در قرن بیستم میلادی ایران‌شناسی در ایران در پی دستاوردهای ایران‌شناسان خارج از کشور، شکل گرفت و ایران‌شناسان داخل کشور با بیداری و آگاهی به جمع‌آوری و صیانت آنها پرداختند. این جهش ابتدا بیشتر جنبة کنجکاوی و تحسین داشت، اما به تدریج علاقة شدید به شناخت مظاهر ملی و جلوه‌های فرهنگی و نیز صیانت آنها را در پی آورد. ظاهراً اصطلاح «ایران‌شناسی» سالها پس از بنیانگذاری آن وضع شد؛ پیش از آن، ایران‌شناسان اصطلاح «مطالعات ایرانی» به‌کار می‌بردند و حتی آنتوان میه که خود ایران‌شناس بود، در سال ۱۹۲۲ اصطلاح «ایرانیسم»برای آن اختیار کرد، در حالی که در همان زمان گایگر مجلة ایران‌شناسی را در آلمان منتشر می‌کرد. ظاهراً در ایران اصطلاح «ایران‌شناسی» را نخستین بار احمد کسروی در مقدمة شهریاران گمنام (۱۳۰۷ش) به‌کار برده است که در سال بعد
نام و مفهوم علوم اجتماعی ۱ـ علوم انسانی و اجتماعی در کشور ما با اینکه در دهه‌های اخیر کم و بیش پیشرفت داشته، از جهاتی نیز با مشکلاتی مخصوصاً در برنامه‌ریزی دروس و تعیین و تدوین کتاب درسی مواجه بوده است. روشن شدن این وضع مسبوق به تحقیق در ماهیت علم جدید به طور کلی و مخصوصاً آشنایی با موقع و مقام علوم انسانی و اجتماعی در جهان کنونی است. این تحقیق هنوز صورت نگرفته است. تدریس دهها سال فلسفه علم در دانشگاهها نیز ما را چنان‌که باید متوجه اهمیت مسئله نکرده است.
«رنگباز»، یعنی آن که در تغییر و تعویض رنگها زبردست است، همه رنگ است. اینکه در بعضی متون چون زبده‌التواریخ کاشانی از قول پارسیان (علویان اهل حق، یارسان) نقل شده است: «محمد(ص) و علی(ع) و سلمان هر سه اَلَه‌اند؛ آن نور گاه در یک شخص ظهور کند و وقتی در دو و گاهی در سه…» این اَلَه به معنی «الله» و نعوذبالله خداوند نیست، بلکه به همین معنی اصطلاحی (رنگباز) است که در متن سرانجام بسیار به کار رفته است. و در تأیید این سخن، حضرت استاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی در کتاب قلندریه در تاریخ در توضیح همین عبارت زبده‌التواریخ آورده‌اند: «اَلَه به معنی هر چیزی است که در آن بیش از یک رنگ وجود داشته باشد. هم‌اکنون در کدکن به همین معنی به کار می‌رود.» (قلندریه در تاریخ، ص۶۰) رنگ او زنگ و غبار دلها را می‌زداید.
ناصرخسرو شاعر و نویسنده‌ای است که کارنامه‌ای پربار دارد. دیوانش بیش از ده‌هزار بیت است. دست کم هفت اثر به نام او می‌شناسیم. به‌جز «سفرنامه» که جنبه روایتی و توصیفی و نیز زبان ساده‌تری دارد، در شش اثر دیگر او به مسائل فکری، کلامی، فلسفی و مجادلات فکری پرداخته شده است. معلوم است که از لحاظ زبانی این آثار گنجینه‌ای است از مرد دانایی که در قرن پنجم زندگی می‌کرده. پس آثار او از لحاظ کمّی و کیفی قابل ملاحظه است.
