مقاله

در اواخر دورهٔ ساسانی، روابط سیاسی، تجارت را تحت تأثیر قرار داده بود. بیش ترین کالاها در تجارت شرق به غرب از طریق چند جاده مبادله می شد که این جاده ها شاهراهای مهم تجارت بودند. در دورهٔ ساسانیان، جادهٔ ابریشم به سبب جنگ های ایران و بیزانس، محدود و کم رونق شده بود، بنابراین کالاها از خلیج فارس به طرف شرق و آفریقا حمل می شدند. شاهراه مهم ارتباطی و مواصلاتی مسیرهای تجاری زمینی و دریایی این دوره، ایالت فارس بوده است. ایالت فارس به عنوان ناحیهٔ پس کرآن های خلیج فارس نقش بسیار مهمی در زمینهٔ اقتصادی و شکوفایی تجارت دریایی خلیج فارس در دورهٔ ساسانیان برعهده داشته است.

پیدایش طریقه یا مذهب جوانمردی در ایران و ماهیت این طریقه هنوز به‌درستی شناخته نشده است.۱ قدیم‌ترین اسنادی که در اختیار داریم، مربوط به قرن سوم هجری است. می‌دانیم که در این قرن، در شهرهای خراسان، گروه‌هایی بودند که «جوانمرد» یا «جوامرد» خوانده می‌شدند. جوانمردان در میان کسبه و عیّاران بودند و از زاهدان و قُرّایان و مؤمنان خشک ظاهری متمایز بودند.

ایده اصلی این مقاله نشان دادن سیر تحول تصویرهای شعری از سادگی به سوی اغراق است. نگارنده با استناد به منابع کهن، تصرف ذهن جامعه در شعر معروف سعدی "بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران / کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران" را به بحث گذاشته و روند تحول یک تصویر شعری را در گذر تاریخ نشان می دهد.

در این مقاله ضمن در نظر داشتن سبک قصه پردازی مولانا نخست ویژگیهای آن کلی همراه با برخی نظریات مثنوی شناسان و بعضی عناوین اطلاق شده بر آن به اختصار بررسی شده است. نظریات و عناوین مطرح شده غالبا به پیچیدگی و بعضا به بی نظمی مطالب مثنوی اشاره می کند در حالی که تامل در روابط ابیات نشان می دهد پیوند بیتها، تمثیلها و قصه ها از آنچه گفته اند، بیشتر است.

«ذکر» و یاد خداوند یکی از مهم ترین عبادت های اسلامی است و در تکامل معنوی انسان نقش مهمی به عهده دارد. به همین دلیل، خداوند در قرآن، آیه های متعددی را درباره آن نازل فرموده است. در سیر و سلوک، «ذکر» نقش اساسی و بنیادی برعهده دارد؛ چنان که بدون ذکر و یاد خداوند، تحولی در درون سالک به وجود نمی آید و پدید آمدن حالت ها و مقام های عرفانی بدون آن ناممکن است.

علم جدید و دانشگاه یکی از مهمترین منابع صورت‌بندی جامعه نوین و مدرن در ایران معاصر هستند. می‌توان از تعبیر انقلاب آموزش عالی در حوزه فرهنگ، اجتماع و سیاست ایران معاصر صحبت کرد، یک انقلاب آرام و تدریجی که نهاد آموزش عالی به واسطه تربیت مجموعه وسیعی از نیروها و کارگزاران فرهنگی و سیاسی و اقتصادی نوین، در بطن جامعه ایران رقم زد.

محمد علی میرزا (۱۲۰۳ – ۱۲۳۷ ه.ق ) متخلص به دولت و ملقب بدولتشاه پسر بزرگ و ارشد فتحعلی شاه قاجار از زن گرجی او بود. درمحرم سال ۱۲۱۲ ق. که فتحعلی شاه پس از کشته شدن آقا محمد خان از شیراز به تهران آمد، محمدعلی میرزا را که طفلی ۹ یا ده ساله بود ، بجای خود حاکم فارس نمود ،لكن دوماه بعد او را به تهران فراخواند و سال بعد(۱۲۱۳ ه.ق) وی را به حكومت قزوین تعیین نمود .

اغلب پدیده‌های نمایشی در دنیا از دل آیین‌ها بیرون آمدند و مستقل شدند؛ از جمله هنر شبیه‌خوانی. شبیه‌خوانی هم یک آیین نمایشی و هم نمایشی آیینی است که روند شکل‌گیری آن از دل دسته‌های عزاداری روز عاشورا آرام‌آرام شکل گرفت. شبیه‌سازی پیدا شد و بعد بین شبیه‌ها، گفت‌وگو به وجود آمد. رفته‌رفته رسید به تعزیه‌های سیار و بعد رسید به تعزیه‌های ثابت؛ وقتی به تعزیه ثابت رسید، دیگر از دسته‌های عزاداری مستقل شد. اما به‌دلیل اینکه در فرصت‌های معینی که ویژگی آیینی و مذهبی دارد، اجرا می‌شود، طبیعتاً به‌عنوان آیین نمایشی یا نمایش آیینی مورد توجه قرار می‌گیرد.

آیین در فرهنگ لغت به رسم، عادت، سنت، مذهب، کیش و... معنا شده است؛ اما موسیقی چیست؟ موسیقی هر صدایی است که انسان در تولید آن نقش دارد و قواعد فیزیک صوت را بر آن سوار می‌کند تا ما از آن احساسی خارج از چارچوب طبیعت داشته باشیم. این تعریفی همه‌فهم برای موسیقی محسوب می‌شود؛ اگرچه تعریف‌های مختلفی می‌توانیم برای آن داشته باشیم.

اگر اهل اختیاریم، در تحقق امکان‌ها می‌کوشیم و البته هرچه دامنه امکان‌های فراروی ما وسیعتر باشد، اختیارمان بیشتر است؛ اما اگر به امکان‌ها و محدودیت‌ها کاری نداریم و لوازم و شرایط تحقق چیزها و کارها را نمی‌دانیم، جز سودای محال و و دعوی‌های بیهوده کاری نمی‌توانیم بکنیم و دست خالی می‌مانیم!