مقاله

با ملاحظه مجموعه نظم‌های‌سیاسی که در دنیا از آغاز تاکنون موجود بوده‌ است می‌توان به دو گونه اساسی از نظم‌ سیاسی اشاره‌کرد. به عبارت دیگر، از یک سو، پارادایم غالب در نظم‌های سیاسی در جامعه سنّتی قبل از ورود به جامعه مدرن، (با وجود اختلاف در ساختار، روش و مبانی‌شان)، «نظم سلطانی» است.

زبان را خانه وجود دانسته‌اند. ابتنای حیات و سكونت در هستی و تبدیل حیوان ناطق به انسان عاقل از مسیر زبان و گویش صورت می‌پذیرد. تجربه نشان داده در پدیده‌ها یا امور جاری كه آدمی در آنها غرق یا در زندگی است اندیشه و تامل نیز كمتر می‌شود. زبان و پیرامونش نیز چنینند. با آوا، لحن و صدا به‌دنیا می‌آییم

اشاره: این نوشتار مقدمه‌ای است بر مجموعه مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ایران انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

قابلیت تعریف فلسفه به صورت های مختلف و به عنوان های گوناگون خود از پویایی فلسفه است و نشانی از این موضوع می تواند باشد که هرگز نمی توان فلسفه را در بیان یا انگاره ای خاص محدود ساخت. اندیشه و تفکر، گذشته از آنکه برآیند حیات آدمی است، تجلی حیات و حاوی معنای ژرف آن نیز هست. بدون استناد به لایه های عمیق اندیشه، هرگز نمی توان نسبت به درک و فهم زندگی و توابع آن توفیق یافت.

برخی از بزرگان اهل تحقیق نور را به دو قسم ظاهر و باطن تقسیم کرده و جهان مُلک یا شهادت را محل تجلی انوار ظاهره دانسته اند. در نظر این اشخاص عالم ملکوت یا جهان غیب محل تجلی انوار باطن شناخته می شود. یکی از بارزترین خصلتهای نور این است که غیر خود را نشان می دهد و حقایق را آشکار می نماید.

اواسط دهه پنجاه، کتابی به دستم افتاد که آن را نه چندان علاقه‌مندانه مطالعه کردم. کتابی تخصصی بود و با ذوق و شوق من چندان مرتبط نبود؛ اما آنچه موجب شیفتگی‌ام شد، مفاهیم و مضامینی بود که استاد باستانی پاریزی در پاورقی‌های کتاب سیاست و اقتصاد عصر صفوی، نوشته بودند. اینجا بود که اول بار با نام حضرت استادی آشنا شدم و از کتابخانه عمومی شهرستان، دیگر تألیفات استاد را خواستم. خاتون هفت قلعه را خواندم و مقاله «سرنوشت سر امام حسین(ع)» موضوعی نو و تازه به نظرم رسید. باز هم پاورقی‌ها و حواشی، بیشتر از متن کتاب‌ها، شیفته‌ترم ساخت. همینطور تا این که مهر ماه سال پنجاه و چهار در بیست سالگی دانشجوی ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شدم ـ با احتساب مردودی در پایه ششم ابتدایی و اول دبیرستان!

در حالی که دانش اروپایی در حضیض خود بود، میزان چشمگیری از فرهنگ آمیخته از منشأ یونانی، رومی و یهودی در دربار امپراتوری بیزانس (روم شرقی) در قسطنطنیه و در کشورهایی باقی بود که از دمشق و حلب تا خلیج‌فارس امتداد دارند. مدرسه ایرانی جندی‌شاپور یکی از نخستین مراکز آن فرهنگ بود که در ۴۸۹ م به مسیحیان نستوری۱ پناه داد و به فیلسوفان نوافلاطونی که آتن را ترک کردند. آنگاه که آکادمی افلاطون در ۵۲۹م بسته شد، در مدرسه جندی‌شاپور ترجمه‌ها، به ویژه ترجمه آثار افلاطون و ارسطو، فلسفه یونانی را با فلسفه هند، شام و ایران در تماس قرار داد و عامل رشد مکتبی در پزشکی شد که به رغم تک‌افتادگی نسبی آن، تا سده دهم میلادی وجود داشت.

نفت ایران از قرارداد١٩٣٣ تا ملی شدن با تاكید بر نقش مجلس شورای ملی بسیاری از زمینه‌ها و ریشه‌های ملی شدن صنعت نفت به مفاد قرارداد دارسی و به دنبال آن قرارداد ١٩٣٣ برمی‌گردد. در قرارداد دارسی مفادی وجود داشت كه می‌شد از آن تعابیر متعددی كرد و دولت انگلیس كه بعدها فعال مایشاء در شركت نفت ایران و انگلیس شد، با سیاست‌های استعماری‌اش تاثیر زیادی در نارضایتی مردم ایران نسبت به مقوله نفت داشت تا جایی كه ملی شدن صنعت نفت تا حدودی مبارزه با استعمار انگلیس نیز بود.

«علی اکبرخان شهنازی» از بزرگترین موسیقیدانان ایرانی است که تبار خانوادگی‌اش نشان از اصالت او در عرصه موسیقی دارد. او نوه آقا علی اکبر فراهانی بود که در اوایل دوران ناصرالدین شاه هنرمندی برجسته و صاحب اثر بود و به درخواست میرزا تقی خان امیرکبیر به تهران فراخوانده شد و درهمین شهر سکنی گزید. او سه پسر داشت؛ یکی از فرزندانش به نام میرزا در جوانی از دنیا رفت و دو فرزند دیگر یعنی میرزا عبدالله و آقا حسینقلی ادامه دهنده راه پدر شدند.

نوروز بزرگترین میراث معنوی است که پدران ما برای‌مان به یادگار گذاشته‌اند. به‌طور یقین نوروز فقط یک جشن ساده برای دگرگونی از یک سال به سالی دیگر نیست؛ زیرا این آیین کهن مملو از «دلالت‌های پنهانی» است که بخشی از نگرش و بینش بنیادی ایرانی‌ها را به جهان‌هستی بیان می‌کند. در حقیقت، همراهی و همگامی «سال نوی فرهنگی» و «سال نوی طبیعی» یکی از نمادهای مهم و نشانگر نگرش و بینش انسان ایرانی به خود و به جهان است. این همگامی و تعامل، اعتدال و تعادل میان فرهنگ و طبیعت در اندیشه و آیین ایرانی نزد تمدن‌های بزرگ و تاریخ‌ساز بی‌نظیر است.