مقاله

واژه استتیک را که در فارسی «زیبایی شناسی» ترجمه کرده ­اند، به لحاظ ریشه لغوی آن به معنای تحقیق در ماهیت ادراک حسی است؛ ولی نخستین ­بار که الکساندر باومگارتن (Alexander Gottlieb Baumgarten 1762-1714 ) فیلسوف آلمانی آنرا در سال 1750 در کتابی به همین نام به­ کار برد، مفهوم خاص تر تجربه یا ادراک زیبایی را از آن تعبیر کرد.

از جمله عوامل جاودانگي يك مكتب ارائه الگوهاي عيني و تعين تعاليم آن در وجود الگوهاي رفتاري است. انديشمندان علوم تربيتي بر اين اساس وجود الگو را مهمترين عامل نفوذ در دل و جان مخاطب برشمرده و بهترين معرف هر مكتب و انديشه‌اي را نمونه‌هاي عيني آن دانسته‌اند.

«آن‌گاه بي‌صدا ديگر بار با من گفت: تو را چه مي‌شود، زردشت، مهر سكوت را بشكن و با كلام‌ات درهم شكن.» (نيچه، چنين گفت زردشت، قطعه خاموش‌ترين ساعت) بيژن الهي همواره شاعر سكوت باقي ماند: «اينجا- در همين نزديكي- آرام‌آرام، مي‌نوازم، زخمه مي‌زنم؛ پنجه من، از سكوت عادل‌تر!- الهي»؛ « نگاهي به آسمان، مجهزم مي‌سازد كه سكوت كنم- الهي». و فهم معناي اين سكوت، روزنه‌يي را براي فهم سلوك و راه رفته شاعر مي‌گشايد؛ روزنه‌يي و نه بيشتر، كه روشنگر لحظاتي از زندگي معنوي و دروني او خواهد بود

موسيقي تعزيه در ملودي‌هاي موسيقي دستگاهي نيز تاثيري عميق داشته است؛ آن‌گونه كه بديهي مي‌نمايد، مجريان مشترك و نيز منبع واحد هر دو گونه موسيقايي در تاثيرپذيري از عروض شعر فارسي منجر به رسوخ ملودي‌هاي گوناگون از دو حوزه به يكديگر نيز مي‌شود. از طرفي نام گوشه‌هايي در رديف بيانگر رسوخ موسيقي تعزيه در موسيقي‌ دستگاهي است

فروغ را در تهران شناختم، در زمان تغيير مسيرها و جست‌وجوهايم در اوايل دهه شصت. وقتي مرد تنها يادداشتي كوتاه در سينما (شماره‌اش را به ياد ندارم) نوشتم، ... اين همان يادداشت است:

ابتدا عنوان ديگري براي اين نوشته كه معرفي اثر ديگري از آثار ارزشمند دكتر ديناني است برگزيده بودم؛ اما حيفم آمد از عنوان زيباي كتاب كه امروزه از نيازهاي ضروري جامعه فكري و فرهنگي كشور است (گفتگو) بگذرم و در نهايت نام كتاب و معرفي آن هر دو يكي شد. به ‌هر‌ روي، خواجه نصيرالدين طوسي در ايران از شهرت فراوان برخوردار است و به واسطه آثار گوناگونش در رياضيات و علم هيئت و نجوم، مورد احترام علماي مغرب زمين نيز قرارگرفته است. ايرانيان بيشتر با خدمات علمي او از تأسيس مدرسه و رصدخانه و کتابخانه‌اي بي‌نظير با چهارصد هزار کتاب، تا تأليفات ارجمندي چون «اخلاق ناصري»، «اساس الاقتباس» و «اوصاف‌الاشراف»، خواجه را مي‌شناسند و به او احترام مي‌گذارند.

در سفری که هفته گذشته به همین مناسبت به استان کرمان و شهر بم داشتم، زخم های آن فاجعه را هنوز بر جان و تن این شهر دیدم. در این 10 سال افراد و دستگاه های مختلف در بم حضور داشته اند و کار کرده اند، اما زخم ویرانی این فاجعه هنوز از بین نرفته است.

یکی از مباحث کلیدی در حوزه علوم انسانی، بحث «کلاسیک‌ها» و نقش آن‌ها در منظومه اندیشه علوم اجتماعی و تأثیراتی است که بر سبک‌های تفکر می‌گذارند. اگر یک جامعه‌شناس به عنوان نظریه‌پرداز کلاسیک محسوب شود، سبک جامعه‌شناس، نگاه، رویکرد، بینش، مفاهیم و مسائلی که او به آن اهمیت می‌دهد، می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای بر شاکله برنامه‌های تحقیقاتی داشته باشد.

موضع شمس تبريزى درمورد توأم بودن عشق و عقل، بسيار حكيمانه و خردمندانه است. براساس همين طرزتفكر است كه او طهارت قلب و پاك‏بودن دل را پيش از اعتقاد به خداوند لازم‏ مى‏شناسد. به عبارت ديگر مى‏توان گفت: شمس بر اين باور است كه خودشناسى و پاكى دل، بايد پيش از اعتقاد به خداوند تحقق داشته باشد؛ زيرا در غيراين‏صورت، صرف اعتقاد نمى‏تواند دوام داشته باشد. بخشى از عبارت كتاب «حكايت‏شمس» چنين است:

مبارزه با فساد اقتصادي را نبايد به تسويه‌حساب با جناح رقيب معنا كرد به ويژه رقيبي كه از قدرت خارج شده است. متاسفانه اين رويه مرسوم و معمولي شده كه مبارزه با فساد اقتصادي عمدتا با هدف تسويه‌حساب سياسي صورت مي‌گيرد.