مقاله

نگارش و تدوین کتاب دربارۀ زادوبوم و دلبستگی مردمان هر بوم به نگارش چنین آثاری، پیشینه ای چند سده ای دارد که هر دوره با یک نگرش و ویژگی همراه بوده و بیشترین آن ها به گونۀ کتاب های تاریخ، جغرافیا و سفرنامه برجای مانده است. نگاهی به فهرست کتاب های موجود در کتابخانه های ایران، گویای وجود صدها کتاب در این زمینه است که نام بردن آن ها از حوصلۀ این گفتار بیرون است.

«جعفر شهری» (شهری باف) نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و ادبیات عامّه و روایتگر تاریخ اجتماعی تهران در یک قرن اخیر بوده‌است. وی از آنجا که شخصیتی کمتر شناخته‌شده به ویژه در میان عموم جامعه است؛ معرفی آثار و کارهای برجسته‌ای که در طول حیات خویش انجام داده‌است نه تنها به شناخت بهتر او بلکه به شناخت بخشی از تاریخ ادبیات شفاهی و عامّه مردم در دوره معاصر کمک خواهد‌کرد

حرفه‌ی ویراستاری در شمار حرفه‌های پرتنش است. سروکار داشتن با آثاری که به دیگران تعلق دارد، ورود به حیطه‌ی آنان و دخل و تصرف در اثری که آفریده‌ی دیگری است و حقوق مادی و معنوی آن به او تعلق دارد، نمی‌تواند از تنش و چالش برکنار باشد.

‌این کتاب کار بسیار عظیمی ‌است مشتمل بر چند کار مهم: اولا خود دکتر نصر مقدمه‌ای بسیار فاضلانه نوشته‌اند که بسیار خواندنی است. ترجمه قرآن هم بسیار خوب است، البته به نظر من کاش ترجمه را به نحو قدیمی‌ و با الفاظ متروک انجام نمی‌دادند! سوم تفسیر بسیار مهمی ‌را از چهل تفسیر معتبر ـ اعم از شیعه و سنی ـ تلخیص کرده‌اند و در همه جا، ارجاعات را داده‌اند که مطالب را از کجا نقل کرده‌ایم

تفسیر معاصرانه قرآن، تفسیری است با این چند مشخصه: اول اینکه آن را یک مفسر خاص ننوشته، بلکه چهار نفر از اسلام‌شناسان و قرآن‌پژوهان غربی زیر نظر و اشراف دکتر نصر گردآوری کرده‌اند.

فخر رازی، متکلم و فیلسوف قرن ششم هجری (543-606 ق) آثار بسیاری در حوزه های گوناگون معارف عصر خود نوشته است. گذشته از برخی از نظریات بدیع که در آثار منطقی و کلامی و فلسفی او دیده می َشود، بسیاری دیگر از نوشته های او بر پایه منابع دیگری فراهم آمده است که برخی از آنها امروز در دست است و بسیاری از آنها از میان رفته است.

تهران عملاً با تکیه و حمام و مدرسه، جنبه شهری به خود گرفت. دست‌کم از زمان صفویه، چهار مدرسه در این شهر شناخته شده است. نخستین مدرسه که بنیانگذار آن خواهر شاه طهماسب، دانش‌آموخته مکتب هرات بود در نزدیکی امامزاده یحیی راه‌اندازی شد. مدرسه دیگری در خیابان پامنار امروزی، جنب مناره مشهور آن و دیگری در خیابان بوذر جمهری، نرسیده به چهارراه سیروس و چهارمی هم مدرسه و مسجد حکیم‌باشی در نزدیکی تکیه دولت سابق که فقط مسجد آن باقیمانده، بودند.

در میان ده تن از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی که سهمی بنیادین در تحول علم در دنیای اسلام داشته‌‌اند، بیرونی جای ویژه‌‌ای دارد. درحالی‌که دیگران صرفاً ریاضی‌دان، منجم، طبیب، مورخ، جغرافی‌دان، زمین‌‌شناس، فیلسوف یا ادیب بوده‌اند، بیرونی در همه این علوم دست داشته و به همین دلیل نیز او را «نابغه جهانی» نامیده‌اند، عنوانی که چند قرن بعد به لئوناردو داوینچی در دنیای غرب داده شد.

ارسطو رأی فیثاغوریان در باب موسیقی را نپذیرفت و نظرش بر امثال فارابی و ابن‌سینا تأثیر گذاشت. «ارسطو سعی می‌کرد با استناد به این دلیل که اگر موسیقی کیهانی وجود داشت، سبب نتایج مصیبت‌آمیزی برای زمین می‌شد، وجود آن را انکار نماید.

رضا داوری اردکانی در سخنرانی خود در همایش روز جهانی فلسفه گفت: چرا امیدوار نباشیم که ایران یک بار دیگر به فلسفه اعتنا و اهتمام کند پیداست که من و امثال من کم و بیش به فلسفه دلبسته‌‌ایم.