مقاله

رودلف كارل بولتمان (20 آگوست 1884 تا 30 جولای 1976) الهیدان آلمانی دارای پیشینه جانبداری از تعلیمات لوتر بود، كسی كه به مدت سه دهه تدریس مطالعات عهد جدید در دانشگاه ماربورگ را بر عهده داشت. وی یكی از بنیانگذاران نقد شكلی و نخستین نماینده اسطوره‏زدایی است، یعنی فرآیند تشخیص جوهره پیغام مسیحیت از زرق‏‎‌و‎‏برق اسطوره‎های باستانی‌اش.‌ بولتمان كوشید تعالیم مسیحیت را با فلسفه نوین اگزیستانسیالیسم تطبیق دهد، وی تاكید داشت قضاوت هر فرد بر مبنای تجاربش، نه از طریق حیات اخروی و یا در طول رویدادهای فاجعه‎آمیز آینده، بلكه لحظه به لحظه، هنگام انتخاب‌های آن مرد و زن برای آنكه ندای خداوند را در قلبش رد كند یا بپذیرد، به وجود می‌آید.

فردریک فایوی بروس یکی از محققان کتاب مقدس و طرفدار نظریه اعتبار تاریخی عهدجدید است. او در این مقاله ضمن بررسی سطوح مختلف معنایی اسطوره به روش،‌‌ اهداف و نتایج اسطوره‌زدایی متالهان برجسته مسیحی مانند بولتمان و مارتین دیبِلیوس و ر.رایتسنشاین اشاره می‌کند و تا جایی که بولتمان اسطوره‌زدایی را در معنای زبان‌شناختی آن به کار برده و آن را معادل‌یابی صحیح اصطلاحات استعاری کتاب مقدس بداند با او همنوایی می‌کند. بروس بر این باور است بولتمان به این سطح بسنده نمی‌کند و اسطوره را به معنای گزارش یک واقعه یا حادثه‌ای می‌داند که در آن نیروهای ماوراءالطبیعی و ماوراءبشری اثرگذار هستند.

با پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل از سوی ایران، رژیم بعث عراق به رغم شعارصلح طلبی و طرفداری از آتش بس، یک بار دیگر به خاک کشورمان هجوم آورد و با تحرکات ایذایی نشان داد که هنوز سودای اشغال مناطقی از خوزستان را در سر دارد وبا خام اندیشی بار دیگر اشتباه 31 شهریور 1359 را در 31تیر ماه 1367تکرار نموده و به تصور اینکه رزمندگان ایرانی دلسرد وناتوان شده‌اند، سه روز پس از اعلام پذیرش قطعنامه توسط ایران با استفاده از 6 لشکر از دو محور کوشک وشلمچه مرزهای بین‌المللی را پشت سر گذاشت وقصد تصرف مجدد خرمشهر را نمود و در محوری دیگر تا نزدیکی اهواز جلو آمد.

این مقاله بر آن است تا با بررسی و بازكاوی رساله كشف المحجوب اثر ابویعقوب سجستانی كه یكی از مهم ترین آثار فارسی اسماعیلی به شمار می رود، به برخی از پرسشها و ابهامات درباره آن پاسخ گوید.

مسئلۀ شر، آن گونه که در اندیشۀ مطهری و سوئینبرن مطرح شده، یکی از معضلات مهم و در عین حال پیچیده در بحث باور به خدا و غایتمندی جهان است. هر دو فیلسوف از منظر عدل به مثابه مهم ترین صفت الهی بدان نگریسته و با ابتناء بر دو رهیافت عنایت و اختیار بدان پاسخ گفته اند. دشواری مسئلۀ شر عمدتاً به روش منطقی طرح بحث باز می گردد که بر ناسازگاری، و نه صرفاً نقض، تأکید دارد. بدین معنا که با وجود خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق وجود شرور هیچ توجیهی نمی تواند داشته باشد. پژوهش حاضر در پی آن است تا با توجه به دیدگاه دو فیلسوف مطرح، مرتضی مطهری و ریچارد سوئینبرن، به مسئلۀ شر بپردازد.

