مقاله

من از سال 1357 با نام و چهره زنده یاد دکتر محمد حسن گنجی آشنا شدم. در آن زمان من جوانی جست‌و‌جوگر، شاداب و در پی آرمانخواهی بودم، مثل بسیاری از جوان‌های عزیز و دوست داشتنی امروز. تعجب نکنید که من در طول زندگی و بخصوص جوانی همواره تمایل داشتم با انسان‌های موفق و بنام ارتباط داشته باشم. امیدوارم شما نیز این ویژگی‌ها را داشته باشید. آنچه در زیر مسطور است نگاهی چهار دقیقه‌ای به حدود چهل سال آشنایی با ایشان است، یعنی یک دقیقه برای هر ده سال. ایشان دانشمند بزرگی بودند. بزرگی ایشان به این دلیل بود که بیشتر می‌اندیشیدند. حرف‌ها و نوشته‌های اندیشمندانه ایشان دلالت بر این دارد که ایشان در کوره درون،خود را می‌ساختند، نه از بیرون. معلوم است که انسان هایی که از درون خود را می‌کاوند و می‌سازند، همه یافته‌های خود را در بیرون از خود متجلّی نمی‌کنند.

اشاره: «استاندارد آموزش» در حوزه وسیعی از سطوح یادگیری دانش در چرخه آموزش کشور مطرح است. این چرخه شامل مهد، پیش‌دبستان، دبستان، دبیرستان و دانشگاه و آموزشهای حرفه‌ای و بازآموزی (برای مسئولان، مدیران، متخصصان، کارکنان، کارگران و غیره) و آموزش همگانی برای عموم مردم و برگشت مجدد به چرخه می‌شود.

اشاره: شکسپیر از بزرگان ادبیات انگلیسی است و نوشتار حاضر به قلم استاد حرّی ـ بنیانگذار مؤسسه ملی زبان ـ از تازه‌ترین پژوهشها در این زمینه است که پیشتر در «اطلاعات سال ۱۳۹۳» به چاپ رسیده، و اکنون با اندک تلخیص در دسترس ادب‌دوستان قرار می‌گیرد.

شادروان استاد دکتر منوچهر مرتضوی می‌گوید: «فراموش نکنیم که مسلم بودن عظمت فردوسی و اثر بی‌نظیرش به هیچ وجه مستلزم اعتقاد به اهمیت و اشتهار اجتماعی فردوسی در روزگار خویش و توقع غیرمنطقی بی‌نیازی آرمانی وی نیست. دوستداران فردوسی می‌خواهند سیمای واقعی شاعر بزرگ ایران را با سیمای آرمانی خود و شخصیت اساطیری و ملی او منطبق و همسان ببینند؛ یعنی می‌خواهند فردوسی محمود را مدح نگفته، بلکه او را هجو کرده باشد و در همین حال از او متوقع تشویق و پاداش نبوده باشد.

بررسی علت انحطاط و از خود بیگانگی مسلمین؛ مسئله‌أی است که در طول صد سال اخیر توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان را به خود جلب کرده است. این که چرا مسلمانان بعد از گذر از دوران طلایی عزت و افتخار به یکباره به ضعف و انحطاط کشیده شدند، مسئله ای است که معلول عوامل بسیاری است. هر چند که بررسی این عوامل، خود محتاج تألیف کتابی مستقل است. ولی در یک جمله می‌توان گفت که از بین رفتن وحدت مسلمین و ایجاد شکاف بین امت واحده اسلامی از عمده‌ترین عوامل این ضعف و انحطاط به شمار می‌رود.

