گفتگو

سیدعلی صالحی؛ شاعری است که کمترین دستاوردش امضای مشخص خودش پای کارش است. می‌توان شعری را خواند و با اطمینان گفت سروده سیدعلی صالحی است. واژه‌های نرم‌خوی شعر صالحی، زبان غنایی و تلاش برای نزدیکی به جهان روزمره انسان امروز، اگرچه ذهنیت تجربه‌گرا را همواره راضی نگه نمی‌دارد، ابعاد دنیای شعری صالحی را خودبسنده و متکی به خود حفظ می‌کند. اما صالحی یک خصوصیت دیگر هم دارد و آن این که حرف دلش را می زند و خواسته و مطالبه ای در خصوص ادبیات و زندگی اگر داشته باشد بیان می کند و مطالباتش هم همیشه به گونه ای است که شامل همه اهالی قلم می شده...

«والدن» اثر هنری دیوید ثورو با ترجمه سیدعلیرضا بهشتی‌شیرازی از سوی نشر روزنه زمستان گذشته منتشر شد و در فاصله کوتاهی به چاپ دوم رسید. «والدن» یکی از پنج یا هفت شاهکار به‌یادمانده از ادبیات امریکا شناخته می‌شود. این در حالی است که اغلب خوانندگان و تحسین‌کنندگان آن در طول 160 سال گذشته، لااقل در عمل با اندیشه‌های ثورو همدلی نداشتند. این نکته‌ای است که عظمت و ارزش ادبی والدن را دوچندان می‌کند.

مناسبات را به حدی رسانده‌ایم که باید با احتیاط در مورد موسیقی نواحی صحبت کنیم فکوهی: سیاست فرهنگی ایران باید به سمت گشایش و کنار گذاشتن مطلق ممنوعیت برود. درمحیط‌های گلخانه‌ای فرهنگ به‌وجود نمی‌آید؛ برای رشد فرهنگ باید آن را گسترش بدهیم و چاره این کار از نگاه من از بین بردن ممنوعیت‌ها و انحصار‌است. اگر بخواهد دولت مدرن و توسعه یافته باشد نباید تصدی فرهنگ را در دست داشته باشد.

محمدحسین خسروپناه کتاب «شب‌های نویسندگان و شاعران ایران» را منتشر کرده است.‌آن رویداد به شب‌های شعرگوته معروف شد و در دامن زدن به فضای اعتراضی و انقلابی بسیار موثر بود. در لین کتاب علاوه بر گزارش شعر‌‌خوانی‌ها و سخنرانی‌ها، از حواشی آن هم گزارشی به دست داده شده است.

اینکه یک اروپایی برود و تاریخ ایران را بخواند شاید چندان عجیب نباشد اما اینکه او نه تاریخ معاصر که سراغ سرگذشت صفویان در 500 سال پیش را بگیرد، خیلی حرف است. حالا اما او، به چنان منزلت و مرتبتی در عرصه تخصص خود رسیده که آنچه می‌گوید سند است و نامش، مُهر تأییدی است بر آنچه می‌گوید. اما او با این توجه، روش‌مندی علمی خود را دارد، چنانکه هیچ‌گاه از قطعیت سخن نمی‌گوید و فقط به واژه «به نظر من»، پیش از آنکه گزاره یا فرضیه‌ای را در بحث تاریخی مورد نظر مطرح کند، استفاده می‌کند.

مواجهۀ ایران و ژاپن در حوزۀ فلسفی را می‌توان در شخص ایزوتسو دید. او طی فعالیت علمی خود توانست اسلام و ایران و به‌خصوص فلسفۀ اسلامی و عرفان اسلامی را به ژاپن بشناساند. در کنار او افرادی بوده و هستند که همچنان به حوزۀ اسلام‌شناسی با رویکرد به ایران تعلق خاطر دارند.

«برادر بزرگم محمدرضا كه مرا بزرگ كرده و زمان تولد من نه‌ساله بوده، گفت تو در نیمه مرداد ١٣١٩ متولد شده‌ای و من با پشت چاقو این تاریخ را پشت در خانه كندم. ولی بعد كه پدرم سجل می‌گیرد تاریخ تولدم را می‌نویسند ده مرداد. به هر حال توقع زیادی از این زندگی ندارم . با قناعت و سادگی و صداقت زندگی كرده‌ام تنها و مستقل؛ و همین خیلی خوب است . بابتش تاوان‌ سنگینی داده‌ام كه اشكالی ندارد. » اینها بخشی از سخنان محمود دولت‌آبادی است در آستانه سالروز تولدش.

در میان صفویه شناسان معاصر رودی متی پژوهشگر و محقق هلندی برای اهالی تاریخ نامی بلند و آشنا است. او سال‌هاست در زمینه تاریخ ایران در عصر صفوی تحقیق و تدریس می‌كند و برخی از آثارش همچون «ایران در بحران» نیز به فارسی ترجمه و منتشر شده است. وی رساله دكترای خود را زیرنظر نیكی كدی در دانشگاه كالیفرنیا در موضوع تاریخ اقتصادی عهد شاه سلیمان صفوی گذرانده و از سال ١٩٩٣ تا ٢٠١١ در دانشگاه تدریس كرده است. رودی متی در حال حاضر استاد كرسی‌ روش در حوزه مطالعات ایرانی در كالج پارك دانشگاه مریلند است

کتاب «با ده زبان خموش» جدیدترین اثر استاد بهاء‌الدین خرمشاهی است که بتازگی از سوی انتشارات قطره روانه بازار شده است. مقالات این مجموعه در 10زمینه مختلف قرآن‌پژوهی، حافظ‌ پژوهی و ادبیات کهن، فلسفه، کلام، عرفان و دین‌پژوهی، ادبیات جدید، نقد و طنز نوشته شده است.خرمشاهی سالیان زیادی است که در سه زمینه ترجمه‌ قرآن، حافظ‌ پژوهی و واژه‌ پژوهی به شکلی تخصصی آثار قابل تأملی را به جامعه فکری عرضه کرده است. با او به گفت‌وگو نشستیم تا از انگیزه‌اش برای تدوین این اثر و روند شکل‌گیری آن بشنویم.

فلسفه‌ورزی امکان نوعی «حضور استعلایی» را در جهان به ما می‌بخشد. زیرا به کمک فلسفه‌ورزی می توانیم از موقعیتی که در آن هستیم بالاتر برویم و به خودمان نگاه کنیم.