مقاله

امروز هفتم تير روز مبارزه با سلاح‌هاي شيميايي و ميكروبي است. ٢٨‌سال پيش در چنين روزي صدام حسين طي چند حمله هوايي مناطق پرجمعيت شهر سردشت را بمباران شيميايي كرد و چهار نقطه شهر و نيز نزديكي منبع آب شهر را مورد حمله شيميايي قرار داد و در زمان كوتاهي، تعداد بي‌شماري از زنان و كودكان و سالخوردگان را شهيد و هزاران نفر را مصدوم و مجروح كرد و يكي از بزرگترين جنايات دو دهه پایانی قرن بیستم را مرتكب شد.

تدبیری که برای کوتاه‌مدت اندیشیده‌اند، این است که از آرای دانشمندان و محققان علوم انسانی و اجتماعی آنچه با اصول اعتقادات دینی منافی به نظر می‌رسد، از درسها حذف شود. پیداست که قضیه‌ای به عظمت مواجهه با علوم اجتماعی، با تدبیر اتخاذشده مناسبت ندارد. منتهی محظوری که وجود دارد، این است که در یک حکومت دینی اگر نظر مخالف دین تحمل شود، تعلیم آن نظرها را برنمی‌تابند.

بنا به قول ابوریحان بیرونی که به داستان آرش اشارتی دارد و می‌نویسد یکی از دو وجه تسمیه «تیرگان» آن است که در این روز فرشته «سفندارمذ» راهنمای منوچهر گردید و تیر آرش را از کوه رویان، به اقصای خراسان در میان «فرغانه» و «طبرستان» به درخت جوزی فرو افکند.

تاریخ ایرانی: مرگ دکتر شهریار عدل، نه تنها فقدان بزرگی برای خانواده، دوستان و شاگردان اوست که همراهی مهربان و استادی دلسوز و حمایتگر را از دست دادند، بلکه ضایعۀ بزرگی برای ایران و مطالعات ایران‌شناسی به شمار می‌رود. با آن که توصیف و تبیین زندگی استادانی چون او که روحیه‌ای جوان، خستگی‌ناپذیر و سرزنده داشت، کار دشواری است، اما بر این باورم به گنجینه‌ای که از دست داده‌ایم، باید در حد توان ادای دین کنیم.

اصغر کریمی از انسان شناسان متخصص در زمینه فرهنگ ایرانی به خصوص ایل بختیاری است. وی در سال 1319 در زنجان دیده به جهان گشود. در دوران کودکی به تهران آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه (در رشته ریاضی) را در این شهر در سال های ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۸ گذراند. کریمى بعد از پایان تحصیلات دوره متوسطه از طرف اداره فرهنگ عامه سازمان هنرهاى زیباى کشور به عنوان گردآورنده فولکلور (فرهنگ عامه) در شهرها و روستاها و عشایر ایران ،مشغول به کار شد، او در طى این سال ها عضو گروه هاى پژوهشى در پژوهش هاى میدانى مردم شناسى در نقاط مختلف کشور بوده؛ نیز همراه با هوشنگ پورکریم (مردم شناس) عضو گروه مشترک پژوهشهاى مردم شناسى در ترکمن صحرا بوده است.

«عمه جان مرا سرزنش نکن که به سفارت اجنبی پناهنده شدم.آمدنم ازترس نبود.دیدم این سلطنت دیگر به دردم نمي‌خورد.گیرم بااینها[مشروطه خواهان]صلح کردم یازورم رسیدوهمه راکشتم.بازرعیت ایران،این نوکرهای نمک به حرام،مرادوست نخواهند داشت.تک وتنهابایک مملکت دشمن چه کنم؟»این سخنان بخشی از گفت‌وگوی محمدعلی شاه و عمه اش در باغ سفارت روسیه بود. پادشاهی که می‌خواست بساط صندوق رای و مشروطه نوپای ایرانی را از جای برکند.

بسیاری از معماران ایرانی که درحال‌حاضر دوران کهن‌سالی را سپری می‌کنند، در دوران دانشجویی در دانشکده هنرهای زیبا، شاگرد هوشنگ سیحون بوده‌اند. این معماران که با سیحون مواجهه مستقیمی از نوع استاد و شاگردی داشته‌اند، این استاد کم‌نظیر معماری را با تعابیر متنوعی به یاد می‌آورند: معلمی برجسته، معماری هنرمند، شخصیتی کاریزماتیک، از آغازگران معماری نوگرای ایرانی، طراح و نقاشی برجسته و تعابیری از این‌دست. درواقع، تنوع فعالیت‌های سیحون و چیره‌دستی او در زمینه‌های مختلفی که فعالیت می‌کرد، نام او را ماندگار کرده است.

در حوزه فلسفه اگر فیلسوف آلمانی از جهان‌بی‌نیاز است، به باورم جهان از اندیشمند آلمانی بی‌نیاز نیست. فلسفه و علم‌‌خواهی آلمانی باشند یا نباشند هر دو به‌دنبال حقیقت‌اند؛ بااین حال فلسفه همانند علم ابزار آزمایشگاهی و لابراتوار فلسفی ندارد كه در آنجا با آزمایش و خطا بتواند عیار حقیقت و درستی آنچه اندیشیده است را بسنجد. آیا به این علت نیست كه فلسفه به سوی علم كمانه می‌كند؟ با وجودی كه امروز در غرب فلسفه (به ویژه در حوزه آكادمیك) همچنان در مدار علم می‌چرخد اما به نظر می‌رسد از هایدگر تا هنوز در آلمان فلسفه در مدار حكمت «Einsicht» در گردش است.

یكی دیگر از بارزترین موارد تاثیر قرآن كریم بر جامعه و فرهنگ مسلمانان، تاثیر قرآن بر ادبیات منظوم و منثور عرب و عجم است. كتاب‌های ادبی پس از اسلام سراسر در برگیرنده آیات قرآنی و شكل‌گیری و شكوفایی ادب بر اساس نظم و ترتیب و قافیه قرآنی است.

حکیم توس در کتاب گران‌سنگ و جاودانه خود شاهنامه با بیان حماسه‌ها و رخدادهای تاریخی ایرانیان به شرح زندگانی بزرگانی از فرزانگان ایران‌زمین پرداخته است.