مقاله

مراد فرهادپور از دموکراسی به سه‌گونه می‌توان سخن گفت: نخست، مفهوم عام و کلی دموکراسی از یونان باستان تا امروز.اما به غیر از این، دو معنای پیچیده دیگر هم دارد: مورد اول، به دموکراسی بورژوایی برمی‌گردد: ساختار قدرت و نظامی حکومتی که برای نگهداری و حفظ سلطه سرمایه‌داری به وجود آمد. معنای دوم به ریشه‌ها و خاستگاه‌های دموکراسی بورژوایی در قرون ١٥ و ١٦ میلادی و دوران بحران نظام اجتماعی فئودالیسم در اروپای غربی و شکل‌گیری پدیده دولت مطلق (absolutist state، از قرون ١٤ و ١٥ به‌بعد، با رشد روابط پولی و بحران فئودالیسم، تمرکز قدرت مبنای اصلی بازتولید جامعه فئودالی شد.

۱- پاتریشیا کرون و قبل از او عبد الحسین زرین کوب در اصالت بخش دوم کتاب نصیحة الملوک به غزالی به درستی تردید کرده اند. اگر کسی حتی اندکی با‌ آثار غزالی آشنا باشد و خوانده باشد کتاب های او را در این تردید نمی کند که بخش دوم این کتاب حتی یک درصد هم ممکن نیست از غزالی باشد. آقای دکتر سید جواد طباطبایی در ویراست تازه کتاب تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، ملاحظاتی در مبانی نظری نظر پاتریشیا کرون را درباره عدم اصالت بخش دوم کتاب نصیحة الملوک غزالی به شدت رد کرده اند.

1.پیشتر، ترجمۀ دو بخش از کتاب «أخطاء ابن تیمیة في حق رسول الله صلی الله علیه وسلم وأهل بیته» نوشته دکتر محمود سید صبیح (قاهره: مؤلف، 1423هـ./2003م.) برای نخستین بار به فارسی ترجمه شده که در دو پایگاه اینترنتی «آسمان هشتم» و «الاثر» انتشار یافته است. نکات ضروری در آنجا گفته شده که تکرار نمی‌کنم. فقط به این نکتۀ مهم تذکر می‌دهم که حساب معدودی سلفی – که به مدد خشونت و پول و تبلیغات – چهره‌ای ضد انسانی از دین مهر نشان داده‌اند، با برادران اهل تسنن که اکثریت خردپذیر و مهرورز دارند، کاملاً جدا است.

گاهی با خودم می‌اندیشم که آیا می‌شود در یک موقعیت فرادستی بود و راجع به فرودستان فکر کرد یا فرودستان را آن طور که زندگی را تجربه می‌کنند، فهمید؟ تجربه‌ای که از سال ١٣٨٩ به بعد در زندگی شخصی داشتم، این کمک را به من کرد که از موقعیت استاد دانشگاه تهران خارج شوم و برای یک بار هم شده، رده‌های پایین‌تر سلسله‌مراتب دانشگاهی را لمس کنم. یکی از آنها حق‌التدریسی بودن است.

« دانشگاه در عصر اعتدال به کجا می‌رود؟» هم عنوان بحث من است و هم پرسش‌ اصلی‌ام که می‌کوشم به سه پرسش جزئی‌تر تجزیه‌اش کنم: یکم، نظام حکمرانی در نهاد دانشگاه به چه ترتیب است؟ دوم، نحوه‌ی تأمین مالی نهاد دانشگاه چه‎گونه است؟ سوم، فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه در خدمت چه بخش هایی از جامعه قرار می‌گیرد؟

واژه «جوانمرد» در قرن دوازدهم در زبان فارسی مختص اشاره به عاشق محض خداوند بود. میبدی، سمعانی و احمد غزالی گاه خوانندگانشان را با این عنوان خطاب می‌کنند. اشاره به نقطه‌ای است که همه باید بدان راه یابند؛ یعنی اهل فضیلت کامل، حکمت، سخاوت، مهر و شفقت شوند.

هشتم مردادماه روز بزرگداشت شیخ اشراق، شهاب‌الدین یحیی سهروردی (۵۴۹ـ۵۸۷قر۱۱۵۴ـ۱۱۹۱م) مهمترین فیلسوف مسلمان بین دوره ابن‌سینا و ابن‌رشد است. اغلب گفته می‎شود که هانری کربن اولین محققی بوده که سهروردی را به متفکران غربی معرفی کرده است. مؤلف این مقاله سعی دارد تا گزارشی تاریخی و نسبتا کامل از مطالعات و تحقیقاتی که پژوهشگران غربی در مورد سهروردی قبل و بعد از کربن انجام داده‌اند، به دست دهد و نحوه ارزیابی آنها را از سهروردی بنمایاند. متن کامل این نوشتار پیشتر در ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» به چاپ رسیده است

در احادیث رایج در متن های عرفانی، نور محمدی و عقل، نخستین آفریده ها به شمار می روند. انطباق نور و عقل و قلم با چهره اسطوره ای پیامبر اسلام درمتن های عرفانی نشان دهنده نفوذ بعضی عقاید پیش از اسلامی در این زمینه نیز هست و رد پای عقاید زرتشتی و مانوی و عهد عتیق را منعکس می سازد.

برخی از عرفان پژوهان این مشکل را یکی از ویژگی های مشترک تمام عرفان های موجود در شرق و غرب عالم -چه در گذشته و چه در حال- می دانند. به بیان ایشان آنچه از متون عرفانی استفاده می شود این است که عرفا زبان را برای بیان و در میان نهادن تجارب و ژرف نگری هایشان با دیگران، نارسا و یا حتی به کلی بی فایده می یابند و اظهار می دارند که آنچه به تجربه می یابند، ناگفتنی یا بیان ناپذیر است. عارفان از زبان استفاده می کنند ولی در عین حال می گویند کلماتی که به کار برده اند از عهده آنچه می خواهند بگویند و قصد آن کرده اند، برنمی آیند:

اهمیت سخن گفتن از خدا بر كسی پوشیده نیست و هیچ نظام فلسفی نیست كه در این مسئله نفیاً یا اثباتاً سخنی نگفته باشد، از جمله در دو نظام فلسفی ارسطویی و صدرایی درباره ضرورت وجود خدا و اوصاف جلال و جمالش بحث شده و خدا در هر دو نظام فلسفی جایگاه ویژه‌یی دارد.([1]) بویژه در حكمت صدرایی كه در بیشتر آثارش از ذات و صفات و اسماء و افعالش سخن رفته است. وی علاوه بر آنكه آثار مستقلی مانند كتابهای المبدأ و المعاد، المظاهر‌الالهیه و حكمت‌عرشیه در اینباب ارائه نموده در دیگر آثارش نیز در این زمینه مباحث مستوفایی دارد.