مقاله

درباره فهرست آثار مکتوب شیعه نام الذریعه اثر سترگ علامه شیخ آقابزرگ تهرانی(درگذشته ۱۳۸۹ق/ ۱۳۴۷ش) بسیار نام بردار است و اکنون بیش از صد سال از تالیف این اثر سترگ گذشته و هنوز منبع جدید و روزآمد و فراگیر برای پژوهش و شناخت آثار شیعه تدوین نشده است.

کتاب اصول اقلیدس با دو ترجمه، معروف به هارمونى و مأمونى. مشتمل بر سیزده مقاله در دوره نهضت ترجمه وارد فرهنگ اسلامى شد اما هندسه موجود در منابع أسلامى، دومقالهء دیگر از ایسقلاوس را نیز دربردارد.

بسیارند کسانى که از کاربرد خشونت بیزارند و بر این باورند که مهمترین و درعین حال پرامیدترین وظیفه‌ى ما برکندن ریشه‌ى تجاوز و خشونت از پهنه‌ى جهان و یا دست کم از میان برداشتن پلیدترین چهره‌هاى آنست. اذعان دارم که من نیز از شمارِ مخالفان امیدوارِ خشونتم. نه بدان سبب که تنها از آن بیزارم، بلکه بر این باورم که نبرد با تجاوز و خشونت، چندان بى چشم انداز نیست. براستى مى‌دانم که وظیفه اى بس دشوار پیش روست.

کارل ياسپرس (1883-1969) از روان‌‌‌‌شناسي به فلسفه گام نهاد. زندگي در سال‌‌‌‌هاي نخستين سده بيستم ميلادي، زمانه‌‌‌‌اي که فلسفه در آلمان چنان رونق داشت، وي را مسحور جريان‌‌‌‌هاي عمده فلسفه از جمله پديدارشناسي کرد. اقبال عمومي در ايران به فلسفه اگزيستانس با سارتر و ادبيات سياسي‌‌‌‌اش رونق گرفت و به ساحل گسترده و تمام‌‌‌‌نشدني هيدگر ختم شد. در اين ميان از ديگر اصحاب اين نحله فکري‌‌‌‌(اگر اصلا بتوان آن‌‌‌‌ها را در يک مجموعه دسته‌‌‌‌بندي کرد چنان که مک‌‌‌‌کواري در کتاب روشنگر فلسفه وجودي مي‌‌‌‌کند) و چهره‌‌‌‌هايي چون ياسپرس و مارسل کم‌‌‌‌تر نامي به ميان آمد و فلسفه و تفکرشان در معرفي‌‌‌‌هاي مختصر خلاصه شد.

مفهوم «رکن رابع» از مفاهیم بنیادی مکتب شیخیه است. تصور عام بر این است که واضع این مفهوم، شخص شیخ احمد احسایی، مؤسّس شیخی گری، و سپس مروج آن، جانشین بلافصل او سید کاظم رشتی، بوده اند؛ حال آن که بر پایه ی پژوهش های دقیق و منابع اصلی و اولیه ی مکتب شیخی، که در این مقاله به آن ها اشاره خواهد شد، به نظر می رسد نخستین کسی که از آن مفهوم به عنوان یکی از اصول دین به روشنی سخن گفته و آن را به آموزه ای اساسی در مکتب شیخی تبدیل کرده، حاج محمد کریم خان کرمانی، پیشوای نخستین شیخیه ی کرمان، بوده است

حوزه علمیه مشهد و دانشگاه آن شهر مقدس هفته گذشته (۲۸ آذر ۱۳۹۵) یکی از مدرسان و استادان برجسته خود را از دست داد و آیت‌الله شیخ محمد واعظ‌زاده خراسانی دار فانی را وداع گفت. آن مرحوم خود می‌فرمود که در سال اول دبستان معرفت با من همکلاس بوده؛ ولی من این موضوع را به خاطر ندارم زیرا آن سال مصادف با دربدری و مخفی شدن مرحوم پدرم از این خانه به آن خانه و هجوم مأموران پلیس، نیمه‌شبان به خانه ما بود و منِ شش‌ساله آرامش ذهنی را از دست داده بودم. آنچه به خاطر دارم، اینکه در دبستان معرفت به مدیریت مرحوم شیخ مهدی ناظم صبحگاهان به جای سرود شاهنشاهی، زیارت حضرت امام رضا(ع) خوانده می‌شد

بازتاب فرهنگی مانویت را در سده های نخستین دوره اسلامی به خوبی می توان مشاهده کرد. طرد حیات زمینی و نفی مادیات و پرداختن به امور اخروی، که جزو درونمایه های اصلی کیش مانوی است، از طریق تصوف و عرفان اسلامی تداوم یافت.

یکی از علایق پژوهشی نگارنده، احیا و ترویج و تداوم ادبیات آیینی شیعی است که به گویش‌های محلی ایران (بجز گویش غالب تهرانی یا زبان رسمی) ساخته شده است. در این زمینه در باب گویش‌های دزفولی و شوشتری مطالبی دارم که کم و بیش گفته‌ام.

در این مقاله می کوشیم جایگاه آزادی اصیل را، بنا بر تفسیر هایدگر، در تفکر کانت نشان دهیم. به نظر هایدگر فراروی و استعلای آدمی، اساس آزادی است. انسان به سبب نسبت خاصی که با هستی دارد می تواند از سطح موجودات به سوی خود وجود فرا رود و خود را از روزمرگی و موجود بینی آزاد سازد. به نظر هایدگر، کانت به این حقیقت که ذات آدمی در استعلایی بودن و فرا روی اوست، گرچه شاید به نحوی مبهم، متفطن گردیده و آن را اساس نقد خویش در هر سه ساحت نظر، عمل، و مواجهه با زیبایی قرار داده است.

سابقه تاریخی فرقه اسماعیلیه در ایران به نیمه دوم قرن سوم هجری بر می گردد، یعنی به حدود یک قرن پس از ظهور اولین گروههای اسماعیلی و شبه اسماعیلی در کوفه و سایر نقاط در جنوب عراق عرب. با تجدید حیات نهضت اسماعیلیه که در حدود سال 260ه.ق. انجام گرفت، داعیان اسماعیلی برای نخستین بار به شمال ایران گسیل گردیده و شهر ری را مرکز فعالیت خود قرار دادند.