مقاله

یکی از مهم‌ترین منتقدان عقل گرایی در جهان اسلام احمد بن عبد الحلیم حرانی معروف به ابن تیمیه است که همزمان با حمله مغول در شام می‌زیست. ابن تیمیه در مخالفت با فلسفه و فرقه گرایی به طرف جمود کشیده شده و امروز بسیاری از کار‌شناسان، آبشخورهای «سلفی گرایی» را در افکار او جستجو می‌کنند.

قرن‌هاست كه فلسفه مانند خون در رگ‌های فرهنگ‌ها و تمدن‌ها جاری است. اما از پس قرن‌ها و در آغاز قرن بیست و یكم روزی هم به نام «روز جهانی فلسفه» نامگذاری شد؛ در روز جهانی فلسفه در اغلب كشورها برنامه‌های خاصی برگزار می‌شود. به همت یونسكو و از سالی كه روزجهانی فلسفه از سوی این سازمان بین‌المللی نامیده شد، در ایران هم برنامه‌های ویژه‌یی از سوی نهادهای دولتی و غیر دولتی برگزار می‌شود

بازشناسی و تبیین ذخایر علمی و معنوی شیعه یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های نهادها و مراکز علمی و پژوهشی به شمار می‌آید. یکی از ذخایر ارزنده جهان اسلام بویژه جهان تشیع، «تفسیر المیزان» است که هنوز بسیاری از ابعاد و زوایای علمی آن ناشناخته مانده است. بی‌تردید تبیین دقیق اندیشه‌های علامه طباطبایی در این تفسیر ارزشمند می‌تواند چراغی نورانی فرا راه عالمان و اندیشوران مسلمان برای استفاده بیشتر از حقایق و معارف قرآن باشد. تحقق این مهم، همت و همفکری تمام قرآن‌پژوهان را می‌طلبد.

مساله مدارا در عرفان اسلامی حاصل بینش است نه یك استراتژی و این موضوع را در تفكر عرفانی همه ادیان می‌توان دید و مفصل‌ترین آن در عرفان اسلامی ظهور پیدا كرده است

لسفه اخلاق وقتی معنا می‌یابد كه نسبت با دیگری به نحوی باشد كه دیگری نه به عنوان موجودی در تقابل با ما و محدود‌كننده ما باشد بلكه ما او را به عنوان خود ببینیم

جورج جرداق (1) نویسنده، شاعر، پژوهشگر و نمایشنامه نویس مطرح مسیحی لبنان و «گنج ادبیات جهان وعرب» (2) که چهل سال از عمر خود را صرف تحقیق و معرفی چهره امیرالمومنین علی(ع) کرده بود 14 آبان ماه درگذشت. او که یکی از مهمترین آثارش درباره امیرالمؤمنین با عنوان «الإمام علی صوت العدالة الإنسانیة- امام علی، صدای عدالت انسانی» است توانست تا قطره‌ای از دریای بی‌کران امیرالمومنین(ع) را به جهانیان معرفی نماید

يکي از مهمترين مسائل حقوقي جهان تحت عنوان اتانازي(مرگ آسان) مورد بحث و مناقشه است. اتانازي پايان دادن به زندگي فردي، به درخواست خود و به دست ديگري است که با نيت رهايي فرد از درد و رنج طاقت‌فرسا يا يک بيماري لاعلاج صورت مي‌گيرد. اتانازي انواعي دارد که احکام مترتب برآن با يکديگر متفاوت است.‏

اگر بخواهيم از سنت عرفاني در اسلام سخن بگوييم، بيش از هر چيز بايد معناي عرفان را در زمينه اسلامي آن بفهميم، خاصه با ملاحظه ماهيت ابهام‌آميزي كه معناي اين تعبير در زبان امروز دارد. فقط هنگامي مي‌توانيم درباره عرفان اسلامي سخن بگوييم كه معناي اصلي اين تعبير را همچون امري كه با اسرار الهي سروكار دارد، درك كنيم. بايد به خاطر داشته باشيم كه فعل Muo در زبان يوناني كه واژه‌هاي mysterion (سر) و mysticism (عرفان) از آن مشتق شده‌اند

بحث ما درباره اين است که آيا اين بُعد حيواني، کمک‌کار هم دارد يا نه؟ علماي اخلاق مي‌فرمايند صفات رذيله کمک‌کار اين بُعد حيواني انسان است؛ مثل حسادت، حب رياست، دنياداري و منيت‌ها. تقريباً چهل رذالت داريم كه مي‌گويند کمک‌کار اين بُعد است که اين اسب چموش و ماشين بي‌ترمز را به بدبختي بکشاند. خواه‌ناخواه وقتي بُعد جسماني به شقاوت کشيده شد، انسان به شقاوت کشيده مي‌شود و جهنمي مي‌شود. لذا همه کتابهاي اخلاقي درباره اين است که تهذيب نفس کنيم و اين صفات رذيله را اگر نتوانيم ريشه کن کنيم، لاأقل سرکوب کنيم. قرآن در سوره شمس، 11 قسم مي‌خورد و بعد مي‌فرمايد: «قد أفلح من زکّيها:1 رستگاري فقط و فقط از کسي است که مهذب شود»، درخت رذالت را از دل بکند و درخت فضيلت را بارور و ميوه‌دار کند.

اگر موافق باشید، به جای تصویر ذهنی، بر اساس مشاهدات شخصی خودم، آنچه به چشم خودم دیده ام و مستقیماً در جریان آنها بوده ام به این پرسش پاسخ بدهم. پاسخ به بقیۀ پرسش های شما احتمالاً در دل همین پاسخ نهفته باشد؛ سعی ام را می کنم. شما هم لطفاً سعی کنید خودتان را به جای من بگذارید، به زمان و مکانی بیایید که من و همکارانم از پشت پنجره ای به بعضی رویدادها نگاه، و حرکت به سمت انقلاب را بر پایۀ آن رویدادها و در همان زمان ومکان تفسیر می کردیم. به علت هایی که به کوتاهی به آنها اشاره خواهم کرد، شاید معلوم شود چرا گزینۀ مهندس بازرگان در بحبوحۀ انقلاب از نگاه ما بهترین گزینه بود، اما ناگزیرم مقدمه ای بگویم. لطفاً صبور باشید تا از آن مقدمه نتیجه بگیرم.