1393/4/30 ۱۰:۴۲
عبدالله بن علی خنیزی (1931م)، در کتاب سه جلدی «قطاف المسجد 1ـ الحسنان(ع) فی الصلح و الثوره 2ـ استقراء بنود المعاهده»، که مؤسسه البلاغ در بیروت چاپش کرده و در واقع خطبههای سلسلهوار نماز جمعه وی است، نگاهی تحلیلی و استدلالی به موضوعات و برداشتهای تربیتی و عقیدتی از سیره امام حسن و امام حسین نموده است.
نویسنده با ذكر وصیت امام حسن به جناده، به شرح و تحلیل آن پرداخته است. وی درسها و پندهای اخلاقی و اجتماعی موجود در این وصیت را استخراج كرده و درباره سبب صلح امام حسن(ع) و قیام امام حسین(ع) سخن گفته است. وی معتقد است كه ائمه اهلبیت همگی معصوم و خطمشی آنها نیز واحد و تغییرناپذیر بوده است؛ اما نقش آنها بر حسب شرایط زمانی و رویدادها و نیازهای موجود مختلف بوده است و البته طبیعی است كه هر دعوت، جنبهای مثبت یا منفی داشته باشد.
«فلسفه صلح امام حسن مجتبی(ع)»کتاب علی راجی است که در آن به علل و عواملی اشاره شده است كه به انعقاد قرارداد صلح بین امام حسن(ع) و معاویه منجر گردید. نویسنده برای آشنا ساختن خواننده با جنگ و صلح در اسلام، ابتدا اهمیت و جایگاه جنگ و صلح در اسلام را شرح داده، سپس موقعیت سیاسی روزهای آخر عمر امام علی(ع) را تشریح كرده است. وی در ادامه برای رفع برخی سوء تفاهمات، مطالبی را درباره چهره مبارزاتی امام حسن(ع) و جنگهایی كه وی در كنار پدر خویش در آنها شركت داشته، آورده است. در انتهای كتاب، ماجرای اعزام نیرو از جانب امام حسن(ع)، عوامل صلح با معاویه، تحلیل صلح و چگونگی آن بازگو شده است.
سیدهاشم رسولیمحلاتی(1308) در کتاب «زندگانی امام حسن مجتبی(ع)»، گزارش و تحلیلی از زندگانی و حیات سیاسی، اجتماعی حسن بن علی(ع) و حوادث دوران آن حضرت را با استناد به منابع روایی و تاریخی فریقین نگاشته است. نویسنده سیر تاریخی زندگانی آن حضرت را از ولادت تا شهادت در دوازده فصل سامان داده است كه به ترتیب عبارتند از: ولادت، زندگانی آن حضرت در زمان پیامبر(ص)، شمهای از فضایل امام حسن(ع) در دوران كودكی و نوجوانی، زندگانی آن حضرت پس از رحلت پیامبر(ص) تا پایان خلافت عثمان، زندگانی آن حضرت در ایام حكومت امام علی(ع)، دوران امامت تا صلح معاویه، ماجرای صلح و علل كنارهگیری، پس از ماجرای صلح تا شهادت، فضایل و مكارم اخلاق، سخنان حكمتآمیز آن حضرت، شهادت امام حسن و زنان و فرزندان آن حضرت.
عبدالعظیم مهتدی بحرانی در کتاب «الإمام الحسن الزکی(ع)، ولاده الأخلاق الحسنه و منهجالصلح و العقلانیه» به طرح مباحثی درباره شخصیت و فضایل آن امام همام و جریان صلح با معاویه پرداخته است. نویسنده با استناد به تحقیقات و نوشتارهای معاصران، به گوشههایی از زندگی امام اشاره کرده و مباحث خود را طی پنج بخش بیان داشته است. ولادت و سیره عرفانی و اجتماعی و تواضع و کرم امام حسن به علاوه معرفی امام از زبان خودش، شرایط بیعت از دیدگاه قرآن و سنت، برخورد عقلانی امام و حرکت او در صلح و نوع عمل سیاسی آن حضرت، از مباحث این كتاب است.
حسین سرمدمحمدی، در مقاله «صلح الحسن» در جلد دهم دایرةالمعارف تشیع، به معرفی، توصیف و نقد کتاب «صلح الحسن» راضی آلیاسین(1953-1986م)پرداخته که نام كتابی به زبان عربی درباره زندگانی امام حسن با تأكید بر زندگی سیاسی و ماجرای صلح آن حضرت با معاویه، شرایط پذیرش صلح و مقایسه شرایط زمان امام حسن(ع) با دوره امام حسین(ع) میباشد. بخشها، ترجمهها و چاپ های کتاب نیز در مقاله ذكر شده است. علی نظری منفرد در کتاب «قصه صلح خونین: تاریخ زندگی سیاسی، اجتماعی حضرت امام حسن مجتبی(ع)»، مسئله صلح امام حسن(ع) با معاویه و واگذاری قدرت به او و کنارهگیری از حکومت که احیاناً موجب ایراد و انتقاد از ایشان شده است را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده وضعیت اجتماعی و جو سیاسی عصر امام، برخوردها، موضعگیری ها، سخنرانی ها، نامهها و به طور کلی رویدادهای عصر امام را به گونهای منظم گزارش و تحلیل کرده است. وی میكوشد تا در حد امکان از مآخذ و مصادر دست اول و اصلی استفاده كند و از نقل مطالبی که برای خواننده ملالآور است بپرهیزد. عناوین و سرفصل های پانزدهگانه این اثر عبارتاند از: اهلبیت(ع) در قرآن و کلام پیامبر، دوران کودکی امام حسن(ع)، دوران زمامداری امام حسن، بنیامیه، تحلیلی پیرامون صلح امام حسن، دوران پس از صلح، یاران امام حسن، بازگشت امام حسن به مدینه، مناظرههای امام حسن، امام حسن از دیدگاه دیگران، منزلت و جایگاه امام حسن، ویژگی های امام حسن، همسران و فرزندان امام حسن، شهادت امام حسن و رویدادهای مهم عصر امام حسن(ع).