بدون تردید بزرگترین آسیبی که به پیکر دین به لحاظ فکری وارد می‌آید، هجوم پدیده قشری‌گری است. جمود فکری و قشری‌گری مذهبی همچون استبداد دینی از آفات بزرگ جوامع دینی به شمار می‌آید. این آفت به عصر و زمانه‌ای خاص محدود نمی‌شود. در هر عصر و زمانه‌ای راهی برای نفوذ باز می‌کند و در شرایطی هموار در لایه‌های آشکار و پنهان جوامع دامن نیز می‌گسترد. در هر زمانه‌ای در چهره‌ای جلوه‌گر می‌شود؛ گاه همچون دیروز در چهره «خوارج» و «اخباری‌گری»، و گاه همچون امروز در چهره‌گروههای مختلف تکفیری چون: «طالبان» و «القاعده» و «بوکوحرام» و «داعش» و…
در میان سخنورانِ بزرگ فارسی ـ اعم از متقدمان و متأخران ـ کمتر کسی را می‌توان یافت که همانند مولانا جلالالدین محمد مولوی به نقش و تأثیر تمثیل ـ در تفهیم و انتقالِ مفاهیم به مخاطب ـ پیبرده و از آن، به هوشمندانهترین و مؤثرترین شیوه استفاده کرده باشد.
اقبال می‌خواهد روح ایمان به خویش را دیگر بار در کالبد ملل مشرق زمین بدمد و آنان را از «خودباختگی» و «مسخ فرهنگی» برهاند: ای اسیر رنگ، پاک از رنگ شو مؤمن خود، کافر افرنگ شو
«مطالعات میان‌رشته‌ای با عنایت به قرآن» زیرساخت‌های محکمی را می‌طلبد. آنچه ما به عنوان علوم‌انسانی می‌شناسیم همچون اقتصاد، علوم‌سیاسی، حقوق و... در فضای عرفی دانشگاهی شکل گرفته‌است. علوم‌انسانی در مقام مقایسه با علوم دینی و مطالعات قرآنی، در نگاه اول در مبانی، متفاوت به نظر می‌رسند؛ چرا که در «مطالعات قرآنی» پیرامون علومی برآمده از «سنت» و در مطالعات مربوط به «علوم عرفی»، پیرامون علومی برآمده از «مدرنیته» صحبت می‌کنیم. اما آنچه نباید از نظر دور داشت این است که علوم عرفی میراث مهمی از دوره سنت در خود نهفته دارند.
در میان رویدادهای سیاسی و اقتصادی ریز و درشتی كه در كشور رخ می‌دهد، توجه ما به موضوعات مثبت فرهنگی كمتر است، در حالی كه اهمیت این رویدادها از موارد سیاسی و اقتصادی اگر بیشتر نباشد، كمتر نیست. امروز «مراسم رونمایی از كتاب تاریخ جامع ایران» در مركز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود. هرچند هنوز از محتوا و كیفیت این كتاب ٢٠ جلدی اطلاعی نداریم ولی برحسب اعتباری كه مركز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی دارد، پیشاپیش می‌توان گفت كه این كتاب در نوع خود اگر نگوییم بی‌نظیر، كم‌نظیر خواهد بود. آنچنان كه گفته شده تمدن و جامعه ایران تاریخ‌مند است به ناچار باید درباره این تاریخ بیطرفانه و علمی تحقیق كرد و نوشت و اجازه نداد كه برخی ترهات تاریخی به نام آموزش رسمی به خورد جوانان این مرز و بوم داده شود و آنان را از تاریخ و تمدن خود منزجر كند.
به روح شهدا از جمله شهيدان غواصي كه امروز تشييع مي‌شوند درود مي‌فرستم. اگر اين كشور پابرجاست به خاطر خون همين شهداست. براي طول عمر مقام معظم رهبري دعا مي‌كنيم. همچنين از تشريف‌فرمايي مجاهد بزرگ آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني فقيه توانمند، مفسر قرآن و شخصيتي كه چه قبل و بعد از انقلاب خدمات بزرگي به اين كشور كرده‌اند سپاسگزاري مي‌كنيم؛ خدماتي كه هم در حوزه فرهنگي انجام داده‌اند و هم در عرصه آباداني و اقتدار ملي. تدوين كتاب بيست‌جلدي «تاريخ جامع ايران» نزديك به ١٤ سال طول كشيده است كه در آن ١٧٠ نويسنده برجسته نقش داشته‌اند. «تاريخ جامع ايران» تاريخ سياسي، اجتماعي و فرهنگي تمام رفتارهاي ايرانيان را كه در گذشته گسترده‌تر از ايران امروز بوده است، شامل مي‌شود و تمام رفتارها، پندارها و زندگي ايرانيان در طول سه‌هزار سال را به تصوير مي‌كشد.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید