گفتگو

معمولاً در فرهنگهای متداول به این موضوع توجه نمی‌شود که اصطلاحات زیادی در متون و منابع فرهنگی ما وجود داشته که در حوزه‌ها و حیطه‌های گوناگون، اصطلاحات جاافتاده‌ای محسوب می‌شده است. امروزه بسیاری از این لغتها، ترکیبات و اصطلاحاتْ مهجور شده و کمتر به کار می‌رود. آقای خرمشاهی با توجه به اطلاع و تسلطی که دارد، بسیاری از معادلهای این کتاب، بیرون کشیدن آنها از دل تاریخ و تاریخ علوم و تمدن ایران است.

استاد انسان شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه مفهوم عقب افتادگی، مفهومی استعماری است، گفت: روشنفکران به جای آنکه به دیگران درس تمدن و فلسفه و تاریخ بدهند، بهتر است دلایل شکست تاریخی خود را تحلیل کنند.

در حوزه اندیشه و فلسفه نظام‌ها و مکاتب مطرح اخلاقی وجود دارند که خود اندیشه و سیر فلسفه‌ورزی مهمی را در تاریخ به وجود آورده‌اند. بعضی از این نظام‌ها وابسته و برآمده از دین بوده و بعضی دیگر کاملا مستقل و برگرفته از اصول فلسفی و منطقی خام هستند. اما سوال این است که فلسفه اسلامی که یک‌سرش در آبشخور دین و سر دیگرش در آبشخور اندیشه و فلسفه است چگونه از پس مسائل و جریانات اخلاقی نیاز روز برآمده است. درباره این مساله گفت‌وگویی با خسروپناه داشته‌ایم. عبدالحسین خسروپناه، استاد و پژوهشگر فلسفه دین است که از سال 1390 ریاست موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه را نیز به عهده دارد.

علی رهبری یکی از هنرمندان معاصر در عرصه موسیقی ایران به‌شمار می‌رود. این هنرمند بعد از پایان تحصیلات متوسطه در ١٨سالگی برای ادامه تحصیل به اتریش رفت و بعد از فارغ‌التحصیل شدن در رشته آهنگسازی به ایران بازگشت و فعالیت موسیقی را از سر گرفت. او در حال‌حاضر سمت مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران را برعهده دارد و از این رهگذر کنسرت‌های متعددی را به همراه اعضای گروه ارکستر سمفونیک برگزار کرده است. این هنرمند همچنین تا امروز سرپرستی و رهبری ١٢٠ ارکستر مطرح دنیا و ضبط حدود ٢٠٠ اثر موسیقی کلاسیک جهان را برعهده داشته است.

طی سال‌های اخیر ژاک رانسیر به یکی از بحث‌انگیزترین فیلسوفان فرانسه بدل شده است، از کتاب‌های زیادی که درباره او نوشته‌اند تا مقالات و شرح‌های گوناگون بر نظرات او در مجلات. رانسیر که کارهایش در دهه ٧٠ و ٨٠ میلادی اغلب حاشیه‌ای بود اکنون یکی از تأثیرگذارترین متفکران زنده بر هنرمندان و فعالان و نظریه‌پردازان است. نوشته‌های سیاسی او به جهت پیش‌فرض‌گرفتن اصل برابری بسیار مشهورند ولی در دهه گذشته کار فکری او بیشتر متمرکز بر زیباشناسی بوده است. اوج این تلاش را می‌توان در کتاب آخرش با عنوان «استسیس: ‌صحنه‌هایی از رژیم زیباشناسی هنر» دید که در آن بحث درباره نظریه زیباشناختی خود را بسط می‌دهد.

متولد 1323 در شیراز؛ شاعر، ویراستار، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی؛ به عنوان ویراستار، ویرایش رمان مشهور «آرواره‌ها»ی پیتر بنچلی را در کارنامه دارد، همان رمانی که اسپیلبرگ بر اساس آن یکی از مشهورترین فیلم‌های دهه 70 میلادی را ساخت. از استعدادهای منحصر به فرد حوزه شعر نو در دهه 40 بود اما در نهایت، بدل شد به پدر معنوی غزل نو، با غزل‌هایی پیشنهاد دهنده

فرانک آرتا: 30 آبان‌ماه ١٣١٢ روزی است که نخستین فیلم ناطق ایرانی یعنی «دختر لر» به نمایش عمومی درآمد. این فیلم در زمان خود واجد خصوصیاتی بود که در تاریخ سینمای ایران مطرح شده است. به همین مناسبت با عباس بهارلو، ‌محقق، منتقد و پژوهشگر سینما، گفت‌وگو کردیم.

«از قول من هیچ كلمه خارجی به كار نبرید، بعد از یك عمر كار به این نتیجه رسیدم كه یكی از بدآموزی‌های ما و سوفسطایی‌گری‌های امروزی ما به كار بردن نادرست یا حتی درست كلمات خارجی است. ما ایرانی‌ها باید شخصیت‌مان را حفظ كنیم، ما زبانی داریم و باید با زبان خودمان كار كنیم. بدترین كلمه ایرانی و فارسی از بهترین كلمه غربی در متون فارسی بهتر است.» گفت‌وگوی ما با كریم مجتهدی،

من ابتدا مقدمة کوتاهی عرض می‌کنم که فکر می‌کنم در روشن شدن اصل موضوع و توضیحات بعدی تأثیر خواهد داشت. همة ما می‌دانیم که امروزه در عرصة جهان، با یک دهکدة جهانی مواجه هستیم. این پدیده را «جهانی شدن» نامیده‌اند. همة ما ناگزیر از تماس با یکدیگر و ارتباطات افزونتر هستیم. امکانات بیشتر شده و ارتباطها به شکل فزاینده‌ای گسترش یافته است. موضوع خیلی ساده‌ای در این میان وجود دارد: آدمها برای اینکه نزدیک بشوند، چگونه باید با یکدیگر تفاهم پیدا کنند؟ اینها نیاز به زبان مشترک دارند.

از حدود دهه‌های ٢٠ و ٣٠ شمسی که آپارتمان‌ها آرام‌آرام جایشان را در معماری ایرانی باز کردند، حیاط عقب‌نشینی کرد. هرچه شهر جلوتر آمد، ساختمان‌ها چگال‌تر شدند و حیاط‌ها کوچک‌تر. به‌تازگی حتی در مواردی سطح اشغال صددرصدی هم دیده می‌شود و این یعنی حیاط به معنای فضایی محصور که در آن آب و گیاه کنار هم دیده شود، از میان رفته است. با «اسکندر مختاری»، معمار و معاون سابق حفظ و احیای میراث فرهنگی تهران، درباره تأثیر حذف حیاط بر ساکنان کلان‌شهرها گفت‌وگو کرده‌ایم. مختاری معتقد است «حیاط» به اعتباری خود «حیات» است. اصلا شاید عمدی وجود داشته که این دو معنا یک شکل دارند؛ یعنی «زندگی». حیاط یعنی زندگی و بدون‌حیاط‌بودن یعنی کار و فقط کار.