیر درستی برای آن بیندیشد، نهادها و سازمان‌های دیگر كشور را به هیاهوی تشكیل اركستری تازه انداخته است. اركستر «شهر تهران» كه نام درخشان نادر مشایخی را به عنوان رهبر یدك می‌كشد به همت شهرداری تهران و خانه هنرمندان پنجشنبه گذشته كار خود را به طور رسمی آغاز كرد تا در این زمستان پرهیاهوی موسیقی تفریحی، مجالی هم برای ارایه قطعات هنری آهنگسازان كلاسیك غربی باشد.

سال‌های دانشجویی این بار با پدر جامعه‌شناسی ارتباطات، دکتر باقر ساروخانی ورق خورد. او از نخستین‌هایی بود که در سال 1352 به تدریس جامعه‌شناسی ارتباطات در دانشگاه تهران پرداخت و کار خود را با شش دانشجو آغاز کرد. از دیگر فعالیت‌های علمی وی آموزش درس «جامعه‌شناسی خانواده» از سال 1347 در دانشگاه تهران است. تلاش‌های ساروخانی موجب پیدایش گرایش جدیدی تحت عنوان «جامعه‌شناسی خانواده» در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های ایران شد.

بحث بر سر تبیین دقیق و صحیح از اسلام حقیقی سال‌هاست كه مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته و بسیاری نیز در این موضوع به تحقیقات و ارایه نظریات مختلف پرداخت ه‌اند. اما یكی از مهم‌ترین وجوه این بحث موضوع رابطه یا تقابل اسلام و غرب است كه بحث اسلام حقیقی و خوانش نوین از پیام الهی مورد‌توجه قرار گرفته است. لذا برای شناخت و تبیین گستره رابطه اسلام و غرب باید مبانی فكری آن را در مسائل مختلفی مانند: معرفت‌شناسی، فلسفه، علم و معرفت قدسی، سنت و ادیان به صورت یك پروژه فكری واحد مد نظر داشت. چرا كه همه مسائل معرفتی را جزء جزءنمی‌توان نگریست بلكه آنها در یك ساختار و یك ساحت مد نظر قرار می‌گیرد.

زبان فارسی آن چیزی است که بیضایی می‌نویسد، شاملو می‌نویسد، آل احمد، مسکوب، نجفی و آشوری می‌نویسند، نه آن چیزی که در زبان روزنامه و تلویزیون ما خوانده و شنیده می‌شود یا در بعضی تالیفات و ترجمه‌ها می‌بینیم.

ششم بهمن ماه سالروز آغاز دوران نخست وزیری ١٣ ساله امیرعباس هویدا در دوران پهلوی است. با توجه به اهمیت این دوران و در راس دولت بودن هویدا در مهم‌ترین دهه تاریخ ایران و تاثیری كه سیاست‌های او می‌تواند برای سال‌های متمادی بر اقتصاد كشور داشته باشد به سراغ سعید لیلاز، پژوهشگر سیاسی و اقتصادی رفته و به تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف سیاست‌های اقتصادی هویدا در دوران صدارتش پرداختیم. متن گفت‌وگو با این استاد دانشگاه شهید بهشتی را در ادامه می‌خوانید.

آن هنگام که ساموئل هانتینگتون از «برخورد تمدن‌ها» سخن به میان آورد، اندیشمندانی که روی مرزهای تمدن‌ها بودند، به مخالفت با او برخاستند. آمارتیاسن، فیلسوف و اقتصاددان هندی با تکیه بر مفهوم هویت، سعی در مفصل‌بندی ایده همنشینی تمدن‌ها داشت و طی سالیان اخیر به اندیشه خود بال و پر داد. آمارتیاسن همچنین «جنگ علیه ترور»، «جهانی شدن» و منحصر کردن رادیکالیسم مذهبی به اسلام را با پرسش‌هایی جدی روبه‌رو کرد. او در ادامه مطالعات و تأملات خود گزارشی درباره خشونت، منازعه و افراط‌گرایی میان 53 عضو کشورهای مشترک‌المنافع که زمانی امپراتوری بریتانیا را شکل می‌دادند، منتشر کرد. نوشته زیر متن گفت‌وگوی اینتر پرس سرویس با آمارتیاسن درباره دیدگاه‌های اوست.

«تهران شهر 7 هزار ساله» یا « مسافر 7 هزار ساله در تهران» این روزها تبدیل به بحث داغی میان ساکنان پایتخت دودگرفته شده است. برخی از باستان شناسان یافته‌های این کاوش را برای اظهار نظر قطعی کافی نمی‌دانند و معتقدند باید این کاوش‌ها ادامه پیدا کند، در حالی که تعدادی دیگر از باستان‌شناسان به طور قطعی تایید می‌کنند که قدمت شهر تهران 7 هزار ساله است. این مطلب گفت و گویی است با «احسان یغمایی»، باستان‌شناس که مسئله احتمال « تک خاکسپاری و مسافر بودن این اسکلت» را برای نخستین بار مطرح کرد.

میلاد پورعیسی . زهرا بادامچی/ 30دی‌ماه، بیستمین‌سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان بود. نماینده این روزهای مردم در مجلس، به‌دور از چالش‌ها و از جایگاه فرزند استاد شهید مطهری، بازرگان را روشنفکری دینی می‌داند که اسلام را تعبدا می‌پذیرد و برای فهم بهتر دانشگاهیان، اسلام پذیرفته‌شده را مستند به شواهد علمی می‌کند، نه‌اینکه پذیرش احکام‌اسلامی را منوط‌به اثبات آنها از طریق علوم تجربی بداند. هرچند علی‌مطهری معتقد است که روش اثباتی بازرگان ناقص بوده و روش صحیح فهم دین روش فلسفی مورد استفاده شهید مطهری است، اما مهم‌تر از این تفاوت‌های اندیشه‌ای، علی‌ مطهری به ‌دلایلی اشاره می‌کند که موجب نزدیکی پدرش و بازرگان به یکدیگر می‌شده. علی مطهری می‌گوید بازرگان و نهضت آزادی باید همچنان در داخل قطار انقلاب حفظ می‌شدند و فقط نمی‌شد مناصب حساس و کلیدی را به آنها سپرد. او می‌گوید پدرش نیز چنین رویکردی داشته و نظر پدرش با دیگر انقلابیون نسبت به بازرگان متفاوت بوده است.