سعید نفیسی، یکی از ماندگارترین محققان در تاریخ پژوهشهای ادبی ایران است. او مردی پرکار بود و در وادیهای مختلفی قلم زد و در بسیاری از آنها پیشرو یا یکی از پیشروان بود. نگاه نفیسی به تحقیقهای خود، نگاهی ابزاری و تازه بود. او به دنبال جاودانگی از راه کار پژوهش و پی افکندن کاخهایی که از باد و باران گزند نمی یابند نبود، بلکه کارهای خود را پایه هایی می دید برای آیندگانی که باید آنها را زیر پا گذارده، بالا بروند. از همین جهت او زیاد می نوشت و تصحیح می کرد، با اینکه می دانست که«در بسیار،‌ بد بسیار خیزد». هدف او گسترش فرهنگ، حفظ متون و فراهم آوردن کتاب برای مطالعات نسلهای بعدی بود و این نکته ای است که بسیاری در هنگام بررسی آثار او از نظر دور داشته اند.

مقاله پیش‌رو که به قلم رودلف بولتمان الهیدان معاصر آلمانی نگاشته شده است، به موضوع تفسیر و امکان وجود پیش‌فرض در آن اختصاص دارد. بولتمان در کم‌تر اثری به شکل مستقل به تفسیر و لوازم و بایسته‌های آن پرداخته و این مقاله یکی از همین آثار است. وی معتقد است اگر مفسر بخواهد بی‌هیچ پیش‌فرضی تفسیر کند باید همچون لوح سفیدی قبل از تفسیر در نظر گرفته شود و چنین وضعیتی قابل تصور نیست. از سوی دیگر بولتمان بر این باور است که تفسیر بدون پیش‌داوری و تعصب تنها تفسیر بایسته است. وی در قالب این مقاله، دیدگاه خود را به طور مبسوط شرح می‌دهد و به بررسی امکان انجام تفسیر بدون پیش‌فرض می‌پردازد.

در جهان‌بینی ایرانی فرزان روشنی1 است که بیشتر پدیده‌ها در هنرهای دیداری به آن پایان می‌گیرد. چرا که خداوند، روشنی بی‌پایان است. در آیین مهر و مزدیسنا و در باورهای مانی است که روشنی2 از ارزش و فرخندگی والایی برخوردار می‌شود. پس از آن‌ها در اسلام است که خداوند نور آسمان‌ها و زمین خوانده می‌شود و ارج‌گذاری این پدیده خجسته، دیگر بار آشکار می‌گردد. در روزگار اسلامی، فرزانگان و «عرفا» و «اهل تصوف» که همگی به گونه‌ای وابسته به جهان «شیعی» هستند، نگاهدارنده گنجینه پیشینیان محسوب می‌شوند و نیز این باورها را با اندیشه یکتاپرستانه اسلام در می‌آمیزند.

در این مقاله با مرور روند تاریخی مشاهده شده در عصر پهلوی سعی کردیم تا مدلی از پویش تاریخی گسست دموکراسی را بررسی کنیم. ارائه این مدل به معنای تدوین آرایش جدیدی از متغیرهای مؤثر بر تحکیم یا گسست دموکراسی و وزن متغیرها نسبت به یکدیگر است. نبود پیشینه تاریخی پایدار در خصوص شکل دهی به سازمان اجتماعی باثبات در جامعه از یک طرف و بی ثباتی و هرج و مرج در ساختار حاکم و مخالفت شدید با نقش مذهب روحانیان و شکل دهی سکولاریسم در ایران از سوی دیگر از علل و عوامل اصلی عدم شکل گیری روند دموکراسی محور تا زمان شکل گیری انقلاب اسلامی به حساب می آید

سیده نصرت‌بیگم امین یکی از اندیشمندان زن معاصر است که تاکنون زندگی، شخصیت، فعالیت‌ها و آثار او از جنبه‌های مختلف بررسی و ارزیابی شده است. با توجه به غلبه نگاه فقهی در جامعه مذهبی ایران، وجه فقهی این شخصیت علمی، که آثارش در زمینه‌های مختلفی همچون تفسیر قرآن، اخلاق، حدیث، عرفان و فقه است، برجسته شده و در اصل از او با عنوان مجتهده یاد می‌شود که خود نمایانگر غلبه چنین رویکردی در پرداختن به آثار و معرفی خدمات این بانوی بزرگ است. در این مقاله می‌کوشیم شخصیت علمی بانو و ابعاد مختلف آن را در آیینه آثارش بشناسیم و نشان دهیم خلاف تصور رایج در این زمینه، بانو بیشتر به قرآن‌پژوهی، حدیث‌پژوهی، اخلاق و عرفان اشتغال و تعلق خاطر داشته است، نه فقه به معنای محدود آن.