گفتگو

طی دو سال گذشته در قالب گفت‌‌وگو و یادداشت‌های متعدد کوشید «نظام آموزشی دانشگاه‌ها» را محل تأمل قرار دهد و در راستای آسیب‌شناسی این نظام، بسیاری از صاحبنظران و نخبگان دانشگاهی را به اظهارنظر در این زمینه فراخواند. اما این بار می‌کوشیم در سلسله یادداشت‌ها و گفت‌‌وگوهایی با استادان و علمای حوزه‌های علمیه، «نظام آموزشی حوزه‌های علمیه» را به بررسی بنشینیم. برای این منظور در نخستین گام به سراغ حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی رفتیم. او که تجربه 40 سال فعالیت در حوزه علمیه قم را دارد، از نقاط قوت و ضعف این نهاد آموزشی در قیاس با سیستم آموزشی دانشگاه‌ها می‌گوید و به مقایسه حوزه‌های علمیه دیروز و امروز می‌پردازد.

حسن انصاری را می توان یکی از به روز ترین محققان ایرانی دانست. تارنمای وی در سایت حلقه کاتبان هر هفته یک یا دو مقاله یا یادداشت دارد و یافته‌های خود را به راحتی به محققان ارائه می‌ دهد. دکتر حسن انصاری پژوهشگر حوزه علم کلام و فلسفه اسلامی در دانشگاه آزاد برلین (انستیتوی مطالعات اسلامی) و مدرس اصول فقه و تاریخ علم کلام در این دانشگاه است. وی همچنین عضو وابسته مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه (بخش مطالعات ادیان کتاب) و نیز عضو انجمن بین المللی تاریخ علوم و فلسفه عربی و اسلامی (پاریس) است.

غزل حضرتی : شاهنامه فردوسی سر از فنلاند در‌آورد. استاد مطالعات ایرانی- اسلامی بعد از اینكه ادبیات كلاسیك ایرانی در دوره‌های مختلف تاریخی را به زبان فنلاندی ترجمه كرد، ‌سراغ شاهنامه فردوسی رفت تا این‌بار، ‌شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی ایرانی را به جامعه فنلاندی معرفی كند.

در زمينه زندگي ماركس كتاب «كارل ماركس: يك زندگي قرن نوزدهمي» تازه‌ترين اثري است كه به تازگي به همت انتشارات دنياي اقتصاد منتشر شده است. اين كتاب را احمد تدين، مترجم شناخته شده ايراني به همراه همسرش شهين احمدي ترجمه كرده است. تدين را پيش‌تر به واسطه ترجمه آثار ارزشمندي چون مقاومت شكننده (نوشته جان فوران)، ناسيوناليسم در ايران (نوشته ريچارد كاتم)، «دين، قدرت، جامعه» (نوشته ماكس وبر)، مصدق و نبرد قدرت (نوشته محمد علي همايون كاتوزيان) و گروندريسه (نوشته كارل ماركس به همراه باقر پرهام) مي‌شناسيم. به مناسبت انتشار اين كتاب و همچنين سالروز تولد كارل ماركس (٥ مه ‌١٨١٨) گفت‌وگويي صورت داديم كه از نظر مي‌گذرد.

سال ۱۳۴۵بود که لایحه تأسیس «سازمان اسناد ملی ایران» ارائه شد و در روز هفدهم اردیبهشت ماه، سال ۱۳۴۹، مجلس شورای ملی، قانون تأسیس این سازمان را تصویب کرد. از آن تاریخ تا سال 1390، 17 اردیبهشت ماه به‌عنوان روز اسناد ملی بزرگ داشته می‌شد ولی در سال 90به ناگهان روز نوزدهم اردیبهشت ماه، که همزمان با روز بزرگداشت شیخ کلینی است به عنوان«روز اسناد ملی و میراث مکتوب» تصویب و در تقویم‌ها درج شد. اسناد ملی، بر طبق تعریف آن در قانون اسناد ملی، عبارت است از: «کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکس‌ها، نقشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها، نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه دولت تهیه شده و یا به دستگاه دولت رسیده‌است و به‌طور مداوم در تصرف دولت بوده و از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضایی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی و تاریخی به تشخیص سازمان اسناد ملی ایران ارزش نگهداری داشته باشد.

ظروفچی ... ظروفچی ... این واژه بیش از آن که ما را به یک نام یا شغل یا حتی دکانی برساند ... با فردی آشنا می‌کند که در قاب دوربین سعدی سینمای ایران، علی حاتمی، نشسته است؛ حبیب آقا ظروفچی، کاسبی خوش‌نام که تا پیرانه‌سر ازدواج نکرده و زندگی‌اش را بر مادر و برادر ناتنی، مجید دوکله، وقف کرده است ... مجید که به دلیل جمجمه بزرگ، عقلی سالم ندارد، در مغازه حبیب آقا کار می‌کند و ظروف کرایه را به مجلس عزا و شادمانی می‌برد ... .

دکتر مصطفی دلشادتهرانی، عضو هیات علمی و مدیر گروه نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث پردیس تهران که تالیف 62 عنوان کتاب تالیفی (حدود 40 عنوان درباره امیر‌المومنین (ع) و نهج‌البلاغه و دیگر آثار درباره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)) را در کارنامه علمی خود دارد، در بازدید از بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره پژوهش در حوزه دین و کیفیت برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به گفت‌و‌گو نشست.

استاد پیشین دانشگاه هاروارد گفت: روند کنونی علوم انسانی در دانشگاههای غرب روندی خلاف جهت تخصصی شدن است. از دلایل گرایش به مطالعات میان رشته ای ماهیت مشکلات و مسائل انسان در دنیای کنونی است.

فريدون مجلسي (نويسنده و مترجم) همواره در مقالاتش به موضوعات فرهنگي، اجتماعي و ادبي توجه ويژه‌اي داشته و اخيراً هم در بخشي از کتاب «گذاري در مقولات فرهنگي» زير عنوان «پيرامون کتاب و نگارش و نقد» به برخي از موضوعات مهم در خصوص فرهنگ کتابخواني، وضعيت فرهنگي جامعه و... پرداخته است. وي در طول دهه‌هاي گذشته يکي از پرکارترين نويسندگان و مترجمان بوده و آثار مهمي را از نويسندگاني مانند هاوارد فاست، رابرت گريوز، فيليپ راث، کران دساي، راجر بوشه، گورويدال، لويد لولين جونز و... به فارسي برگردانده است و به‌تازگي نمايشنامه‌اي هم با نام «زرينه» نوشته که داستانش به کهن‌ترين دوران تاريخ ايران بازمي‌گردد.آنچه در پي مي‌آيد، حاصل گفتگويي با اوست.

امروزه جمعي از پژوهندگان بر پايه نظريه انتقادي مکتب فرانکفورت و نيز پساساختارگرايي، سبكهاي مختلف ديدماني را در بستر تکامل تاريخي مورد مطالعه قرار داده‌اند. يکي از مهمترين محققان اين حوزه، ديويد رودو ويک نام دارد. او در اثر اخير خود «خوانش جلوه تصويري يا فلسفه پس از رسانه جديد» بحث در مورد فرهنگ ديداري را نه تنها در قلمرو رويدادهاي قرن بيستم، بلکه زمينه آن را در بستر تاريخ بررسي کرده است.