احمد قاضی شخصیتی جامع داشت و کارهایش متنوع بود؛ بی شک احساس مسؤولیت و شرایط عصر وی و دغدغه هایش همین را اقتضا می کرد. راقم این سطور با دلی دردمند از فراق آن فرزانه دوران، احمد قاضی، قصد دارد که به قول بیهقی «لختی قلم را بر وی بگریاند» و دل شوریده از توفان غم و اندوه را با آن تسکینی ببخشم. می دانم که این روزها بسیاری چون من در اندوه مرگ آن نازنین - که هنوز نتوانسته­ام مرگش را باور کنم- به سر می برند. به یاد می­آورم زمانی را که دانش آموز بودم و مجله سروه را که ماموستا هیمن منتشر می کرد با حرص و ولع می خواندم.

برای کیرکگارد بر اساس حقیقت زندگی کردن در وهله اول منوط به وفاداری است. با دیگران، خدا و خود صادق بودن. کیرکگارد بر پرسش از معنای صداقت یا صادقانه وجود داشتن تمرکز می کند.

این هفته مردم مهاباد و در سطحی وسیع تر اهل فرهنگ کردستان دو تن از نام آوران تاریخ و فرهنگ خود را از دست دادند. یکشنبه احمد قاضی و امروز چهارشنبه احمد شریفی از این دنیای خاکی پر کشیدند و خلقی را در فقدان خود داغدار و سوگوار نمودند. اینجانب از طرف خودم ، بخش پژوهشهای کردی و مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی این مصیبت بزرگ را به خانواده و دوستان این بزرگان و همه دوستداران تاریخ ،فرهنگ و ادب کردی تسلیت می گویم. درباره ویژگیهای احمد قاضی ، اهل فرهنگ ، این چند روز بسیار نوشته اند و طبعا نیازی به تکرار آن نیست و درباره احمد شریفی هم پس از این خواهند نوشت .

«سرانجام» کتاب گسترده‌ای است به زبان کُردی اورامی که واژگانی از فارسی، کردی لکی، لُری، کردی کرماشانی، کردی دیمیلی یا زازایی، کردی کرمانجی، گویشهای سایر نقاط قلمرو ایران فرهنگی در مرزهای غربی که نقاط تجزیه شدة کردستان را شامل می‌شود، در آن دیده می‌شود. چون عقیده علویان (یارسان) دَوْری است و نه خَطّی، بنابراین مجموعه کتاب سرانجام از دوره‌های متعدد تشکیل شده است که ازقرن سوم هجری تا زمان حال را در بر می‌گیرد و این خود گنجینه‌ای عظیم است که اکثر مستشرقان و پژوهشگران ادیان و عرفان را به شگفتی واداشته است.

در قرن بیستم، نام سه تن مستشرق که خدمات شایانی در زمینه ایران‌شناسی به جای آوردند، مخصوصاً قابل ذکر است: یکی مارتین تئودور هاوتسما (در مآخذ اسلامی: هوتسما، ۱۸۵۱ـ۱۹۴۳)، سرویراستار (۱۸۹۷ـ ۱۹۲۴) نخستین چاپ دایره‌المعارف اسلام که علاوه برمجموعه متون مربوط به تاریخ سلاجقه(۱۸۸۶ـ ۱۹۰۲)، منتخباتی از اشعار خمسة نظامی را هم منتشر کرد؛ دیگری یوهانس هندریک کرامرس (۱۸۹۱ـ۱۹۵۱)‌استادیار زبانهای فارسی و ترکی در دانشگاه لیدن که توجه خاصی به سهم ایرانیان در متون جغرافیایی اسلامی داشت؛ سه دیگر کارل یان که او هم در دانشگاه لیدن زبانهای فارسی و ترکی تدریس می‌کرد و مهمترین کار تحقیقی او در زمینة ایران‌شناسی، تحصیح و ترجمه و طبع بخشهایی از جامع‌التواریخ خواجه رشیدالدین فضل‌الله (۶۴۵ـ ۷۱۸ ق) بود. مطالعه ادبیات کهن فارسی و رابطه آن با اسلام و همچنین تحقیق در عرفان هند و ایرانی و مسائل زبان‌شناختی متون فارسی و جهة همت بعضی دیگر از محققان هلندی در سالهای اخیر است.