گفتگو

مهدی صادقی نویسنده «کتاب کبریت ایران» در این کتاب نوشته است که کبریت در دوره استبداد ناصرالدین شاهی فراگیر نشد اما در دوران مشروطیت عمومیت پیدا کرد. کبریت در دورانی نیز با شعارهایی چون «حب الوطن من الایمان» که روی بدنه‌اش درج می‌شد تاثیر بسیاری بر فرهنگ عمومی مردم از دوران مشروطه به بعد گذاشت.

در فضایی که به اصطلاح، شتر با بارش گم می‌شود یافتن ناشران موسیقی در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور مانند پیدا کردن سوزن در انبار کاه است. این اتفاقی است که هر سال در برگزاری نمایشگاه‌های کتاب تکرار می شود. در فضای وسیعی که عرصه بر تمامی حوزه‌های آموزشی‌، پژوهشی، تاریخی و... گسترده است، تنها تعداد اندکی از غرفه‌های موسیقی آن هم ناشرانی که در حوزه آثار مکتوب فعالیت می‌کنند به چشم می‌خوردند دیگر مؤسسات تولید آثار صوتی نیز با گلایه‌ از نبود جایگاه شایسته و هزینه بالا ترجیحاً کنار کشیدند. این اتفاقات و پاسخگو نبودن به اعتراض‌ها نشان از نگاه سلیقه‌ای مسئولان به هنر مهجور و مظلوم موسیقی دارد.

مصاحبه با یک ریاضی‌دان، بسیار دشوار است و به همین دلیل، کمتر پیش می‌آید رسانه‌ای با یک ریاضی‌دان گفت‌وگو کند. در سینما هم که سرآمد هنرها و رسانه‌ست، کمتر پیش آمده ریاضی‌دانی شخصیت اصلی ماجرا باشد. دلیلش هم تا حدودی واضح است، نه ریاضی برای ما جذابیتی دارد و نه ریاضی‌دان‌ها علاقه دارند درباره چیزی غیر از ریاضی گفت‌وگو کنند. اما ماجرای پروفسور «سدریک ویلانی » تا حدودی متفاوت بود. از زمانی که قرار شد پروفسور «ویلانی» به ایران بیاید، تصمیم گرفتیم گپی کوتاه و چند دقیقه‌ای با او داشته باشیم که با همکاری سفارت فرانسه فرصت این کار فراهم شد. البته پروفسور «ویلانی» آن‌قدر خوش‌صحبت بود که گفت‌وگوی چند دقیقه‌ای به مصاحبه‌ای مفصل تبدیل شد.

مسعود بُربُر: حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی، سخن‌سرای نامدار ایران و سراینده شاهنامه است. او را بزرگ‌ترین سراینده پارسی‌گو دانسته‌اند و شاهنامه او را نجات‌دهنده و حافظ زبان پارسی و تمدن ایرانی خوانده‌اند.ابرافسانه‌ای سترگ، سرشار از اسطوره‌های گوناگون و شخصیت‌های پیچیده، که با در برداشتن جوانب گوناگون فرهنگ و تمدن ایرانی، نقش میثاق ملی ایرانیان را بازی کرده و شب‌های گوناگون در نقاط گوناگونی از این سرزمین در جمع خانواده‌ها و مردم، همخوانی شده است. اما شاهنامه به مثابه میثاق ملی ایرانیان، چه اندازه از آنِ همه ایرانیان امروز است؟ جایگاه اقوام ایرانی در شاهنامه کجاست و این میثاق تاریخی ملی برای یک فرد ایرانی، از هر قومیتی که باشد، چه در بر دارد؟ این پرسش‌ها و بیشتر را به مناسبت ۲۵ اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت این فرزانه خردمند و خردورز، از دکتر شروین وکیلی، جامعه شناس، اسطوره‌شناس و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ و تمدن ایرانی پرسیدیم.

آرش رضایی: محمدعلی سپانلو را هم به عنوان شاعر می‌شناختیم، هم به عنوان مترجم و پژوهشگر ادبی. او که نیست، ادبیات ما باید ضایعه تنفسی بزرگی را تحمل کند. ادبیاتی که بخش اعظمی از صبقه معاصر آن به دست این مرد به کشورهای دیگر رفت و با تلاش او به آنها معرفی شد. به بهانه همین واقعه ناگوار با علی باباچاهی (شاعر و منتقد ادبی) به گف تو گو نشستیم و از روزگار او و سپانلو پرسیدم...

