مقاله

در زمینه ذهنیت، تصوُر و تصویرسازی غرب از شرق از زمان ادوارد سعید تا کنون پژوهش هایی شده است. با این حال هم سعید و هم دیگر مؤلفان کمتر به موضوعِ ایران باستان و تصویر و تصور آن در ادبیات کلاسیک غرب (یونان و روم) پرداخته اند.

داستان گذشتن پهلوان از چند مرحله دشوار و پر خطر برای رسیدن به مقصودی معین، یک بنمایه کهن هندواروپایی است که مضمون یا الگوی هفت/ چند خان نامیده می شود. مبنای اساطیری - آیینیِ این بنمایه، تشرف/ آشناسازی دلاور نوبرنا و اثبات بلوغ پهلوانی اوست.

تهران نه تنها شهری تاریخی است، که کاوش‌های باستان‌شناسی نشان از پیشینه کهن چند هزار ساله آن دارد. ری، عروس شهرهای روزگار پیشین نیز، تباری هفت هزار ساله را در چشمه علی به خاطر می‌آورد. کشفیات پهنه قیطریه شمیران که اشیاء فراوان آن در موزه رضا عباسی در خیابان شریعتی چیده یا انبار شده‌اند، یادآور سکنه نخستین اینجا در حدود سه هزار سال پیش است و بالاخره بانوی هفت هزار ساله تهرانی در کنار آخرین بنای باشکوه یادمانی خاندان امام جمعه تهران (از خاندان مشهور خاتون‌آبادی ملقب به امامی)،‌ بُعد دیگری از تاریخ کهن این کلانشهر امروز را نشان می‌دهد.

در طول تاریخ اسلام نزاع اهل فکر و ارباب تفکر بر سر تأویل قرآن بود اما در اصل تنزیل و اینکه آنچه در «بین الدفتین» موجود است کلام خداست که بر پیامبر (ص) در قالب وحی نازل شده تردیدی وجود نداشت.

توشیهیکو ایزوتسو که خود از متفکران نامدار قرن بیستم است، مرحوم ملاهادی سبزواری را به رأی و نظر همگان، بزرگ‌ترین فیلسوف ایرانی در قرن نوزدهم میلادی می‌داند، کسی که در میان استادان و بزرگان عارف آن عصر مقام نخست را داشت.

پرداختن به جایگاه و منزلت علم تاریخ در طبقه بندی های رایج علوم در نزد مسلمانان و معضلات و مسائل فراروی آن، مسئله پژوهش حاضر را شکل می دهد. حکما و فلاسفه که قائل به اصالت علوم و دانش های عقلی بودند، تاریخ را به عنوان علم نپذیرفتند.

پَریخان خانم دختر طهماسب اول صفوی از شخصیت های تأثیرگذار دوران صفویه(دوران طهماسب تا محمد خدابنده)به شمار می آید.او در تحولات سیاسی این دوران نقشی بسیار مهم ایفاء نمود؛در دوران پدرش طهماسب هیچ امر مهمی بدون مشورت او انجام نمی یافت.

حکیم عمر خیام نیشابور را که نام کامل او غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری است، همه‌چیزدان، فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است، او که شهرتی ملی و جهانی دارد، نگین علمی، تاریخی و میراث فرهنگی نیشابور است.

نخستین بار به همّت استادان محمّد تقی دانش‌پژوه و ایرج افشار با راه‌اندازی نشریه «دربارۀ نسخه‌های خطّی» که بعدها به نام «نشریۀ نسخه‌های خطّی» چاپ می‌شد و تا دوازده دفتر آن از سال 1340 تا 1361 ش چاپ گردید. اندیشۀ گردآوردن گونه‌ای فهرست مشترک در ایران قوت گرفت.

در سال‌هایی که در دانشکده ادبیات بودم، حضور سه استاد با لباس روحانیت جلب‌ توجه می‌کرد. استاد شیخ عبدالله نورانی نیشابوری که آرامش همراه با لبخند‌ او را متمایز می‌ساخت و از بزرگانی بود که قدرش چنان‌که باید، شناخته نشد.