گفتگو

اینکه یک اروپایی برود و تاریخ ایران را بخواند شاید چندان عجیب نباشد اما اینکه او نه تاریخ معاصر که سراغ سرگذشت صفویان در 500 سال پیش را بگیرد، خیلی حرف است. حالا اما او، به چنان منزلت و مرتبتی در عرصه تخصص خود رسیده که آنچه می‌گوید سند است و نامش، مُهر تأییدی است بر آنچه می‌گوید. اما او با این توجه، روش‌مندی علمی خود را دارد، چنانکه هیچ‌گاه از قطعیت سخن نمی‌گوید و فقط به واژه «به نظر من»، پیش از آنکه گزاره یا فرضیه‌ای را در بحث تاریخی مورد نظر مطرح کند، استفاده می‌کند.

مواجهۀ ایران و ژاپن در حوزۀ فلسفی را می‌توان در شخص ایزوتسو دید. او طی فعالیت علمی خود توانست اسلام و ایران و به‌خصوص فلسفۀ اسلامی و عرفان اسلامی را به ژاپن بشناساند. در کنار او افرادی بوده و هستند که همچنان به حوزۀ اسلام‌شناسی با رویکرد به ایران تعلق خاطر دارند.

«برادر بزرگم محمدرضا كه مرا بزرگ كرده و زمان تولد من نه‌ساله بوده، گفت تو در نیمه مرداد ١٣١٩ متولد شده‌ای و من با پشت چاقو این تاریخ را پشت در خانه كندم. ولی بعد كه پدرم سجل می‌گیرد تاریخ تولدم را می‌نویسند ده مرداد. به هر حال توقع زیادی از این زندگی ندارم . با قناعت و سادگی و صداقت زندگی كرده‌ام تنها و مستقل؛ و همین خیلی خوب است . بابتش تاوان‌ سنگینی داده‌ام كه اشكالی ندارد. » اینها بخشی از سخنان محمود دولت‌آبادی است در آستانه سالروز تولدش.

در میان صفویه شناسان معاصر رودی متی پژوهشگر و محقق هلندی برای اهالی تاریخ نامی بلند و آشنا است. او سال‌هاست در زمینه تاریخ ایران در عصر صفوی تحقیق و تدریس می‌كند و برخی از آثارش همچون «ایران در بحران» نیز به فارسی ترجمه و منتشر شده است. وی رساله دكترای خود را زیرنظر نیكی كدی در دانشگاه كالیفرنیا در موضوع تاریخ اقتصادی عهد شاه سلیمان صفوی گذرانده و از سال ١٩٩٣ تا ٢٠١١ در دانشگاه تدریس كرده است. رودی متی در حال حاضر استاد كرسی‌ روش در حوزه مطالعات ایرانی در كالج پارك دانشگاه مریلند است

کتاب «با ده زبان خموش» جدیدترین اثر استاد بهاء‌الدین خرمشاهی است که بتازگی از سوی انتشارات قطره روانه بازار شده است. مقالات این مجموعه در 10زمینه مختلف قرآن‌پژوهی، حافظ‌ پژوهی و ادبیات کهن، فلسفه، کلام، عرفان و دین‌پژوهی، ادبیات جدید، نقد و طنز نوشته شده است.خرمشاهی سالیان زیادی است که در سه زمینه ترجمه‌ قرآن، حافظ‌ پژوهی و واژه‌ پژوهی به شکلی تخصصی آثار قابل تأملی را به جامعه فکری عرضه کرده است. با او به گفت‌وگو نشستیم تا از انگیزه‌اش برای تدوین این اثر و روند شکل‌گیری آن بشنویم.

فلسفه‌ورزی امکان نوعی «حضور استعلایی» را در جهان به ما می‌بخشد. زیرا به کمک فلسفه‌ورزی می توانیم از موقعیتی که در آن هستیم بالاتر برویم و به خودمان نگاه کنیم.

امام عصر در آغاز حکومت جهانی خود، با اصل متقن کتب الهی، مانند انجیل و تورات و زبور با اهل ادیان الهی، مواجه شده و گفتگو خواهند کرد و تمامی ادیان در ذیل حکومت حضرت قرار می گیرند.

روز قلم که به میان می‌آید، یاد نویسندگان، شاعران و پژوهشگرانی می‌افتیم که با قلمشان از آزادی، وطن، تاریخ و رنج مردم نوشتند. رنجی که با قلم منعکس شد و جامعه را برای رفع آن فراخواند. روز قلم که به میان می‌آید یاد اثری می‌افتیم که سال‌های سال در انتظار مجوز ماند و بعد هم سر از بساط‌های لب خیابان درآورد.

پیش و پس از الغدیر کتابهای دیگری دربارۀ امامت بوده‌اند و خواهند بود. دربارۀ کتابهای آینده فعلاً سخنی نداریم. ولی کتابهای گذشته، امامت را عمدتاً در بستر حدیثی یا کلامی یا تلفیقی از این دو رویکرد بررسی کرده بودند.

گاهی بعضی سیاستمداران در تاریخ محو می‌شوند، محو شدنی كه خودخواسته نیست و شاید بتوان گفت قربانی شرایط زمانه می‌شوند، یكی از این افراد جان اف‌كندی، رییس‌جمهور امریكاست كه هنوز هم درباره‌اش می‌نویسند و علاقه‌مندان نیز این آثار را دنبال می‌كنند.