گفتگو

مردم، جامعه و تاریخ؛ گفت‌وگو با دکتر مرتضی نورایی استاد دانشگاه در رشته تاریخ و نظریه‌پرداز تاریخ شفاهی؛ نمونه موردی، تاریخ شفاهی اصفهان

نقش بی‌بدیل آیت‌الله کاشانی در رخدادهای سیاسی دهه 20 و 30 در ایران انکار‌ناشدنی است. وی که سابقه مبارزه با استعمار را خارج از مرزهای ایران داشت در تکاپوی ملت ایران برای ملی کردن صنعت نفت بسیار تلاش کرد و در هیاهوی مسائل مربوط به نفت به مجلس شورای ملی نوشت: «وقتی مساله نفت مطرح شد وظیفه دینی و ملی خود دانستم که نظر ملت ایران را در باب مظالم شرکت نفت و حقوق مغضوبه ملت ایران در طی اعلامیه‌ای منتشر کنم و جدا استیفای حقوق از دست رفته آنها را بخواهم و مخالفت مردم را با قرارداد یا عملی که مشعر بر تثبیت و تایید عقد اکراهی غیرنافذ 1312 شمسی مطابق با 1933 میلادی باشد اظهار کنم...

نوستالژی مدرسه تا آخر عمر همراه كسانی است كه حتی ممكن است فقط چند سال پشت نیمكت‌های كلاس درس نشسته باشند و بعد هم به هر دلیل درس و مدرسه را رها كرده باشند و این نوستالژی برای كسانی كه این نیمكت‌ها را تا پایان تحصیلات حفظ كردند بیش از سایرین با خاطرات تلخ و شیرین مدرسه و كلاس درس همراه است. گذشته از فضای درس و مدرسه و كلاس، خاطراتی كه با همكلاسی‌ها و معلمان نیز شكل می‌گیرد برای افراد ماندگار می‌شود و چه بسا یكی از موضوعات افراد كهنسالی كه از كودكی با هم ارتباط داشتند خاطرات دوران مدرسه است

کسی که در دوران کودکی هر تنبیهی را به جان می‌خریده و بازهم مشق نمی‌نوشته، حالا هر وقت سراغش بروی، چند کتاب آماده انتشار دارد. بهانه گفت‌ وگو با هادی خورشاهیان انتشار رمان «الفبای مردگان» بود، اما تا بجنبیم و قرار بگذاریم، رمان «دشمن آینده» هم منتشر شد! رمان‌های من هومبولوتم، من کاتالان نیستم و مجموعه داستان‌های باشد ایستگاه بعدی، از خواب می‌ترسم و سرهنگ زندان یحیی از دیگر آثار اوست. گفت‌ وگو با خورشاهیان بیشتر حول وضعیت بازار نشر و احوال داستان‌نویسان حال حاضر شکل گرفت و صحبت‌هایی مطرح شد که شاید در حال حاضر کمتر در مطبوعات مطرح می‌شود.

حضرت علی(ع) می‌فرماید: «العِلمُ سُلطان، مَن وَجَده صالَ به، ومَن لم یجِدْه صِیلَ علیه». یعنی «دانش» سلطنت و قدرت است. هرکس آن را به دست آورد با آن یورش بَرَد و هر کس آن را از دست دهد بر او یورش بَرَند.در پرتو چنین نگاهی است که درمی‌یابیم چرا امام صادق(ع) بواسطه فعالیت‌های گسترده و عمیق فکری خود از نفوذ پررنگی در جامعه برخوردار بود و بسان یک گوهر درخشان، نگاه‌ها را متوجه خود کرد

چند دهه است که تاریخ شفاهی در ایران درحال نشو و نماست. تاریخ شفاهی که در کشورهای توسعه‌یافته برای بیان حال توده و زنان به کار گرفته شد، اما در ایران ابتدا به ابزاری در خدمت پررنگی رجال سیاسی درآمد و بعد از چند دهه پس از ورود به جنگ هشت ساله به روشی برای بیان حال توده اما به شکل کمرنگ تبدیل شد. روشی که هنوز جا دارد که دم بکشد و به ابزاری برای بیان و معرفی قشر ساکت و نادیده جامعه دربیاید. مرتضی نورایی، استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان و یکی از نظریه‌پردازان تاریخ شفاهی است که قلب تپنده تاریخ شفاهی ایران را از اصفهان هدایت می‌کند و به نوعی به فعالان این حوزه راهنمایی و جهت می‌دهد.

غزل تاجبخش، شاعر پیشکسوت گفت:سیمین بهبهانی همیشه شاعرانه زندگی کرد و زندگی او چیزی جز شعر نبود. این زندگی شاعرانه او را از سایر شاعران متمایز کرده بود.

اشاره: استاد اسلامی ندوشن در کتاب «زندگی، عشق و دیگر هیچ» (چاپ انتشارات اطلاعات) مسائل و مطالبی را بیان کرده‌اند که بسیار آموزنده و شنیدنی است. آنچه در پی می‌آید، تلخیص فصلی از آن است درباره آینده.

«نشانه‌شناسی: مقالات کلیدی» مرجعی در حوزه دانش نشانه‌شناسی است که گزینش و ویرایش آن را امیرعلی نجومیان انجام داده است و انتشارات مروارید ماه گذشته آن را منتشر کرده است. امیرعلی نجومیان متولد 1343 مشهد در رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه لستر انگلیس دکترا گرفت و هم‌اکنون دانشیار ادبیات انگلیسی و نظریه ادبی دانشگاه شهید بهشتی است.

برای علاقه‌اش و همچنین ترویج فرهنگ و موسیقی اقوام و نواحی، با فضای سنتی ایل، جامعه بزرگ‌تری که در آن زندگی می‌کند و حتی سرطان، کُشتی گرفته است. گاهی از این‌که هنر را انتخاب کرده، پشیمان شده، اما وقتی محبت بچه‌های عشایر را دیده، از این‌که راهش را درست انتخاب کرده، خوشحال است.