صدیقه موسوی: اگر ما بسیار فراخ به شاهنامه بنگریم موضوع و كاركرد جدا از یكدیگر از نام گرامی و سپند ایران در این نامه ورجاوند خواهیم یافت. ایران در بخش‌هایی گسترده از شاهنامه نامی است كه سراسر ایران زمین را در بر می گیرد، در كاربرد برابر است با ایرانشهر در نوشته‌های پهلوی. شما به هر دیدگاهی، زمینه ای، اندیشه ای كه با این فرهنگ و منش در پیوند است می پردازید، در آن می پژوهید، به ناچار می باید به شاهنامه بازگردید. من هرگز نمی گویم كه ایران بهشت برین است‌اگر با نگاهی فراخ به تاریخ و فرهنگ ایران بنگریم نیكی‌ها و زیبایی‌ها در آن خواهیم یافت. گاهی به جای ایران واژه پارس نیز به كار برده می شده است، از پارس هم ایران بزرگ، ایران فرهنگی و تاریخی خواسته می شده است. ایرانیان بویژه جوانان ایرانی كه ایران فردا به دوش‌های ستبر و پرتوان آنان نهاده خواهد آمد در تكاپوی آنند كه ایران را بشناسند و در پی آن خویشتن را.

تابستان ١٣٩٣ که «زمستان بلاتکلیف ما» منتشر شد، با سپانلو برای گفت‌وگویی درباره کتابش تماس گرفتیم و با وجود همه ‌بیماری‌هایش گفت‌وگو را پذیرفت: «به‌نظرم جمعه روز خوبی است. صبح جمعه زنگ بزن و اگر حالم خوب بود، بیا» و بعد جمعه صبح، پشت تلفن: «امروز عصر خوب است، اما حالم خوب نیست و نمی‌توانم بنشینم و عکاس نیاور؛ همان عکس‌های قبلی را کار کنید».

علی‌اکبر صادقی چهره ماندگار، نقاش، طراح، انیماتور در 77 سالگی همچنان پرکار است. با اینکه از پنج سالگی نقاشی را آغاز کرده است و در تمام این سال‌ها هنر مهم‌ترین دغدغه زندگی‌اش بوده اما همچنان صبح‌ها به عشق نقاشی کشیدن از خواب بیدار می‌شود و دنیای بدون نقاشی را نمی‌تواند تصور کند. او تاکنون بارها آثارش را در گالری‌های مهم ایران و جهان به نمایش گذاشته و در دی‌ماه سال گذشته نیز مجموعه‌ای از نقاشی‌هایی که در سفر کشیده بود در گالری فرهنگسرای ارسباران به نمایش گذاشته شد. پیش‌تر از سوی موزه هنرهای معاصر تهران اعلام شده بود که در اردیبهشت‌ماه سال‌جاری نمایشگاهی از آثار او در موزه برپا خواهد شد اما چون این پیشنهاد آن‌گونه که باید به مرحله اجرا نرسید، صادقی از برپایی این نمایشگاه منصرف شد. او برخلاف بسیاری از هنرمندان که همواره ایده‌های پیشین خود را تکرار می‌کند، ایده‌های بکری دارد و همین امر موجب شده که آثار متعددی از او فرصت نمایش عمومی پیدا نکنند و ماه به ماه نیز به تعدادشان افزوده شود. آثار علی‌اکبر صادقی تاکنون در قالب چندین مجلد کتاب منتشر شده‌اند اما بزودی یک کتاب از آثار او منتشر خواهد شد کتابی که تا زمان انتشار صادقی ترجیح می‌دهد داستانش همچون راز باقی بماند و لذت انتشار این کتاب را در مراسم رونمایی با مخاطبانش سهیم شود. بسیاری از منتقدان آثار صادقی را با سالوادر دالی مقایسه می‌کنند اما او با همه احترامی که برای دالی قائل است این باور را دارد که آثارش کاملاً ایرانی و متأثر از عرفان ایرانی است. با علی اکبر صادقی گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

در میان محققان و پژوهشگران ایرانی محمد علی همایون كاتوزیان جایگاه ویژه ای دارد. كاتوزیان از معدود چهره های دانشگاهی ایران است كه همچون قدما می توان به او سمت جامع را داد، یعنی محققی كه در كنار رشته تخصصی اش یعنی اقتصاد در حوزه های دیگری چون ادبیات و تاریخ و علوم سیاسی نیز آثار شاخص و قابل توجهی دارد. او كه سال هاست عضو هیات علمی موسسه شرق‌شناسی دانشگاه آكسفورد است، آثار فراوانی به زبان های انگلیسی و فارسی نگاشته كه از آن میان می توان به اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی،صادق هدایت و مرگ نویسنده، مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، ایدئولوژی و روش در اقتصاد، دولت و جامعه در ایران:

ترجمه فاطمه حجازی‌زاده: پروفسور کاتلین فیتزپاتریک، Kathleen Fitzpatrick، متولد 1967، امریکا است. او مدرس «علوم‌ دیجیتال» و «مطالعات رسانه» است. و مدیریت ارتباطات علمی انجمن زبان نوین را بر عهده دارد و اکنون به عنوان استاد تحقیق دانشگاه نیویورک مشغول به فعالیت است. او متخصص «نشر علمی در فضای اینترنتی» است و بر «تأثیرات ارتباطات شبکه‌ای بر متون» تحقیق می‌کند.