سیدعلینقی نقوی(1905ـ 1988م) در کتاب «السبطان فی موقفیهما» که با عنوان «استراتژی صلح و قیام» به دست سیدمحمود بحرالعلوم میردامادی به فارسی برگردانده شده، به بررسی شرایط تاریخی صلح امام حسن(ع) و قیام امام حسین(ع) پرداخته است. نویسنده در این بررسی كوتاه و اجمالی در صدد است اصول و مبانی قیام و صلح را در سیره معصومان نشان دهد. وی با اشاره به جنگها و نبردهای پیامبر اكرم(ص) و امام علی(ع) و صلح حدیبیه، تلاش آن دو را در مواقع جنگ و صلح، تثبیت و گسترش اسلام میداند.
او سپس به گزارش واقعه صلح امام حسن(ع) با معاویه پرداخته و سیاستهای شیطانی و فریبكاری های اموی نسبت به ائمه و شیعیان را بیان داشته است. آنگاه نوبت به شرح واقعه قیام امام حسین(ع) علیه یزید میرسد. به نظر نویسنده اختلاف سیره دو معصوم كه یكی به صلح و دیگری به قیام متوسل شده، بستگی به شرایط و اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان هر یك از آنها داشته است.
سیدمحمدحسن موسویكاشانی در کتاب «بر امام حسن(ع) و امام حسین(ع) چه گذشت؟»، ضمن شرح زندگانی امام حسن(ع)، به زمینههای بروز جنگ امام حسن(ع) با معاویه و علل شكست و پذیرش صلح از جانب آن امام اشاره كرده است. وی همچنین ریشههای نهضت حسینی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. بخش انتهایی كتاب به اختصار شامل وقایع پس از شهادت امام حسین(ع) به ویژه خطبههای آتشین حضرت زینب كبری(س) و امام سجاد(ع) است.
فضائل امام حسن(ع)
سیدهاشم بن سلیمان بحرانی( -1107ق) صاحب کتاب «معاجز الامامین الحسن(ع) و الحسین(ع)» است که نقل و بررسی معجزات و كرامات امام حسن(ع) و امام حسین(ع) محور اصلی آن است. نویسنده پس از بیان زندگی و سیره مختصری از این دو امام، با بهرهگیری از منابع معتبر روایی، 99 معجزه برای امام حسن(ع) و 193 معجزه برای امام حسین(ع) برشمرده است. هر یك از معجزات، در عنوانی جداگانه بیان شده است و معجزات از ابتدای تولد تا شهادت امامان به ترتیب نقل گردیده است.
امیرعلی امیریفر در کتابی با عنوان «شخصیت و فضایل امام حسن مجتبی(ع) پیشوای دوم، معصوم چهارم»، تاریخ زندگانی و شرح ابعاد شخصیت امام حسن مجتبی(ع) را دنبال کرده است. نویسنده با بهرهگیری از مجامع روایی و كتابهای تاریخی، به تاریخ زندگانی امام حسن از بدو تولد، نامگذاری، تربیت در دامان رسالت و امامت و موقعیت وی در نزد پیامبر(ص) و پدرش پرداخته، سپس شمهایی از فضایل و مناقب از جمله شجاعت و سخاوت و احسان و شب زندهداری و دیگر مناقب آن حضرت را مورد بحث قرار داده و با ذكر آیاتی از قرآن، از جمله آیه تطهیر و مباهله، به شخصیت آسمانی آن حضرت اشاره كرده است.
نویسنده مظلومیت امام حسن(ع) را با توجه به اتهامات به آن حضرت امری بیسابقه و عجیب دانسته و در پایان با نقل احادیثی از آن امام همام در برخی موضوعات، به دو مسئله بحث برانگیز مربوط به آن حضرت یعنی صلح با معاویه و همسران متعدد اشاره كرده و به كتابشناسی توصیفی درباره آن حضرت نیز پرداخته است.
عبدالعزیز بن احمد دهلوی، (1159ـ1239) در رساله «سرّ الشهادتین: الشهاده السریه و الجهریه لرسول الله(ص)» که با تحقیق بخش پژوهشهای اسلامی موسسه بعثت درتهران منتشر شده، در صدد برآمده مقوله شهادت از منظر پیامبر اسلام(ص) را تبیین نماید. عمده مطالب كتاب در شرح فلسفه شهادت امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در روایات نبوی و شامل این عناوین است: شهاده السر و العلانیه؛ الحسن و الحسین ابن رسولالله(ص)، فضایل الحسن(ع)، الشهاده السریه، الشهاده الجهریه و اِخبار النبی بمقتل الحسین(ع).
حسین شاكری در کتاب «الحسن المجتبی(ع): كتاب علمی، أدبی، تاریخی یبحث فی حیاه النبی(ص) و العتره الطاهره»، سیره عملی امام حسن مجتبی(ع) را مورد بررسی قرار داده است. در مقدمه، چند روایت از پیامبر اكرم(ص) در مقام و منزلت امام حسن(ع) آمده است. در فصل اول مختصری از زندگینامه و خصوصیات همسران و فرزندان امام آمده است.
روزنامه اطلاعات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید